عربستان یک گام به سوی نابودی

آل سعود در اقدامی خصمانه و غیر حقوقی آیت الله شیخ «نمر باقر النمر» را به شهادت رساند تا به گواه بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران جهان اسلام یک گام دیگر به نابودی و زوال نزدیک تر شود.

شیخ نمر کیست؟

آیت الله شیخ «نمر باقر النمر»، روحانی بارز و برجسته شیعی و فعال حقوق بشر عربستانی، در سال 1379 هجری قمری مصادف با  1968 میلادی در شهر «العوامیه»، از توابع استان القطیف در شرق عربستان که اغلب ساکنان آن را شیعیان تشکیل می دهند، در خانواده ای اهل علم و دین به دنیا آمد.
تحصیلات علوم دینی
شیخ نمر تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش، شهر العوامیه به پایان رساند و در سال 1989 میلادی، برای ادامه تحصیلات دینی و حوزوی به ایران سفر کرد و در حوزه علمیه حضرت قائم(عج) تهران که همان سال توسط آیت الله سید «محمد تقی مدرسی» تأسیس شده بود، مشغول به تحصیل شد.
رهبر شیعیان عربستان پس از ده سال تحصیل در حوزه علمیه حضرت قائم(عج)، راهی سوریه شد و در حوزه علمیه «حضرت زینب»(س) تحصیلات حوزوی و علوم دینی خود را ادامه داد و با حضور در کلاس اساتید برجسته این حوزه نظیر «آیت الله خاقانی» از محضر این آیات عظام بهره مند شد و از دروس خارج فقه اساتیدی چون «آیت الله سیدعباس مدرسی» بهره برد.
ایشان اخلاق را نزد «آیت الله شیرازی» در شهر مقدس قم فراگرفت و به درجات بسیار بالایی در اجتهاد رسید و اجازه یافت، در مراکز علوم دینی و مذهبی به تدریس بپردازد.
شیخ نمر سال ها اداره حوزه علمیه حضرت قائم(عج) در تهران و سوریه را نیز برعهده داشت و تلاش بسیاری برای توسعه و پیشرفت این مراکز انجام داد. این روحانی و مبارز عربستانی پس از بازگشت به عوامیه مرکز مذهبی «الإمام القائم(عج)» را تأسیس کرد که سنگ بنای «مرکز اسلامی» شرق عربستان شد.

دقت نظر و اشراف بر تحولات منطقه

برخورداری شیخ از دید باز و آگاه نسبت به حوادث جاری کشورش و منطقه که آن را مدیون ارتباط عمیقش با قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) باید دانست، موجب شد، همواره تحلیل های درست و دقیقی از تحولات اجتماعی و سیاسی جاری در  منطقه ارائه دهد

نگرش شیخ نمر به حاکمیت در عربستان

شیخ نمر همواره در خطبه هایش رژیم سعودی را به خاطر سیاست های طائفه ای و تبعیض آمیزش علیه شیعیان این کشور در مناطق شرقی عربستان متهم می کرد و در بیان دیدگاه هایش هیچ واهمه ای از حاکمان سعودی نداشت.
به همین دلیل وی همواره در خطبه های نماز جمعه اش، بر ایستادگی شیعیان عربستان در برابر ظلم و تبعیض و تجاوز آل سعود تاکید و از رسانه های سعودی که به دلیل وابستگی و تبعیت محض از رژیم سعودی به شدت انتقاد می کرد.
وی مفتی های وهابی عربستان را ابزاری در دست آل سعود می دانست که وظیفه ای جز ایجاد اختلافات طائفه ای و مذهبی بین شیعیان و اهل سنت ندارند و به این طریق با مشغول کردن مردم عربستان به اختلافات طایفه ای و مذهبی زمینه غارت و چپاول هرچه بیشتر ثروت های کشور را برای خاندان سعودی هموار کنند.

فعالیت های سیاسی شیخ نمر و بازداشت وی

شیخ نمر نخستین بار در ماه می سال 2006 میلادی به اتهام مشارکت در همایش بین المللی قرآن کریم در بحرین و به دلیل نوشتن نامه ای خطاب به حکام سعودی حین بازگشت به عربستان بازداشت شد.
نمر در این نامه از رژیم سعودی خواسته بود، به وضعیت «قبرستان بقیع» رسیدگی و مذهب تشیع در این کشور به رسمیت شناخته شود. وی همچنین خواستار تغییر شیوه های آموزشی و درسی کنونی حاکم بر عربستان شده بود.
دومین بازداشت آیت الله نمر به 23 آگوست سال 2008 میلادی بازمی گردد که در جریان آن نیروهای امنیتی آل سعود وی را به اتهام تحریک شیعیان عربستان برای جدایی از حکومت مرکزی در شهر «قطیف» بازداشت کردند. اما پس از 24 ساعت از بیم قیام مردمی و بالا گرفتن خشم شیعیان عربستان، شیخ را آزاد کرد.
سومین بازداشت شیخ نمر به 8 جولای 2012 بازمی گردد که نیروهای امنیتی آل سعود، وی را پس از سخنرانی کوبنده و آتشینش علیه سیاست های سعودی در نماز جمعه «العوامیه» ترور و پیکر مجروح و نیمه جانش را به مکان نامعلومی منتقل کردند، اقدامی که به باور اکثر تحلیل گران تیشه به ریشه حکومت سعودی زده و مقدمات فروریزی سلطنت آل سعود در عربستان را کلید زده است.

صدور حکم نهایی اعدام

در ادامه بازداشت شیخ نمر و محاکمه های صوری که برای وی برگزار شد، دادگاه عربستان 25 اکتبر 2015 ، حکم اعدام شیخ نمر باقر النمر را که به امضای «محمد بن نایف»، ولی عهد عربستان رسیده بود، صادر کرد، حکمی که با محکومیت علمای شیعی و سنی جهان اسلام مواجه شد.
علمای اهل سنت و تشییع جهان اسلام ضمن رد این حکم نسبت به اجرای آن به آل سعود هشدار داده و تاکید کرده بودند، اجرای این حکم خشم جهان اسلام و خیزش آنها را به دنبال دارد.
بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان امور منطقه و جهان اسلام صدور حکم اعدام شیخ نمر را حکم سیاسی خواندند نه قضایی.

اجرای حکم اعدام و شهادت شیخ نمر

شبکه خبری «العربیه»، وابسته به حکومت سعودی، صبح روز شنبه اعلام کرد که حکم اعدام شیخ نمر به همراه 46 نفر دیگر که حکومت سعودی آنها را تروریست دانسته، در 12 منطقه عربستان به اجرا گذاشت.

تلاش برای معرفی کردن شیخ نمر به عنوان یک تروریست

در میان افرادی که وزارت کشور عربستان  آنها را اعدام کرده «فارس آل شویل الزهرانی»، نیز به چشم می خورد که از اعضای شناخته شده القاعده در این کشور به شمار می رود.
نکته قابل تامل در اعدام شیخ نمر توسط وزارت کشور عربستان این است که اتهامات وارد شده به شیخ نمر مربوط به فعالیت های سیاسی و حقوق بشری او بوده و هیچ اتهام تروریستی در حکم صادر شده علیه وی وجود ندارد، اما حکومت عربستان با قرار دادن نام او در کنار نام افرادی همچون الزهرانی که از اعضای برجسته القاعده عربستان است و در این کشور دارای فعالیت های تروریستی بوده، تلاش داشته ایشان را یک تروریست معرفی کند.

اعدام شیخ نمر و سناریوهای پیش رو

تشدید بحران در مناطق شیعه نشین عربستان

از سوی دیگر، کارشناسان بر این باورند، اجرای حکم اعدام شیخ نمر فصل جدیدی از بحران و ناآرامی در مناطق شیعه نشین عربستان را به دنبال خواهد داشت، چون شیعیان این مناطق به خوبی می دانند، شیخ نمر جز سخن گفتن با مردم هیچ جرمی را مرتکب نشده است.
بررسی یک سال حکومت ملک سلمان بر عربستان نشان می دهد که وی رویکرد تهاجمی تری نسبت به ملک عبدالله دارد. سیاست او، ایجاد شکاف بیشتر بین شیعیان و اهل سنت عربستان است و صد البته علنی شدن دستگیری و حکم اعدام علی النمر و به تبع آن اجرای حکم اعدام شیخ باقر النمر بی شک کار را برای آل سعود مشکل تر می کند.
حتى منابع دیپلماتیک غربى بارها تأکید کرده بودند که اقدام حکومت سعودى در بازداشت شیخ نمر یک اقدام امنیتى و سیاسى بسیار خطرناک براى ثبات شرق این کشور که آتش زیر خاکستر است، به شمار مى آید، چه رسد به اعدام ایشان.
منطقه شرق عربستان داراى چاه هاى نفت زیادى است و روزانه چند میلیون بشکه نفت از آن استخراج مى شود که هرگونه بى ثباتى در آن، ضربات سنگینى را متوجه رژیم آل سعود خواهد کرد.
اعدام شیخ نمر، به عنوان یکی از بزرگترین اشتباهات خاندان سعودی، موجب شکل گیری موج عظیمی از اعتراضات خواهد شد. هم اکنون در رفتار سیاسی و امنیتی سعودی ها می توان هراس از وقوع یک آشوب داخلی بزرگ و یا جنگ داخلی را دید.
به هر حال احتمال اینکه شاهد بروز اختلافاتی در سطح لیبی باشیم، می رود و واکنش عربستان هم سرکوب مخالفین خواهد بود و بدین شکل دایره اعتراضات در سطح قابل توجهی گسترده خواهد شد و این اصلا به سود سعودی ها نیست.
برخی پایگاه های خبری نیز اقدام حکومت سعودی در «قطع سر و به صلیب کشاندن» شیخ نمر را عملی احمقانه خواندند که باز خوردهای بسیار بدی برای حکومت آل سعود درپی دارد و داشتن شریکی چون عربستان را مایه شرم و خجالت آمریکا دانستند.

لطمه به راهبردهای آمریکا در منطقه

برخی دیگر از کارشناسان اعدام شیخ نمر را اشتباه بزرگی خواندند که به راهبرد آمریکا در مبارزه با تروریسم تکفیری از جمله داعش در منطقه و پایان دادن به فرقه گرایی در آن لطمه شدیدی می زند.
به اعتقاد این کارشناسان این اقدام عربستان، آمریکا را برای متقاعد کردن رهبران منطقه جهت پایان دادن به مناقشات بین الفرقه ای با مشکل جدی و بزرگ مواجه خواهد کرد.

اوج بی تدبیری و بی مسئولیتی حکومت سعودی

اعدام شیخ نمر بار دیگر اوج و عمق اوج بی تدبیری و بی مسئولیتی حکومت سعودی را به اثبات رساند، چون در حالی که تروریست های افراطی و تکفیری، امنیت و آسایش ملل منطقه و جهان را سلب و ثبات و موجودیت برخی دولت های منطقه را تهدید می کنند؛ اعدام شخصیتی مانند شیخ النمر که ابزاری جز سخن گفتن برای پی گیری اهداف سیاسی و دینی خود نداشت، تنها بیانگر عمق این بی تدبیری و بی مسئولیتی است.
حکومت عربستان در حالی که از جریان های تروریستی و افراط گرایان تکفیری حمایت می کند با منتقدان داخلی خود با زبان اعدام و سرکوب سخن می گوید و روشن است که نتایج این سیاست عقیم و غیر مسئولانه متوجه عاملان آن شده و دولت عربستان تاوان سختی بابت پی گیری این سیاست ها خواهد پرداخت.

سرپوش گذاشتن بر شکست ها با ایجاد فضای رعب و وحشت

«عربستان از لحاظ سیاسی و اقتصادی در شرایط بدی قرار دارد و سیاست هایش در منطقه از جمله در یمن و سوریه با ناکامی مواجه شده است. در عرصه داخلی این احساس وجود دارد که مردم قصد دارند، علیه رژیمی که چنین شکست هایی را در منطقه متحمل شده، قیام کنند و این نگرانی آل سعود را دو چندان کرده است.
به همین دلیل حکومت سعودی تلاش می کند، در کشور فضایی از رعب و وحشت ایجاد کند. در واقع سعودی ها راه حل خروج از این شرایط را پلیسی کردن فضا دیده اند، در این راستا دور از انتظار نیست که پادشاهی عربستان به این اعدام ها نیز راضی نشود و به زودی در این کشور برای مقابله با مخالفان، حکومت نظامی ایجاد کند.

اعدام شیخ نمر بیانگر اوج بحران داخلی و خارجی عربستان

اعدام شیخ نمر را باید نشانه اوج بحران در عربستان سعودی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین المللی دانست. اعدام شیخ نمر در بعد داخلی این پیام را می دهد که حکومت سعودی به شدت از انتقاد و اعتراض های داخلی نگران است.

شهادت شیخ نمر و آینده روابط ایران و عربستان

حکومت سعودی در برهه زمانی اقدام به اعدام شیخ نمر کرد که تهران -ریاض در مسیر نزدیک شدن به یکدیگر گام بر می داشتند. این اقدام حکومت سعودی نه تنها دهن کجی به تلاش های مسالمت آمیز جمهوری اسلامی ایران برای برقراری آرامش و ایجاد امنیت در منطقه شمرده می شود، بلکه موجب تشدید اوضاع در منطقه و دوری بیش از پیش دو کشور از یکدیگر خواهد شد، به ویژه آنکه ایران هنوز جنایت رژیم سعودی در فاجعه منا را فراموش نکرده است.
می توان به جرات بیان کرد، اجرای حکم اعدام آیت الله نمر موجب می شود، عربستان دیگر نتواند تا مدت های زیادی به فکر افزایش روابط و تاثیرگذاری خود با کشورهای شیعه منطقه از جمله ایران باشد.
همانگونه که برخی از مسئولان جمهوری اسلامی خواستار تجدید نظر و قطع روابط دیپلماتیک کشورهای اسلامی با عربستان سعودی شده اند.