چند فرسنگ تا فرسنج

در مسیر جاده تویسرکان به کنگاور،یکی از روستاهای تاریخی ایران قرار دارد که پژوهشگران بر اساس یافته ها قدمت آن را به دوران صفوی نسبت داده اند؛روستای فرسنج از توابع تویسرکان که در جنوب غربی استان همدان قرار گرفته است.

در گذشته فرسفج در مسیر کاروان ها قرار داشت و همین امر باعث می شد ساکنانش از طریق داد و ستد با کاروانهای عبوری،کسب و کار کنند.
به خاطر امنیت تجارت و استراحتگاه مسافرین و کاروانهایی که به قصد تجارت،سیاحت و زیارت از عتبات عالیات از این مسیر سفر می کردند در نزدیکی این روستا یک کاروانسرای بزرگ به نام فرسفج ساخته شده بود.

کاروانسرای فرسفج از مجموعه کاروانسراهای ساخته شده در عصر صفوی است که به کاروانسرای شاه عباسی نیز شهرت یافته است . این کاروانسرای کم نظیر سالها استراحتگاه کاروانها ، بازرگانان و زائران بوده است . سبک معماری بنا،صفوی ودر اوایل قرن یازدهم ساخته شده است .
این بنا در سال 1376 در فهرست آثار ملی ثبت شده است  و اشیا کهن یافته شده در آن در موزه شهر همدان نگهداری می شود .

معماری این کاروانسرا با سبک معماری عهد صفوی ساخته شده و شکل کاروانسرا مستطیل شکل و ۴ ایوانی است.
۴ برج دایره ای شکل در ۴ گوشه آن و ۳ برج نیم دایره در وسط اضلاع شرقی غربی و شمالی احداث شده و در قسمت فوقانی برج ها چند ردیف آجر کاری کنگره ای کار شده است.
برج ها علاوه جنبه تزئینی محل دیده بانی هم بوده است.درگاه کاروانسرا در وسط جبهه جنوبی بنا واقع شده است.
این کاروانسرا با داشتن دیوارهای قطور و سقف های طاق ضربی آجری از استحکام فوق العاده ای برخوردار بوده و اتاق های متعدد متصل به هم با ایوان ها و فرش اندازهای مناسب بر استراحت مسافرین در آن ساخته شده است.

در دو طرف داخلی پیش طاقه اطاقها با آجر تراش به صورت قابهای بزرگ لوزی شکل کار تزئینی انجام شده است.در میان این کاروانسرا چشمه آبی وجود دارد که در تمامی فصول سال به یک میزان آبدهی داشته و آب بسیار گوارایی دارد.

کاروانسرای فرسفج در سالهای گذشته با هدف ایجاد بازارچه صنایع دستی و فروش گردو که از محصولات مهم تویسرکان است،مرمت شده است اما متاسفانه تاکنون آنطور که شایسته است از آن بهره برداری نشده است و جا دارد نهادهای مربوطه نظارت بیشتری بر این موضوع داشته باشند.