نقش معلم در جذابیت کلاس

1- تسلط علمی

معلمی می تواند جذابیت كلاس را فراهم آورد كه از نظر علمی توانا و مسلط باشد. در واقع اصلی ترین وظیفه آموزشی معلم یاد دادن و آموختن است و معلمی كه از نظر علمی توانا تر باشد، بهتر می تواند این وظیفه را به انجام برساند. حال اگر وظیفه آموزشی معلم با كم آگاهی او به خوبی انجام نگیرد و كلاس درس او سطح مناسبی از اندیشه و دانایی را شاهد نباشد، ممكن است فراگیران نسبت به حضور در چنین كلاسی احساس تردید كنند و به این نتیجه برسند كه خود با مطالعه كتاب می توانند به همین سطح از آموزش كه معلم آن را عهده دار شده است، دست یابند.

در این صورت كلاس برای فراگیران فاقد جذابیت می گردد و تنها ممكن است قوانین و مقررات آموزشی یا به تعبیری درست تر «جبر مقررات آموزشی» فراگیران را به حضور در كلاس راضی سازد.

در تجارب برخی از معلمان مشاهده و شنیده شده است كه آنان بدون آن كه قواعد سخت گیرانه ای را برای حضور دانش آموز در كلاس وضع و اعمال نمایند، تنها به دلیل اطلاعات گسترده علمی توانسته اند دانش آموز را مشتاقانه به كلاس بیاورند و دانش آموزان از چنین كلاسی بهره های فراوان برده اند.

2- پاسخ گویی

تسلط علمی معلم امری جدا از پاسخ گویی اوست. ممكن است معلمی به لحاظ علمی توانمند باشد، اما در پاسخ به پرسش های دانش آموزان توانائی نشان ندهد. زیرا پاسخ گویی علاوه بر حضور ذهنی قوی به پیش زمینه های دیگری همانند آشنایی با اندیشه های روز و شبهات جدید، استفاده از منابع نوتر و جدیدتر، احترام به جایگاه فراگیر و در نظر گرفتن حق پرسش برای او و استقبال از جلب مشاركت و حاكمیت جوّ پرسش در كلاس است.

معلمی كه با این پیش زمینه ها بیگانه باشد، معلم پاسخگو نخواهد بود. معلمی كه به مطالبات، ابهامات و سۆالات دانش آموزان پاسخ ندهد، نمی تواند برای آنان ایجاد جذابیت نماید و چنین كلاسی برای ذهن پرسشگر دانش آموزان، كلاس بی جاذبه تلقی خواهد شد. در كلاسی كه پاسخگویی جریان دارد:

• دانش آموز مطالب و سۆالات خود را پنهان نمی كند و پرسش ها امكان طرح خواهند یافت.
• حاكمیت جوّ پاسخگویی كلاس را به مكانی برای داد و ستد اندیشه ها مبدل خواهد ساخت.
• جلب مشاركت در چنین كلاسی جریان منظم خواهد داشت.

به عكس،معلمانی كه قادر به پاسخ نباشند می كوشند به گونه ای رفتار نمایند كه دانش آموز از طرح پرسش گریزان و پشیمان شود و یا پرسش دانش آموز را به گونه ای صورت بندی می كنند كه بر پاسخ آن قادر و توانا باشند. در پاره ای از موارد واگذار كردن پرسش به آخر كلاس یا به صورت خصوصی در پایان كلاس یكی از ترفندهای فرار از پرسش است.

3- استفاده از منابع

روشن است كه معلمان تك منبع تنها به داده های همان منبع اكتفا می كنند و اكتفا به داده های یك منبع و عدم اطلاع از مسایل جانبی و مطالب بیرونی از كتاب كه ممكن است متناسب با نیازها، خواست ها و علائق فراگیران باشد، از جذابیت درس می كاهد و كلاس را پویا، بالنده و پرجاذبه نشان نمی دهد. برخی از معلمان پیرامون منبع درسی اطلاعات خوب و مناسبی دارند اما همین كه خارج از منبع چیزی از آنان پرسیده شود اظهار بی اطلاعی می كنند و ممكن است به آسانی اعتبار علمی خویش را متزلزل نشان دهند. بدین جهت استفاده از منابع متعدد برای جذابیت كلاس توصیه ای حتمی است.

البته منابع نیاز نیست به صورت كتاب باشد. معلمانی كه با داده های جدید اینترنتی از مباحث دانش آموز را از نو ترین مباحث آگاه می سازند، كلاس خویش را جذاب می نمایند.

تنظیم: نیلوفر یاقوتی