پارتی بازی از اشتغال تا صف نانوایی!

همه ما سرگردانی و شنیدن جواب های سر بالا در ادارات و سازمان های دولتی و غیردولتی را تجربه كرده ایم و به جرأت می توان گفت كه تجربه تلخی است.

وجود صف های طولانی بیکاری در کشور و رکود در جذب نیروهای جوان باعث شده تا افراد به جای تلاش برای قرار گرفتن در چرخه واقعی رقابت و عرضه توانمندی ها و تخصص خود، به دنبال یافتن واسطه هایی برای اشتغال باشند و به اصطلاح گزینه " پارتی بازی " اولین انتخاب هزاران کارجوی ایرانی باشد.
کارشناسان بازار کار و مقامات دولتی می گویند بازار کار در شرایط بحرانی قرار دارد و کارجویان در بدترین حالت جستجوی کار قرار دارند. در حال حاضر، ممکن است اغلب جویندگان کار ماه ها منتظر کسب یک فرصت شغلی باشند.
از دلایل مهمی که درباره بهم ریختن عرضه و تقاضای نیروی کار در کشور شده به رشد نامناسب و پایین صنعت و تولید و در نتیجه افت شدید رشد اقتصادی در سال های اخیر اشاره می شود. تجربه رشد اقتصادی منفی ۳.۵ درصد باعث انباشته شدن تقاضا برای کار در بازار ایران شده و از این رو میلیون ها تقاضا برای ورود به بازار اشتغال، بی جواب مانده است.

روش های عجیب برای شغل یابی

آنچه که عرف بازارهای کار است، اینکه متقاضیان کار باید از طریق مراکز کاریابی و دفاتر مشاوره شغلی، شرکت در آزمون های استخدامی و آگهی های دعوت به همکاری به دنبال یافتن شغل باشند؛ با این وجود در ایران برخی روش های دیگر مانند پارتی بازی، آشنا بازی و پرس و جو از دوستان و آشنایان نیز به عنوان روشی موثر برای جستجوی شغل کاربرد دارد.

دولت اعلام کرده با مسئله بحران بیکاری به عنوان یک معضل بسیار بزرگ داخلی مواجه است و کارشناسان بازار کار معتقدند اغلب خانواده ها دستکم با یک جوان بیکار تحصیل کرده مواجه اند و یا در گذشته ای نه چندان دور طعم بیکاری فرزندانشان را در مقطعی از زمان چشیده اند.

با تغییر سیاست های ورود جوانان به دانشگاه ها در دهه های اخیر، امروز کشور با انبوهی از تقاضاهای متفاوت برای کار مواجه است ولی ظرفیت پذیرش آنها در بازار کار کشور وجود ندارد. قطع ارتباط بین دانشگاه ها و بازار کار و فراهم نبودن زمینه های شناخت نیازهای روز کشور که بتوان طی آن برای جوانان تقاضای تحصیل برنامه ریزی کرد باعث شده تا طبق آخرین آمارها یک میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار فارغ التحصیل دانشگاهی در کشور وجود داشته باشد.
با جوانان در دوره های سنی دبیرستان و قبل از ورود به بازار کار که صحبت شود، اشتغال و ترس از بیکاری به عنوان بزرگترین دغدغه چند سال آینده آنها مطرح خواهد شد. در واقع، استفاده از روش های غیرمعمول برای ورود به بازار کار از سوی کارجویان در همین سنین آغاز می شود و آنها تلاش می کنند تا ظرف چند سال آینده زمینه هایی را برای ورود خود به بازار کار شناسایی و فعال کنند.

۲.۴ میلیون نفر در جستجوی یک پارتی برای اشتغال!

شاید یکی از دلایل گرایش کارجویان ایرانی به استفاده از روش هایی مانند پارتی بازی، آشنابازی و مباحثی از این دست برای ورود به بازار کار را علاوه بر نامتعادل بودن میزان تقاضاها به نسبت فرصت های شغلی موجود، بتوان در رفتار خود کارفرمایان نیز جستجو کرد به نحوی که استفاده از نیروهای آشنا و شناخته شده به جای قرار دادن شروط توانمندی، مهارت و تخصص برای جذب نیرو از این سو نیز دنبال می شود.
نتایج یک تحقیق جدید توسط وزارت کار نشان می دهد در حال حاضر، جستجو برای شغل در ایران تنها از چند طریق انجام می شود که یکی از این روش ها ثبت نام یا پیگیری در مراکز خدمات اشتغال و کاریابی های غیردولتی است. این روش در سال ۹۲ باعث شد تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار کارجو برای ثبت نام در دفاتر مشاوره شغلی و انتظار برای شغل یابی اقدام کنند.

همچنین طبق این تحقیق، کم نیستند تعداد جوانانی که به دلایل توضیح داده شده از یافتن کار از طریق دفاتر مشاوره شغلی خسته و ناامید شده اند.

وقتی خودمان به پارتی بازی دامن می زنیم!

اما یكی از مهم ترین عواملی كه پارتی بازی را در جامعه رواج می دهد ذهنیت جامعه از سازمان های دولتی است كه ریشه و پیشینه تاریخی دارد. در گذشته ادارات و سازمان های ما به شدت درگیر كاغذ بازی و بوروكراسی های غیرضروری بوده اند، به نحوی كه افراد برای ساده ترین كارها مجبور بودند روزهای زیادی در راهروهای ادارات حیران و سرگردان باشند، از همین رو تفكر غالب جامعه نسبت به سازمان های دولتی همان سازمان های ناكارآمد است.

بنابراین همه افراد برای پیش پاافتاده ترین امور خود قبل از هر كاری به دنبال پارتی و آشنا می گردند تا بتوانند زودتر به اهداف خود برسند. پارتی بازی تنها به سازمان های دولتی ختم نمی شود. به قدری ذهنیت بوروكراسی در جامعه غالب شده است كه افراد برای انجام كارهای غیر اداری خود نیز به دنبال پارتی می گردند. مثلاً برای مراجعه به دكتر یا بیمارستان به دنبال پارتی می گردند. برای انجام امور بانكی خود، به بانكی مراجعه می كنند كه در آن آشنا دارند و از این دست موارد بسیار است، تا جایی كه برخی افراد برای امور بسیار ساده ای مثل خرید از یك فروشگاه یا نانوایی هم به دنبال آشنا و پارتی می گردند تا مثلاً حتی برای خرید نان هم در صف نایستند!

آموزش به كارمندان، پارتی بازی را كاهش می دهد

بدون شك بحث رابطه و پارتی بازی اگر به درستی مورد درمان قرار نگیرد نتیجه آن گسترش فساد و رشوه در جامعه خواهد بود. وجود تبعیض ها و سوءاستفاده های ناروا نتیجه رابطه های غیررسمی و نادرستی است كه ادارات و سازمان های ما به آن دچار هستند، از اینرو لازم و ضروری است كه مسئولان كشور و نهادهای نظارتی اهتمام بیشتری در درمان این بیماری داشته باشند. مسئولان دولتی برای رفع این ذهنیت غلط از جامعه نیز باید فرهنگسازی های لازم را انجام دهند. به طور مثال مدیران و مسئولان ادارات به كارمندان خود این آموزش را نداده اند كه به مراجعین توضیح بدهند فرایند انجام پرونده او چگونه است و او برای دریافت نتیجه پرونده خود چه مدتی را باید منتظر بماند، مثلاً دوهفته یا یك ماه. اگر اینگونه باشد فرد مراجعه كننده با این توضیحات دقیق دیگر تصور نمی كند كه اگر پارتی داشته باشد كارش زودتر انجام می شود. چه با پارتی و چه بی پارتی این پروسه باید طی شود.
واقعیت این است كه افراد با پیدا كردن پارتی فقط حق دیگران را پایمال می كنند. حتماً شما خواننده این سطور هم در صف انتظار یكی از همین ادارات دولتی مانده اید و افرادی را دیده اید كه با آوردن اسم آشنای خود قبل از همه وارد اتاق مربوطه شده و بدون هیچ معطلی كار خود را انجام می دهند و می روند. در چنین مواقعی چه حس و حالی پیدا می كنید؟ بدون شك ناراحت می شوید و به بخت بد خود ناسزا می گویید؟ قطعاً حس خوشایندی پیدا نمی كنید. حتماً در ذهن خود به دنبال پارتی می گردید تا كار شما هم زودتر انجام شود. اما نگاهی به پیرمرد و پیرزن و افراد دیگری كه مانند شما در صف انتظار مانده اند بیندازید و منصفانه نگاه كنید متوجه خواهید شد كه آیا این كار درست است؟
مسلماً بی عدالتی خوشایند هیچ كس نیست و هیچ فردی آن را تأیید نمی كند، بنابراین به گفته امام اول و پیشوایمان توجه كنیم كه فرموده است:«آنچه براى خود دوست می َداری، برای دیگران هم دوست بدار و آنچه براى خود نمى پسندى، براى دیگران هم مپسند.»
به نظر می رسد چنانچه بحث دولت الكترونیك و انجام فعالیت های اداری به صورت الكترونیكی با جدیت بیشتری پیگیری شود، تأثیر بسزایی در كاهش پارتی بازی و رابطه بازی خواهد داشت.
به هر حال چنانچه بتوان فرایندهای اداری را به صورت الكترونیكی و تعریف شده در یك پروسه و زمان مشخص انجام داد نه تنها سرگردانی ارباب رجوع در پله ها و طبقات سازمان ها و ادارات كاهش خواهد یافت بلكه دیگر شاهد عمل زشت و ناپسند پارتی بازی نیز نخواهیم بود.