بازگشت تحریم ها با رنگ و لعاب جدید
قانون جدید تصویب شده در کنگره آمریکا به هیچ وجه تحریم نیست اما یک مانع تراشی آشکار بر سر راه رفع تحریم های ضدایرانی است و نکته جالب آن در این است که این مانع تراشی متوجه شهروندان آمریکایی نیست.
تاکید بر لزوم حفظ بدبینی نسبت به واشنگتن و سیاست های آن از تاکیدات مکرری بوده که طی ماه های اخیر از ناحیه بزرگان نظام جمهوری اسلامی ایران و بالاخص رهبر معظم انقلاب اسلامی، گوشزد گردیده است؛ اگرچه ظاهرا از سوی برخی دولت مردان و صاحب منصبان آن طور که باید جدی گرفته نشده است.
در این بین، ظاهرا در «بی اعتمادی» نسبت به طرف مقابل، آمریکایی ها و بالاخص کنگره جمهوری خواه این کشور گوی سبقت را از بسیاری در ایران ربوده است. همان جلسات استماع مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای کسانی که بخواهند به جو حاکم بر آمریکا در خصوص ایران پی ببرند کافی بود و آنهایی که نمی خواهند پی ببرند، طبعا و قطعا پی نخواهند برد.
مجلس نمایندگان آمریکا روز سه شنبه گذشته با ۴۰۷ رای موافق در برابر تنها ۱۹ رای مخالف، به بهانه مقابله با تهدید تروریسم، طرحی را تصویب کرد که در صورت تبدیل به قانون، سفر افرادی را که اخیرا در یکی از چهار کشور ایران، عراق، سوریه و سودان حضور داشته اند به آمریکا، محدود می کند. بر اساس این طرح، شهروندان ۳۸ کشور «دوست آمریکا» که مطابق قوانین این کشور در حال حاضر بدون اخذ روادید تا سقف ۹۰ روز می توانستند وارد خاک آمریکا شوند، در صورتی که در ۵ سال گذشته به ایران، سوریه، عراق یا سودان سفر کرده باشند، بایستی مورد بررسی قرار گیرند. قوانین جدید آمریکا در زمینه ویزا، همچنین از تمامی این ۳۸ کشور می خواهد اطلاعات مربوط به مسافران به خاک آمریکا را در اختیار کاخ سفید قرار دهند. کشورهایی که در همکاری در این زمینه قصور به خرج دهند، از برنامه سفر بدون روادید به آمریکا خارج خواهند شد.
توجه به این نکته نیز ضروری است که موضوع و محور مصوبه فوق، مقابله با تروریسم است اما هیچ نامی از «عربستان سعودی» در میان چهار کشور فوق نیست؛ یعنی از کشوری که شهروندانش تقریبا در هر حادثه تروریستی در هر جای جهان نقشی کوچک یا بزرگ دارند، نامی نبرده است. چرا؟ چون متحد و دوست قدیمی آمریکاست. اما ایران و عراق که شهروندانشان به اندازه یک صدم شهروندان رژیم تکفیری عربستان در عملیات تروریستی مشارکت نداشته اند، مشمول محدودیت می شوند. در این طرح حتی به این نکته نیز توجه نشده که سابقه ایران در تقابل با داعش هم از ائتلاف نمایشی آمریکا و متحدانش بیشتر است و هم از حملات کارساز روس ها بر ضد داعش.
اما دست مایه اصلی این گزارش، به یادداشتی بازمی گردد که روز شنبه در وبگاه خبری ٓ تحلیلی المانیتور منتشر شد. در این یادداشت، یک کارشناس حقوق بین الملل به صراحت اذعان کرده بود که آنچه آمریکایی ها در مجلس نمایندگان تصویب کرده و به دنبال تصویب آن در سنا هستند، ناقض توافق ۲۳ تیرماه ایران و ۱+۵ موسوم به برجام است.
پایگاه خبری المانیتور، ماهیت طرح مجلس نمایندگان را «سیاسی» خوانده و نوشته: منتقدان می گویند قانونگذاران آمریکا به نادرست انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفته اند، چرا که ایران در حال حاضر در حال جنگ با داعش است و این گروه تروریستی هیچ حضور فیزیکی در آن ندارد.
این کارشناس حقوق بین الملل در ادامه می نویسد: «علاوه بر این انتقاد معتبر، طرح جدید کنگره، دست کم دو نگرانی را از منظر تعهدات آمریکا در عرصه بین المللی مطرح می کند: یکی تعهدات ذیل قوانین سازمان تجارت جهانی و دیگر تعهدات ذیل توافق هسته ای ایران و ۱+۵.»
وی در خصوص نقض تعهدات آمریکا ذیل قوانین سازمان تجارت جهانی توضیحاتی داده و سپس به مساله برجام پرداخته و نوشته است: «ایالات متحده در پایان مذاکرات هسته ای با ایران، ضمانت های مورد درخواست درباره تجارت با ایران، بدون این مانع تراشی ها، تا زمان اجرای مناسب برجام را داده است.»
اشاره او به بند ۲۹ برجام است. در این بند آمده است: «اتحادیه اروپا و دولت های عضو و همچنین ایالت متحده، منطبق با قوانین خود، از هر گونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد.»
وی می نویسد: «در همین راستا، سوال کلیدی که باید از دولت اوباما و اعضای دموکرات کنگره پرسید این است: چه هدفی، غیر از سیاست کوته بینانه، حمایت از طرحی را توجیه می کند که موجب اخلال در اجرای توافقی تأیید شده در شورای امنیت و حائز «منافع فوق العاده» [اشاره به صحبت های شخص اوباما] برای آمریکا تا همین دو ماه پیش می شود؟»
به این ترتیب، دست کم، هستند حقوق دان هایی که معتقد باشند اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تصویب قانون فوق الذکر، مخالف با برجام است. کسانی که همان جلسات استماع را به خاطر می آورند حتما به یاد دارند که بارها تاکید شد، هیچ منعی برای آمریکا در تصویب تحریم های غیرهسته ای بر ضد ایران وجود نخواهد داشت. به عبارت دیگر، آمریکایی ها می توانند تدریجا تحریم ها را با اشکال دیگر و با ترفندهایی تازه بازگردانند.
قانون جدید تصویب شده در کنگره آمریکا به هیچ وجه تحریم نیست اما یک مانع تراشی آشکار بر سر راه رفع تحریم های ضدایرانی است. نکته جالب این است که این مانع تراشی متوجه شهروندان آمریکایی نیست چون بر اساس برجام، «تحریم های اولیه» بر سر جای خود می مانند؛ آنچه قرار است برداشته شود ٓ یا به عبارت بهتر اجرای آن متوقف شود ٓ تحریم های ثانویه است یعنی تحریم هایی که شهروندان غیر آمریکایی تعامل کننده با ایران را هدف گرفته بود. بر این اساس، این قانون در اساس شبحی از همان موانعی است که تحریم های ثانویه ایجاد می کردند البته فعلا در سطحی بسیار پایین تر؛ اما آیا این نمی تواند آغاز یک راه بی پایان باشد؟
آن تاجر اروپایی که می خواهد با ایران تجارت داشته باشد حتما تمایل هم دارد با خیال راحت به آمریکا سفر کند نه اینکه برای سفرش نیاز به استعلام و دردسرهای از پی آن باشد.آیا این تاجر در چنین شرایطی با خیال راحت در ایران سرمایه گذاری می کند یا می تواند با ایران تعامل اقتصادی داشته باشد؟
منبع : فارس