تبیان، دستیار زندگی
پس از ورود صدها نظامی ترکیه بدون اجازه بغداد ،وارد شمال عراق شدند که آنکارا توجیهات و ادعاهایی را برای انجام اینکارعنوان کرده است... ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انگیزه ترکیه از لشکرکشی به عراق

پس از ورود صدها نظامی ترکیه بدون اجازه بغداد ،وارد شمال عراق شدند که آنکارا توجیهات و ادعاهایی را برای انجام اینکارعنوان کرده است...

اخباریه-بخش سیاست تبیان
حمله ترکیه

پس از ورود صدها نظامی ترکیه بدون اجازه بغداد درحالی وارد شمال عراق شدند که آنکارا مدعی شده بود، هدف این نیروها مشارکت در عملیات آزادسازی شهر «موصل»، مرکز استان نینوا عراق است که ژوئن سال 2014 به اشغال گروه تروریستی «داعش» درآمده بود.
این ادعای ترکیه درحالی مطرح می شود که همکاری آنکارا با گروه های تروریستی مسلح از جمله «داعش» و حمایت همه جانبه از آنها برکسی پوشیده نیست و در این زمینه مستندات غیر قابل انکاری وجود دارد که صحت این گفته را تایید می کند و موجب می شود، این گفته آنکارا، بیش از هر چیز ادعایی مضحک جلوه کند.
آنکارا در بخش دیگری از توجیهات و ادعاهای خود درباره لشکرکشی به عراق، عنوان کرد که بخشی از ماموریت این نیروها آموزش نظامی پیش مرگه های کُرد است.
اما دفتر اطلاع رسانی نخست وزیر عراق در بیانیه شدید اللحنی  تاکید کرد: نظامیان ترک با تانک و دیگر تجهیزات نظامی و بدون موافقت بغداد وارد منطقه ای در نزدیکی موصل شده و بغداد خواستار خروج فوری آنها از خاک عراق است.

آنکارا و ادعای مبارزه با داعش

حضور نظامی ترکیه در عراق می تواند یک پیام ضمنی از سوی آنکارا و هم پیمانانش در ناتو و غرب برای روسیه دربرداشته باشد، اینکه جناح مقابل عرصه منطقه ای را به روسیه واگذار نخواهند کرد تا آن را به جولانگاه یکه تازی خود مبدل کند

به گفته مسئولان عراقی نظامیان ترکیه مخفیانه و از گذرگاه های مرزی غیر قانونی وارد خاک عراق شده بودند و نکته قابل تامل این است که روز بعد آمریکایی ها اعلام کردند، از قصد این نظامیان برای ورود به خاک عراق اطلاع داشتند.
براساس قوانین و عرف بین المللی حضور نظامی خارجی در کشوری دیگر بدون دعوت رسمی یا استناد به توافق نامه های امنیتی، تجاوز آشکار به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی آن کشور شمرده می شود و آنچه این اقدام ترکیه را زیر سوال می برد، شرایط حاکم بر منطقه و تحولات ژئو پلتیکی است که با آن مواجه است.
تاملی در مواضع آنکارا دست کم طی 5 سال اخیر و روند دخالت های سیاسی ترکیه در امور داخلی عراق نشان می دهد که ترکیه به همراه غرب و آمریکا همواره موضع تقابل با بغداد و بالعکس همسو با داعش داشته و در این مدت همواره از تشکیل موجودیت های سیاسی در شمال (تحت عنوان کشور مستقل کردستان) و غرب (تحت عنوان کشور مستقل اهل سنت) عراق که منتهی به تقسیم و تجزیه عراق می شود، حمایت کرده اند.
از سوی دیگر، به تازگی اسنادی به دست آمده که تاکید می کند، ترکیه در کنار اسرائیل مهمترین خریدار نفت مسروقه داعش از میدان های نفتی عراق و سوریه است تا به صورت غیر مستقیم به مهمترین و اصلی ترین منبع درآمدزایی داعش تبدیل شوند.
این اسناد خاطرنشان می کنند که اعضای خانواده «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه و بالاخص پسرش دارای روابط تجاری و تعامل نفتی مستقیمی بوده اند و از آنجا نفت داعش را به نصف قیمت جهانی خریداری می کردند، این تجارت ماهانه میلیاردها دلار برای آنها درآمدزایی داشته است.
به همین دلیل است که اظهارات اردوغان مبنی بر مشارکت نیروهایش در عملیات آزادسازی موصل ادعایی کذب و مضحک شمرده می شود.

اهداف آنکارا از لشکرکشی به عراق

نگاهی به تازه ترین تحولات سیاسی منطقه از جمله تشدید عملیات نظامی علیه مواضع داعش در نقاط مرزی ترکیه از سوی روسیه و استقرار سامانه دفاع موشکی اس 400 در این کشور و انتشار اسناد مناسبات مالی و نظامی ترکیه با گروه های تروریستی مسلح از جمله داعش، به بحرانی آزار دهنده برای آنکارا تبدیل و موجب شده، اردوغان در تصمیم گیری ها سر درگم نشان دهد.

نمود این سردرگمی سیاسی را می توان در اقدام اخیر آنکارا جهت توسعه و گسترش روابطش با اربیل ملاحظه کرد، در حالی که عمق و گستره اختلاف موضعی و دیدگاهی دو طرف به ویژه در خصوص تشکیل دولت مستقل کردستان بر کسی پوشیده نیست.

اردوغان که پیش از این برای ارتقاء سطح روابط خود با رژیم صهیونیستی خواهان امتیاز گیری از این رژیم بود، هم اکنون در شرایطی قرار دارد که خود را نیازمند این روابط می بیند، به همین منظور حاضر است، برای احیای آن امتیازاتی نیز به طرف صهیونیستی واگذار کند

لذا چرخش سیاسی ترکیه در قبال اقلیم کردستان عراق، سوال برانگیز و مملو از تناقضات و بیانگر نبود استقلال در تصمیم گیری دستگاه سیاست خارجی ترکیه و تاثیر پذیری آن از سیاست های قدرت های جهانی و منافع آنها در منطقه است.
 در این میان برخی کارشناسان یکی از دلایل این نزدیکی ترکی ٓ کردی را فراهم کردن زمینه اجرای طرح آمریکا در عراق جهت تقسیم و تجزیه این کشور ملاحظه می کنند.
از سوی دیگر، انزوای منطقه ای و بین المللی حزب حاکم «عدالت و توسعه» ترکیه، اردوغان را واداشته با وجود شعارهای ضد صهیونیستی که هر از گاهی سر می دهد، به دنبال احیای مناسبات پیشین خود با رژیم صهیونیستی باشد.
اردوغان که پیش از این برای ارتقاء سطح روابط خود با رژیم صهیونیستی خواهان امتیاز گیری از این رژیم بود، هم اکنون در شرایطی قرار دارد که خود را نیازمند این روابط می بیند، به همین منظور حاضر است، برای احیای آن امتیازاتی نیز به طرف صهیونیستی واگذار کند.
در این راستا برخی از کارشناسان منطقه ای حضور نیروهای ترکیه در عراق را در چارچوب ایجاد هماهنگی های امنیتی ٓ منطقه ای آنکارا ٓ تل آویو ارزیابی می کنند، به خصوص آنکه مشترکات و همسویی موضعی بین دو طرف در پرونده عراق بی شمارند.
از دیگر دلایل حضور نظامی ترکیه در عراق و اعلام آمادگی برای مشارکت در عملیات آزادسازی موصل، اهدافی است که ترک ها در این استان دنبال می کنند، از جمله اینکه ترک ها موصل و استان نینوا عراق را بخشی از خاک عثمانی می دانند که درپی فروپاشی امپراتوری عثمانی به ناحق از آن جدا شد و اکنون تلاش دارند، با استفاده از فرصت پیش آمده و با توجه به شرایط حاکم بر عراق امکان الحاق مجدد آن به ترکیه را فراهم کنند.
همچنین ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو و محور آمریکایی ٓ غربی منطقه به شدت از حضور نظامی روسیه در سوریه و به شکلی محدودتر در عراق احساس نگرانی می کند و حضور روس ها در این دو کشور را به معنای پنبه شدن تمام رشته های خود در منطقه می داند.
افزون بر اینکه تنش ایجاد شده بین آنکارا و مسکو در پی ساقط کردن جنگنده روسی در شمال سوریه و تبعات سنگین سیاسی، اقتصادی و راهبردی این اقدام آنکارا را ملزم می کند، از لاک دفاعی خود خارج شده و تا جای ممکن خود را در قبال روس ها در موضع قدرت نشان دهد.
به این ترتیب، حضور نظامی ترکیه در عراق می تواند یک پیام ضمنی از سوی آنکارا و هم پیمانانش در ناتو و غرب برای روسیه دربرداشته باشد، اینکه جناح مقابل عرصه منطقه ای را به روسیه واگذار نخواهند کرد تا آن را به جولانگاه یکه تازی خود مبدل کند.