تبیان، دستیار زندگی
لازم است مرور در زمان مناسب صورت گیرد. بعضی از مواقع، ذهن ما پراكنده یا مشغول به چیز دیگر است. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عوامل مؤثر در مرور و آسیب های مرور(2)

عوامل مؤثر در مرور(2) و آسیب‌های مرور

4- زمان مناسب:
لازم است مرور در زمان مناسب صورت گیرد. بعضی از مواقع، ذهن ما پراكنده یا مشغول به چیز دیگر است. مرور محفوظات در این زمان ها نتیجه ای ندارد. در این مواقع معمولاً نمی توان مرور كامل و درستی داشت. ذهن بسیار پرش می كند یعنی از آیه ای به آیه دیگر در آن سوره و حتی از سوره ای به سوره دیگر منتقل می شود. وقتی هم مرور تمام می شود، تأثیر لازم را نداشته است. در این مواقع حتی اگر برنامه مرور به تعویق افتاده یا تعطیل شود بهتر از مرور با این وضعیت است!!

اگر بتوانیم در برنامه زندگی خود، فرصت ثابتی را برای كار مرور اختصاص دهیم، مطلوب ترین حالت است. دقت كنید حفظ قرآن و مرور آن اگر با شرایط دقیق صورت گیرد، می تواند سایر كارهای زندگی انسان را نیز منظم و منضبط بكند.


5- مكان مناسب:
مكان مناسب و متناسب برای مرور محفوظات در تثبیت آن ها بسیار مؤثر است. مكانی عاری از دل مشغولی و پراكندگی بهترین مكان برای مرور محفوظات است. البته نقش مكان در مرور همانند اصل حفظ نیست.


6- ارائه محفوظات به دیگران:
یكی از نكاتی كه در مرور محفوظات و تثبیت آن ها بسیار مهم و مؤثر است، ارائه محفوظات به دیگران است. اگر حافظ قرآن بتواند آنچه را حفظ كرده به طور مرتب به دیگران ارائه كند، در زمانی كوتاه بر آن ها مسلط خواهد شد. برای انجام این كار بهتر است با فرد مشخص و ثابتی نظیر پدر، مادر، خواهر، برادر، همكلاسی یا معلم هماهنگ كرده و آنچه را كه حفظ كرده ایم با برنامه مشخص ارائه كنیم. تأثیر یك دور ارائه محفوظات به شخص دیگر بی تردید از ده بار مرور كه برای خودمان انجام می دهیم بیشتر است! وقتی حافظ قرآن، آیات را برای خود می خواند و با اشكال مواجه می شود، با مراجعه به مصحف یا نوار، به قرائت خود ادامه می دهد و چه بسا پس از اتمام مرور محفوظات تصویر درستی از اشكالات خویش نخواهد داشت.


مناسب است وقتی انسان آیات را به دیگری ارائه می كند، هر جا با مشكل مواجه شد و با كمك فرد مقابل توانست رفع اشكال كند، آن مورد را یادداشت كند. یادداشت این موارد می تواند ذهن حافظ را در مرورهای بعدی فعال كرده و توجه او را بیشتر جلب كند.
شركت منظم در كلاس های دارالقرآن در این جهت مفید می باشد.


7- توكل:
همان گونه كه در اصل حفظ قرآن، توكل به قدرت الهی و كمك از او ضروری است، در مرور محفوظات نیز باید توكل داشته باشیم.
اصولاً كار حفظ قرآن و مرور آن بدون توكل ممكن نیست. هر چه انسان توكل بیشتری داشته باشد كار حفظ و مرورش بهتر پیش می رود.


8- وضو داشتن:
وضو داشتن در هنگام قرائت قرآن مستحب است. اگر مرور محفوظات با وضو همراه شود، ارتقای كیفی در آن رخ می دهد.


9- رو به قبله و مؤدب بودن:
در هنگام مرور محفوظات بهتر است انسان رو به قبله و با ادب كامل بنشیند تا بتواند از ارتقای مناسب در حفظ برخوردار شود.


10- استعاذه:
قرآن را باید با پناه بردن به خدا (استعاذه) قرائت كرد تا ضمن دوری از شیطان، بتوان حفظی سریع تر و بهتر داشت. ذكر « اعوذ بالله من الشیطان الرجیم » بسیار مهم و قابل توصیه است.


آسیب ها:
از میان آسیب های مختلفی كه در كار مرور تصور می شود، دو آسیب مهم را گوشزد می كنیم. این دو آسیب را به عنوان آسیب های حفظ نیز برشمرده بودیم و اینجا به نوعی دیگر و از منظری متفاوت به آن ها اشاره می كنیم.


1- ضعف در پشتكار:
پشتكار در مرور اهمیت ویژه ای دارد. اگر كسی در اصل حفظ پشتكار نداشته باشد حداكثر برنامه حفظش تعطیل می شود ولی اگر در برنامه مرور پشتكار مناسب وجود نداشته باشد، محفوظات قبلی دچار اختلال شده و كم كم از ذهن پاك می شود و نتایج زیانباری كه قبلاً گفتیم را در پی خواهد داشت.


2- ضعف در برنامه ریزی مناسب:
درباره اصل برنامه ریزی بارها سخن گفته ایم. برنامه ریزی ضعیف در مرور محفوظات و یا بدون برنامه بودن در این كار، موجب مختل شدن مرور و ضعف محفوظات و نهایتاً پاك شدن آن ها از ذهن خواهد شد. زحمات قبلی بی ثمر و باطل خواهد شد.

پرسش:
1- ارائه محفوظات به دیگران چگونه می تواند در بهبود محفوظات مؤثر باشد؟
2- دو آسیب مهم در مرور را توضیح دهید.
3- پشتكار در حفظ و مرور چه جایگاهی دارد؟
4- زمان و مكان مناسب مرور چه ویژگی هایی دارد؟


مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: علی سرمدی - منبع: سایت رشد