تبیان، دستیار زندگی
تكرار و مرور در تمام امور مهم است. اگر انسان بخواهد به تبحر و تسلط در كاری برسد، باید آن قدر تكرار كند تا در انجام آن مسلط شود. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درس دهم -تكرار و مرور محفوظات
تكرار و مرور محفوظات

تكرار و مرور در تمام امور مهم است. اگر انسان بخواهد به تبحر و تسلط در كاری برسد، باید آن قدر تكرار كند تا در انجام آن مسلط شود. اگر مسئله ای با حافظه انسان مرتبط باشد، اهمیت تكرار در آن موضوع بیشتر می شود. به ذهن سپردن یك شعر، به خاطر نگه داشتن معنای لغات یا تسلط بر مطالب تاریخ و شبیه آنها تنها با دقت و تكرار ممكن است.


از آنجا كه حفظ قرآن با حافظه ارتباط دارد، صرفاً نمی توان به حفظ اولیه دل خوش داشت! حفظ قرآن زمانی مؤثر و مفید است كه با مرور همراه باشد.


شخصی بخشی از قرآن را حفظ كرده است ولی آن ها را مرور نمی كند. تا چند روز اول پس از حفظ، محفوظات در ذهن باقی مانده است. كم كم در برخی كلمات یا آیات اشكال ایجاد می شود. از دو سه هفته به بعد اگر بخواهد آیات را بخواند شاید حداكثر پنجاه درصد صحیح بخواند. دو ماه از حفظ گذشته، تقریباً جز كلمات متفرق چیزی به ذهن نمی رسد. ارزش مرور محفوظات در طول زمان، بیش از حفظ اول می باشد. حفظ هر بخش از قرآن در صورتی ارزشمند است كه با مرور تا آخر عمر همراه باشد (دقت كنید).


روایات متعددی نقل شده كه توصیه می كند اگر قرآن را به ذهن سپردید، نگذارید از صفحه ذهن (و البته قلب تان) پاك شود.
امام صادق(ع) فرموده است:
هر كس سوره ای از قرآن را فراموش كند، آن سوره به صورتی زیبا و درجه ای بلند در بهشت برایش نمایان می شود.
زمانی كه آن را ببیند، می گوید: تو كیستی؟ چه قدر زیبایی! كاش از آنِ من بودی!
آن سوره قرآن در پاسخش می گوید: مرا نمی شناسی؟ من فلان سوره ام؛ اگر مرا فراموش نكرده بودی، تو را به این مقام (بلند) می رساندم (ولی حیف كه مرا از دست دادی).


شیوه های مرور:
در تمام شیوه های مرور، مبنای اصلی «تكرار محفوظات» است. در نحوه تكرار اختلاف وجود دارد و در هر روش، تكرار به شكلی خاص انجام می شود.


شیوه اول: مرور با استماع بدون قرائت
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور فقط با شنیدن (كه معمولاً با تلاوت ترتیل صورت می گیرد) و بدون خواندن مرور می شود. حافظ قرآن آیات را به طور مرتب می شنود و به جهت این كه امكان خواندن برای وی فراهم نیست فقط در ذهنش مرور صورت می گیرد.


مزایا:
1-  این روش انرژی كمی می خواهد.
2- در شرایط مختلف و به شرط فراهم بودن امكان استماع، قابل انجام است.
3- این روش تمركز زیادی را نمی طلبد.


معایب:
1- به جهت این كه حافظ قرآن، آیات را نمی خواند تثبیت محفوظات در این روش بسیار اندك است.
2- این روش به وسایل كمك آموزشی مانند: نوار و ضبط صوت، سی دی و كامپیوتر نیاز دارد.


شیوه دوم: مرور به صورت قرائت بدون استماع
در این روش، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ قرائت می شود بدون این كه با استماع همراه باشد.
در این روش بعضی آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می كنند؛ دسته ای از رو قرائت می كنند و عده ای از بر می خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می كنند.


مزیت:
تقریباً در تمام شرایط می توان از این روش استفاده كرد.


عیب:
به علت اتكای مرور به حافظه و بدون كمك های جانبی، احتمال اختلال در تثبیت محفوظات در این شیوه وجود دارد.


شیوه سوم: مرور به صورت قرائت همراه استماع
در این شیوه، بخش در نظر گرفته شده برای مرور توسط حافظ و همراه با استماع تلاوت ترتیل قرائت می شود.
در این روش بعضی، آیات را با صدای بلند و برخی با صدای آهسته و گروهی بدون صدا قرائت می كنند؛ دسته ای از رو قرائت می كنند و عده ای از بر می خوانند؛ برخی، آیات را به صورت ترتیل و گروه دیگری به صورت ساده قرائت می كنند.


مزایا:
1- تثبیت محفوظات در این روش فوق العاده زیاد است.
2- در شرایط مختلف با شرط فراهم بودن امكان استماع، قابل انجام است.


عیب:
این روش به وسایل كمك آموزشی (نوار و ضبط صوت یا سی دی و كامپیوتر یا وسایل نظیر آن ها) نیاز دارد.

پرسش:
1- تفاوت سه شیوه یاد شده برای مرور را ذكر كنید.
2- مهم ترین اشكال شیوه دوم مرور در چیست؟
3- اهمیت مرور محفوظات را توضیح دهید.


مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: علی سرمدی

منبع: سایت رشد