درآمد زایی جدید بانک ها از جیب مشتریان

مدتی است برخی مشترکان بانک های مختلف پیامک هایی دریافت کرده اند و در قالب آنها اینگونه اعلام شده است که به ازای دریافت پیامک های مربوط به گردش حساب رقمی معادل سالانه معادل 10 هزار تومان از حساب آنها کسر خواهد شد.

البته اگرچه گفته می شود در کشورهای مختلف بحث دریافت هزینه بابت خدمات امری مرسوم است، اما به هرحال جای این سوال وجود دارد که حتی اگر گام های اولیه در رسیدن به بانکداری الکترونیک را هم بخواهیم از جیب مردم تامین هزینه کنیم چه ایراداتی بر شیوه انتخاب شده از سوی شورای پول و اعتبار وارد است؟
شاید هر شهروند به دلایل مختلف در چند بانک مختلف حساب داشته باشد و در طول سال حتی یک بار از کارت این بانک ها استفاده نکرده و یا تنها در چند مورد محدود به استفاده از کارت های خود بپردازد، حال آیا منطقی است فرد برای چنین استفاده محدودی رقمی 10 هزار تومانی را پرداخت کند؟!
در چنین شرایطی آیا بهتر آن نبود که حداقل بانک ها رقم مشخصی را در نظر گرفته و این طور اعلام می کردند که به ازای هر پیامک مبلغی به عنوان کارمزد از حساب مشترک کسر می شود؟! آیا به این شیوه عدالت بیشتری برقرار نمی شد؟

به هرحال براساس مصوبه شورای پول و اعتبار مدتی است چنین تصمیمی گرفته شده و قرار است بانک ها نسبت به برداشت مبلغ مربوطه از حساب مشترکان اقدام کنند، جالب اینکه این بار مانند بارقبل که بانک ملی تصمیم به اجرای این طرح گرفت و موجی از مخالفت در قالب پیام های موبایلی ایجاد و لطیفه های مختلفی در این خصوص منتشر شد، مقاومتی در برابر این طرح رخ نداده و به نظر می رسد با توجه به مصوبه شورای پول و اعتبار و ورود همزمان تمام بانک ها احتمال بروز چنین مشکلاتی برطرف شده است.

با این حال در پیامک هایی که به دست برخی مشترکان بانک ها رسیده به آنها اعلام شده است که تنها در صورت تمایل مشترک برای دریافت این پیامک ها از حساب او هزینه کسر می شود، اما در این میان بسیاری از افراد هم هستند که هیچ پیامکی دریافت نکرده اند و با توجه به این که مراجعه به چندین بانک برای اعلام عدم نیاز به دریافت این پیامک ها مستلزم صرف زمان است، به هرحال عده ای عطای این 10 هزار تومان را به لقایش بخشیده و ترجیح می دهند برای کسر نشدن این رقم پیگیری خاصی انجام نداده و شعبه های مختلف بانک های متعدد را زیر پا نگذارند.

سازهای متفاوت در دریافت کارمزد پیامک
در حالی رقم کسر از حساب برای کل سال 10 هزار و برای شش ماهه 5000 تومان است که نوع خدمات ارائه شده از سوی بانکها متفاوت است؛ به طوریکه برخی هیچ شرطی برای ارسال پیامک نگذاشته و فقط برای ارسال آن در ازای خدمت بانکی (برداشت و واریز) هزینه منظور کرده اند. اما برخی دیگر از بانکها همین هزینه را برای شرایط خاص تعریف کرده و خدمات پیامکی را محدود کرده اند؛ به گونه ای که صرفا پیامک تراکنش های واریز و برداشت با مبلغ 20 هزار تومان و بالاتر برای مشتری فرستاده خواهد شد.
بعد از این تفاوت بین هزینه دریافتی و میزان خدمات در بین بانکها، نوع اعلام قابل توجه است. اول اینکه پیامک برای کل مشتریان بانکها و حتی کل کسانی که تا به امروز از smsbank استفاده می کنند ارسال نشده است و همه در جریان آن قرار ندارند. از سویی دیگر نوع اعلام در پیامکها متفاوت است. برخی عنوان کرده اند که اگر مشتری تمایل به دریافت خدمات دارد آن را اعلام کند. در این حالت طرح کسر از حساب شامل همه نمی شود، بلکه این اختیار برای مشتری وجود دارد که خودش انتخاب کند. پس اگر هم پیامک اطلاع از مهلت تعیین شده به دست مشتری نرسد آنگاه هزینه ای هم از وی کسر نخواهد شد، چراکه به درخواست بانک پاسخ مثبت نداده است.

در سویی دیگر در پیامک هایی عنوان شده که مشتری عدم تمایل خود برای دریافت پیامک واریز و برداشت و خدمات بانکی را اطلاع دهد. در این حالت قدرت انتخاب از مشتریانی که به هر دلیلی پیامک دریافت نکرده اند، گرفته می شود و بی خبر از هر جا از حساب آنها هزینه کسر می شود؛ آن هم در شرایطی که ممکن است تمایلی به دریافت خدمات با کسر هزینه نداشته باشند.
نکته دیگر به کسر ابتدایی از حساب مشتری و بعد اطلاع رسانی در مورد آن مربوط می شود. برخی بانکها به مشتریان اعلام کرده اند که از حساب آنها هزینه 5000 تا 10 هزار تومانی کم شده است و تا مهلتی که تعیین شده فرصت دارند که اعلام کنند اگر تمایلی ندارند منابع کسر شده به حساب آنها بازگردد.

این حالت هم به نفع مشتری نیست و بانکها به طور خودسرانه ای مبلغی از حساب میلیونها مشتری برداشت کرده و مدتها در حساب خود نگه داشته و اکنون نسبت به اطلاع رسانی در مورد آن و استرداد وجه اقدام کرده اند. موردی که حتما اعتماد مشتری را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
اما بعد از بانک ملی، پارسیان، ملت، کشاورزی، اقتصاد و اقتصاد نوین، امروز بانک تجارت هم در پیامکی به مشتریان خود نسبت به دریافت هزینه بابت smsbank اقدام کرد. البته بانک تجارت به مشتریان خود قدرت انتخاب داده و خواسته که در صورت تمایل به دریافت خدمات نظر خود را اعلام کنند. به طوری که سخنگوی این بانک عنوان کرده است که استفاده از خدمات ارسال پیامک بانک تجارت کاملا اختیاری بوده و بدون اطلاع و رضایت مشتریان هیچگونه برداشتی از حساب آنان صورت نخواهد گرفت.
بااین حال بانک تجارت متفاوت از بانکهای دیگر که به مشتری می گویند در صورت تمایل و یا عدم آن به یک شماره پیامکی نظر خود را با ارسال یک عدد اعلام کنند، از مشتریانش خواسته تا شماره حساب خود را به شماره دریافت پیامک ارسال کنند.
با توجه به اینکه شماره سامانه ای که بانک تجارت برای مشتریان پیامک فرستاده و درآن درخواست ارسال شماره حساب دارد، شماره آشنایی نیست و متفاوت از شماره قبلی - که این بانک به عنوان smsbank خود با آن اطلاع رسانی می کرد - است، مشتریان در ارسال شماره حساب دچار تردید شده اند.
در این حالت این سوال مطرح است که مشتری بانک تجارت یا هر بانک دیگری چگونه می تواند نسبت به پیامک دریافتی و اینکه واقعا از جانب بانک تجارت ارسال شده باشد اعتماد کرده و شماره حساب خود که از شخصی ترین اطلاعات بانکی است را به آن پیامک کنند؟ یا اینکه این موضوع از لحاظ امنیتی تا چه اندازه قابل توجیه است؟
به هر حال گرچه دریافت کارمزد بابت دریافت خدمات الکترونیک بانکی از لحاظ قوانین بانک مرکزی دچار مشکل نیست و عرف بانکداری دنیاست، اما عدم شفاف سازی در این رابطه و نحوه متفاوت دریافت هزینه در مقابل خدمات قابل ارائه از سوی بانک ها اغلب مشتریان را دچار تردید و حتی اعتراض کرده است. مساله ای که می توانست با اطلاع رسانی صحیح و روشی مناسب و شاید مشترک ضمن جلب رضایت مشتریان تا حدی پوشش دهنده هزینه بالای خدمات بانکداری الکترونیک در هر سال برای بانک ها باشد.