دقایقی با همرزم شهید مفتح
مصاحبه اختصاصی تبیان با آقای توکلی بینا؛ مشاور رئیس جمهور و همرزم شهید مفتح
به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه
آقای ابوالفضل توکلی بینا از آن قدیمی های ریز نقش و دوست داشتنی است که اگرچه سالها مبارزه و تلاش گردِ کهولت به چهره اش نشانده؛ اما دشمن نتوانسته است قد این مرد انقلاب را خمیده کند. او همچنان سربلند و استوار در راه تعالی کشور تلاش می کند؛ از آن روزها که نوجوانی بیش نبود و در گروه فدائیان اسلام به همراه همرزمانش در دل حکومتی ترس می نشاند و اینک که در کسوت مشاور رئیس جمهور دریای تجربه اش را در اختیارامتی قرار می دهد ...
و اما مسجد قبا که در اوراق تاریخ معاصر ایران صفحات درخشانی را به خود اختصاص داده است و مردان بزرگی در این خانه خدا گرد هم می آمدند تا نقش ماندگاری را برای همیشه تاریخ طراحی کنند...
وقتی از پله های مسجد بالا می رویم تا به دفتر جناب آقای توکلی برسیم، گویا این فضای جدید که چند سالی است به ساختمان مسجد اضافه شده است هم رنگ و بوی آن روزها را در خاطرات زنده می کند...
دفتر آقای توکلی اتاق کوچکی است با امکانات محدود اما از همین مکان هنوز راه شهید مفتح ادامه دارد...
تبیان: برای شروع بهتر است از زمان آشنائیتان با شهید مفتح برایمان بگویید و اینکه چطور شد که ایشان به عنوان امام جماعت این مسجد انتخاب شدند؟
- شهید مفتح را از زمانی که در قم بودم می شناختم که جز اساتید نخبه آن زمان بودند. اما چطور شد ایشان را به عنوان امامت مسجد انتخاب کردیم؛
سال 53 که من در این منطقه ساکن شدم، مسجد تازه ساخته شده بود البته هنوز کاملا تمام نشده بود. در ابتدای امر، یک پیرمرد روحانی را برای امام جماعت این مسجد انتخاب کرده بودند، اما وقتی از من برای هیئت امنای مسجد دعوت شد، با اصرار و پیشنهاد من و بعد از بررسی که بین اعضای هیئت امنا از جمله آقایان حاج ترخانی ، مهدیان ، زمردیان و همدانی انجام گرفت، قرار شد با توجه به موقعیت منطقه و وجود افراد فرهیخته و جوان و نوعاً تحصیل کرده آن و با توجه به شرایط آن روزها؛ امام جماعتی جوانتر و تواناتر که بتواند از موقعیت این مسجد با توجه به نزدیکی به حسینیه ارشاد برای پیشبرد اهداف مبارزه و آگاهی دهی به مردم و اتحاد آنها استفاده کند؛ دعوت شود.
در آن زمان چون ساواک آقای مفتح را از مسجد جاوید بیرون کرده بود؛ من به فکر افتادم که ایشان را به این مسجد بیاوریم. بنابراین نزد شهید بهشتی رفتم و با ایشان مشورت کردم و ایشان از پیشنهاد من استقبال کرد، بعد پیش شهید مطهری رفتم و شهید مطهری با آقای مفتح صحبت کردند و بعد از هماهنگی های لازم و در نظر گرفتن شرایط و حساسیت های ساواک، شهید مفتح به عنوان امام جماعت مسجد قبا انتخاب شدند و تا زمان شهادت هم در این مسجد مشغول نماز بودند.
برنامه ای که ما با ایشان گذاشتیم این بود که به خاطر سابقه دار بودن بیشترمان، یک شورایی تشکیل بدهیم، هفته ای یک جلسه داشته باشیم و در مورد کارها به صورت گروهی تصمیم بگیریم و برنامه ریزی کنیم، اما شهید مفتح به عنوان نماد این گروه بودند، هزینه ها را هم بین خودمان تقسیم می کردیم ، هر هفته ظهر منزل یکی از ما جلسه تشکیل می شد و مسائل مسجد و کارهایی که باید انجام شود طرح می شد و با تصمیم گیری جمعی به تصویب می رسید.
خود شهید مفتح انسان فوق العاده ای بود و فقط ایشان متناسب با فضای مسجد قبا بود.
وقتی شهید مفتح در مسجد جلسه ای تشکیل می دادند آنقدر مسجد شلوغ می شد که حتی ما خانه هایمان را در اختیار مسجد قرار می دادیم و تا خانه های اطراف بلندگو کشی می شد.
در آن شرایط ایشان سعی می کردند از جهت مسائل اجتماعی- سیاسی به مردم جهت بدهند و به سمت و سویی ببرند که ما بتوانیم در این منطقه اتحاد داشته باشیم و افراد را جمع کنیم.
و این فعالیت ها ادامه پیدا کرد تا مسئله عید فطر پیش آمد، این قضیه هم، همانند بقیه مسائلی که در جلسه با حضور شهید مفتح در مورد آن تصمیم می گرفتیم، تصمیم گیری شد و به خاطر اینکه محیط باز و گسترده ای باشد تپه های قیطریه پیشنهاد شد و حدود 10 شب جوان ها سنگهای منطقه را با دست جمع آوری می کردند تا محیط آماده شود.
بالاخره نماز عید به امامت شهید مفتح انجام شد
و بعد از خطبه ها که توسط شهید باهنر ایراد شد، حرکتی عظیم شکل گرفت و قیام 17 شهریور که یکی از آخرین حرکت های مهم برای رسیدن به پیروزی بود، در پی آن به وجود آمد.تبیان: کمی بیشتر از خود شهید مفتح بگوئید.
- شهید مفتح با وجود اینکه حدود 50 سال سن داشتند اما خیلی سرحال و به روز بودند. یارانی هم که پیدا می کردند، یاران پا به رکاب و مستحکمی بودند. ایشان از اساتید حوزه و دانشگاه بودند و کار اصلی شان آنجا بود. البته شاگردان زیادی هم داشتند؛ هم از حوزه و هم از دانشگاه که حتی برای استفاده بیشتر از ایشان به مسجد قبا می آمدند. کارهای ایشان در مسجد قبا به عنوان فعالیت دوم بود که اداره و خط دهی مسجد به عهده این شهید بزرگوار بود.
تبیان: ارتباط شهید مفتح با طیف جوان چگونه بود؟
- ایشان روابط خیلی خوبی با جوان ها داشت، بسیار جاذبه داشت، یکسری خصوصیات شاخص ایشان باعث شده بود که طیف های مختلف جوان را به خود جذب کند. چرا که همانطور که می دانید جوانها به راحتی جذب کسی نمی شوند؛ تا اینکه ببینند این فرد نحوه برخوردش چگونه است و چطور می توان از آن فرد بهره برد.
شهید مفتح هم به دلیل آن موقعیت خوب و بیان شیوا و شخصیت های بزرگی که جزو همرزمانشان بودند و حضور در دانشگاه توانایی خیلی خوبی در جذب جوانان داشت.
تباین: شهید مفتح به عنوان وحدت دهنده حوزه و دانشگاه معروفند، به نظر شما چه شاخصه ای در ایشان بود که ایشان جدا از دیگر خصوصیاتشان به این خصلت معروفند؟
- اگر بخواهم کمی از عقب‌تر بگویم، عده‌ای از این آقایان از جمله شهید بهشتی، مطهری، باهنر و قتی در قم بودند؛ بنای کارهای خود را بر این گذاشتند که با طیف جوان ارتباط برقرار کنند. مثلاً شهید بهشتی مدرسه دین و دانش در قم را دایر کرد و تصمیم گرفت که به دانشگاه برود و مدرک دانشگاهی بگیرد. در حالیکه در شرایط و فضای فکری آن دوران نگاه حوزوی‌ها به این کار نگاه خوبی نبود و اینکار ایشان حتماً با مشکلات همراه می‌شد، اما این عزیزان با تحمل همه فشارها به خاطر نگاه نو و به روزی که داشتند و اینکه بتوانند در میان قشر تحصیل‌کرده دانشگاهی حضور پیدا کنند و از این جوانان فرهیخته که سرمایه‌های هر دورانی هستند، استفاده کنند؛ وارد دانشگاه شدند و تحصیلات دانشگاهی را طی کردند و سپس در دانشگاه مشغول به تدریس شدند، شهید مفتح هم یکی از این گروه بود.
مثلاً آیت اله مکارم شیرازی یکی از روحانیون به روز آن دوران بود که قلم خیلی شیوایی هم داشت، اکنون هم ایشان از برخی از مراجع به روزترند. که البته تالیفاتشان هم این را نشان می‌دهد.
هر کدام از این طیفی که از قم به تهران آمدند در حیطه‌ای متمرکز شد. مثلاً شهید بهشتی و شهید باهنر در قسمت کتب درسی مشغول شدند و شهید مفتح هم به خاطر بینش‌عمیق و توانایی در جذب جوانها در دانشگاه متمرکز شدند.
تبیان: شما به عنوان کسی که سالها با شهید مفتح همرزم بودید یک مقدار از خصوصیات فردی شهید مفتح برای کاربران ما بگویید.
- ایشان شخصیت بزرگی بود، انسان متخلق به اخلاق اسلامی بود.
یکی از شاخصه‌های اخلاقی ایشان که شاید در جذب جوانان بسیار موثر باشد، این بود که شنونده خوبی بود و حرف درست را از هر کسی، ولو بسیار جوان قبول می‌کرد. با دیگران در کارها مشورت می‌کرد، خودش را با جمع تطبیق می‌داد، به نظرات جمع و کارهای جمعی اهمیت می‌داد. و خود را متعهد به تصمیم جمع می‌‌دانست. خیلی آرام بود، سعه صدر بسیار زیادی داشت.
تبیان: به عنوان یکی از اعضای هئیت امنای مسجد قبا هم اینک به چه فعالیت های فرهنگی و سیاسی مشغول هستید
متاسفانه بعد از شهادت شهید مفتح یک خللی در فعالیت‌های مسجد و پیگیری اهداف بلند آن پیش آمد، اما از زمان امامت آیت اله مروی دوباره مسجد فعالیت گسترده خود را در عرصه‌های فرهنگی آغاز کرد. ایشان شخصیت بزرگی است که در سیره ائمه خیلی کار کرده است.
البته از ابتدا ما در مسجد سعی می کردیم کلاس‌های فرهنگی برای خانواده‌ها دایر کنیم. بنابراین با گسترش فضای مسجد پیشنهاد ایجاد یک حوزه خواهران داده شد که اینک 261طلبه داریم. و امسال پنجمین سالی است که ما فارغ التحصیل خواهیم داشت. که این دانشجویان در مقاطع مختلف حوزه مشغول هستند. سعی کرده‌ایم از طیف جوانتر با میانگین سنی کمتر استفاده کنیم تا با توجه به سرمایه‌گذاری که بر روی این جوانها انجام می‌شود، در آینده بتوانند نیروهای موثری در جامعه باشند. سعی کرده‌ایم از اساتید خوبی استفاده کنیم. مدرک معتبر از قم به این عزیزان داده می‌شود.
بنابراین سعی کرده‌ایم فعالیت‌های شهید مفتح قطع نشود و همچنان جاری باشد.
در تابستان، دوره‌های مختلف کلاس در رده‌های سنی جوانان، نوجوانان و کودکان برگزار می‌کنیم و با استقبال خیلی گسترده مردم منطقه مواجه هستیم. شیوه کار ما هم به صورتی است که محدودیتی برای اقشار مختلف با هر طرز تفکر نداریم. هر کسی علاقمند باشد می‌تواند از امکانات مسجد استفاده کند.تبیان: شما به عنوان یک زحمت کشیده انقلاب و سرباز مکتب امام پیامتان به کاربران ما چیست؟
من سرباز کوچک این مکتبم و در جایگاهی نیستم که بخواهم پیام بدهم. اما جوانان سرمایه‌های این کشورند. ما هرچه تلاش کنیم و سرمایه‌گذاری کنیم برای این جوانان باز هم کم است. توصیه من به جوانان این است که بدانید صاحبان این انقلاب هستید. این عزیزان بدانند که شخصیت‌ها و کارگزاران آینده این نظام هستند، پس تلاش کنند تا آینده کشور را به خوبی به دست بگیرند.
تبیان: با تشکر از اینکه وقت ارزشمندتان را در اختیار ما قرار دادید.
اذان می‌گویند؛از آقای توکلی بینا خداحافظی کرده و از جلوی مسجد عبور می‌کنم. عظمتی را این مسجد در خود جای داده است. چند قدمی دور می‌شوم، اما گویا نه فقط صدای «حی علی الصلاة» اذان، که نوایی از این بنای تاریخی و محرابی که شهید مفتح در آن سر بر آستان خاک می‌سائید، مرا به خویش می‌خواند، تاریکی هوا و مسیر طولانی و ترافیک این شهر شلوغ را فراموش می‌کنم و به سمت مسجد باز می‌گردم...
موسسه تبیان
جامعه و سیاست
مصاحبه از : زینب فرخ
لینک مطالب مرتبط:
اگر حرف ِ نو نمی زنید، لا اقل نو حرف بزنید!(2)
