شیعیان و اهل تسنن کردستان در سوگ شهدای کربلا

آیین های محرم در ایران

کردستان دارای دو مذهب شیعه و سنی است که همه آنها هر ساله در ایام محرم در قالب دسته های سینه زنی و زنجیرزنی به عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام  می پردازند.

در حال حاضر 610 هیئت مذهبی در استان کردستان فعالیت دارند که از این تعداد 14 هیئت مذهبی ویژه اهل تسنن است و در عزاداری ها همراه با برادران و خواهران تشیع استان شرکت می کنند.ارادت مردمان اهل سنت کردستان به امام حسین  علیه السلام  از دیرباز مشهود بوده است، بطوریکه منابع مکتوب شاعران و نویسندگان اهل سنت گواهی محکم بر اثبات این ادعاست. با اینکه مردمان اهالی بانه، سقز، مریوان و کامیاران در استان کردستان اهل سنت هستند اما هنگامی که در ایام ماه محرم در خیابان های این شهرها راه می روید، در و دیوار در ماتم عزای امام حسین علیه السلام  سیاه پوش شده است.
در سنندج عزادارى عمومى در ماه محرم به وسیله خانواده هاى شیعى مذهب برگزار مى گردد و سنندجى هاى شافعى مذهب نیز در مجالس آنان شرکت مى کنند و این مراسمات شامل برپایی مجالس روضه خوانى و سینه زنى به خصوص در شبهاى تاسوعا و عاشورا و شام غریبان مى باشد.

عزاداری در امامزاده پیرعمر

مردم سنندج در شب عاشورا در امامزاده پیرعمر در این شهر جمع شده و با روشن کردن شمع به دعا و نیایش و عزاداری می پردازند.

مراسم گل گیران

دراین آیین، مسئولان هیئت های شهرستان بیجار چند روز قبل از عاشورا به حاشیه شهر می روند و مقداری خاک را تهیه و در جاهای مشخصی در داخل شهر ناخالصی های آن را به وسیله الک می گیرند و در صبح روز عاشورا خاک ها را با گلاب و آب مخلوط کرده و گل را برای اجرای مراسم گل گیران آماده می کنند.سپس عزاداران با حرکت دسته های عزاداری گل را به سر و صورت و تمام اعضای بدن خود می مالند و با دسته ها حرکت می کنند.

دسته اعراب هاشمی

اجرای برخی آیین های سنتی مانند دسته اعراب هاشمی که در آن کودکان و نوجوانان با پوشیدن لباس ویژه اعراب، به منزله کودکان کاروان کربلا گرداگرد اسبی که نماد ذوالجناح است جمع شده و بر سر و سینه زنان ندای «یا حسین مظلوم، حسین وای، ذوالجناح کو بابایم» سر می دهند و پیشاپیش دسته های عزاداری حرکت می کنند، نیز از جمله آیین های رایج در کردستان است.

حرکت علم حضرت ابوالفضل  علیه السلام

بزرگ ترین علم یا بیرق عزاداری علم بلندی منصوب به قمر بنی هاشم حضرت ابالفضل  علیه السلام  است، که در شهرهای سنندج، بیجار، سریش آباد و قروه همراه جمعیت حرکت داده می شود و این امر نشانه این است که بیرق علمدار کربلا هنوز پس از گذشت 1400 سال بر زمین نیفتاده است.

مراسم طشت گذاری در سریش آباد

در این آیین در روز نخست ماه محرم در داخل یک طشت بزرگ، آب ریخته می شود و سپس 72 سیب به نماد 72 یار امام حسین  علیه السلام  در کربلا، درون این طشت ریخته می شوند و روی آن با یک پارچه سبز پوشانده می شود، این طشت در همه مراسم عزاداری های این منطقه وجود دارد و در روز هفتم، این سیب ها برای تبرک بین مردم پخش می شود. سوگواران حضرت ابا عبدالله الحسین  علیه السلام  در این آئین با قرار دادن طشت آب در مساجد، تکایا و حسینیه ها و مدیحه سرایی به استقبال ماه محرم می روند.
در این آئین، طشت ها و تعدادی مشک پر از آب بر دوش ریش سفیدان و عاشقان حسینی وارد مسجد شده و به احترام طشت ها، همه حاضران در مسجد بپا می خیزند و در جلو آن ها دسته سینه زنی با شور و شوق خاص و با شعار «الدخیل یا اباالفضل» سینه زده و حرکت می کنند. بعد از دور زدن مسجد، طشت ها در جای مخصوص خود قرار داده می شوند و بلافاصله از آبی که در مشک ها است پر می شوند و دعای مخصوص طشت گذاری در میان حزن و اندوه حاضران قرائت می شود.

پخت حلیم در شب تاسوعا

پخت حلیم در شب تاسوعا توسط زنان برخی از مناطق استان از جمله شهر سریش آباد و بیجار از جمله رسوم دیگری است که در این استان در ایام محرم اجرا می شود. در شب تاسوعا بانوانی که نذر دارند در خانه فردی که نذر دارد جمع می شوند و آن شب تا صبح هیچ کس نمی خوابد و به قرائت قرآن و دعا می پردازند. زنان نیز شب قبل پس از پاک کردن گندم ها وشستن و تمیز کردن، آن را در ظرف های بزرگی نگه می دارند و صبح زود قبل از اذان صبح حلیم در دیگ های بزرگ در حیاط خانه فردی که نذر دارد بار گذاشته می شود و با این حلیم در صبح عاشورا از عزاداران پذیرایی می شود.

زینب خوانی

زینب خوانی آیینی است كه در شهرهای استان كردستان توسط بانوان كردستانی به اجرا در می آید.  در این آیین یک نفر در نقش امام حسین  علیه السلام  و یک نفر نیز در نقش حضرت زینب  علیه السلام  خواهر بزرگوارش با خواندن اشعار و مرثیه به ذکر واقعه کربلا می پردازند.

گهواره گردانی حضرت علی اصغر  علیه السلام

در روز شهادت حضرت علی اصغر علیه السلام  و روز عاشورا به یاد حضرت علی اصغر علیه السلام ، گهواره بین عزاداران به گردش در می آید و مادران برای شفای کودکان مریض خود نذر کرده و صدقات خود را در این گهواره ها می اندازند.در این روز مادران با گریه هایی که برای مظلومیت امام حسین علیه السلام  و یاران باوفای آن حضرت از گونه هایشان جاری است، با زمزمه یا حضرت علی اصغر علیه السلام  در گوش شیرخواران و کودکان خود آن ها را نذر یاری رسانی به حضرت صاحب الزمان(عج) می کنند.

اشعار شعرای کُرد اهل سنت و عشق به امام حسین علیه السلام

اشعار نغز شعرای کرد اهل سنت به زبان های فارسی، کردی و عربی گویای ارادت زایدالوصف مردم کرد به اهل بیت پیامبر(ص) به ویژه حضرت امام حسین علیه السلام  است. به عنوان نمونه اشعار شیخ رضا طالبانی و سیدمحمد باقر حیرت سجادی از شاعران کرد اهل سنت که به زبان های کردی، فارسی، عربی و ترکی اشعاری را سروده اند و در اشعارشان ارادت خود را نسبت به امام حسین  علیه السلام  بارها نشان داده اند.

حرکت دادن افقی بیرق ها و علم های عزاداری در پایان مراسم عاشورا

آیین های عزاداری ویژه دهه نخست محرم با برپایی نماز ظهر عاشورا به یاد آخرین نماز شهدای کربلا ادامه می یابد و بعدازظهر عاشورا تمامی بیرق ها و علم ها به صورت افقی پیشاپیش دسته های عزادار به نشانه شهادت حضرت امام حسین علیه السلام  و 72 نفر از یاران باوفایش به حرکت درآمده و با برگزاری شام غریبان حسینی به پایان می رسد.
تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد تکایا و حسینیه ها با ذکر حسین وای، مجالس روضه خوانی و تعزیه خوانی، آتش زدن خیمه ها و چرخیدن عزاداران به دور آنها، سینه زنی، زنجیرزنی و همچنین قربانی کردن گوسفند در جلو دسته های عزاداری و پخش شیر، شربت و خرما از دیگر مراسم استان کردستان در ایام محرم است.

منابع: باشگاه خبرنگاران جوان، راه دانا،شبستان، ایکنا،فارس نیوز