تبیان، دستیار زندگی
در تمام شیوه های حفظ قرآن مهم ترین و پایه ای ترین اصل « تكرار » است. آنچه در شیوه های مختلف متفاوت است موضوع تكرار و شیوه آن و همچنین استفاده از وسایل كمك آموزشی می باشد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درس چهارم -شیوه های حفظ قرآن
شیوه‌های حفظ قـرآن

در تمام شیوه های حفظ قرآن مهم ترین و پایه ای ترین اصل « تكرار » است. آنچه در شیوه های مختلف متفاوت است موضوع تكرار و شیوه آن و همچنین استفاده از وسایل كمك آموزشی می باشد.


شیوه اول:
قرائت و تكرار بدون استفاده از وسایل كمك آموزشی و انجام فعالیت دیگر


مراحل انجام حفظ در این شیوه:
1- انتخاب بخش مورد نظر برای حفظ
2- تسلط بر روخوانی و روان خوانی بخش مورد نظر
3- قرائت و تكرار بخش مورد نظر از روی قرآن تا حد تسلط نسبی
4- قرائت و تكرار بخش مورد نظر بدون استفاده از قرآن تا حد تسلط كامل (چنانچه در قرائت این مرحله دچار مشكل یا اشتباه شویم، مراجعه در حد كوتاه به متن قرآن لازم است)


مزایا:
1- استفاده از این شیوه برای حفظ قرآن در همه شرایط امكان پذیر است. 
2- این شیوه به عوامل و امكانات خارجی نیاز و بستگی ندارد.


معایب:
1- به جهت اتكای فرد به معلومات و دقت خود، امكان اشتباه در فراگیری حفظ به این شیوه وجود دارد. اشتباهاتی كه بر اثر كم توجهی ممكن است پیش بیاید و حرف، كلمه، عبارت و حتی آیه ای ناصحیح حفظ و در ذهن تثبیت شود.
2- برای افرادی كه در قرائت و بخصوص تجوید ضعیف هستند، امكان فراگیری، تقویت و مهارت وجود ندارد.
3- برای حفظ قرآن به این شیوه لازم است پشتكار زیاد و فوق العاده ای وجود داشته باشد. این میزان پشتكار و مداومت در برخی افراد وجود ندارد و ممكن است در اوایل یا اواسط كار، حفظ را رها كنند.


شیوه دوم:
قرائت همراه با تكرار به وسیله نوشتن


مراحل انجام حفظ در این شیوه:
1- انتخاب بخش مورد نظر برای حفظ
2- تسلط بر روخوانی و روان خوانی بخش مورد نظر
3- قرائت بخش مورد نظر از روی مصحف (قرآن) تا حد دو یا سه بار
4- كتابت آیات از روی مصحف تا حد تسلط نسبی همراه با قرائت آنها
5- كتابت آیات بدون استفاده از مصحف تا حد تسلط كامل همراه با قرائت آنها (چنانچه در قرائت این مرحله دچار مشكل یا اشتباه شویم، مراجعه در حد كوتاه به مصحف لازم است)


مزایا:
1- استفاده از این شیوه برای حفظ قرآن تقریباً در همه شرایط امكان پذیر است.
2- این شیوه به عوامل و امكانات زیادی نیاز و بستگی ندارد.


معایب:
1- به جهت اتكای فرد به معلومات و دقت خود، امكان اشتباه در فراگیری حفظ به این شیوه وجود دارد. اشتباهاتی كه بر اثر كم توجهی ممكن است پیش بیاید و حرف، كلمه، عبارت و حتی آیه ای ناصحیح حفظ و در ذهن تثبیت شود.
2- برای افرادی كه در قرائت و بخصوص تجوید ضعیف هستند، امكان فراگیری، تقویت و مهارت وجود ندارد.
3- صفحاتی كه برای تمرین « حفظ » نوشته شده حجم زیادی پیدا می كنند و از بین بردن آنها ممكن است مشكل باشد.


شیوه سوم:
قرائت و تكرار همراه با شنیدن (استماع) آیات


در این شیوه مراحل زیر انجام می پذیرد:
1- انتخاب بخش مورد نظر برای حفظ 
2- قرائت بخش مورد نظر همراه با استماع تا حد تسلط بر روخوانی و روان خوانی آن
3- قرائت و استماع از روی مصحف تا حد تسلط نسبی
4- قرائت بدون استفاده از مصحف تا حد تسلط كامل (چنانچه در قرائت این مرحله دچار مشكل یا اشتباه شویم، مراجعه در حد كوتاه به مصحف لازم است)


مزایا:
1- به كار بستن این روش، زحمت و انرژی كمتری از ذهن انسان می طلبد.
2- تثبیت محفوظات در این روش به جهت تركیب عوامل مختلف، بیشتر و سریع تر صورت می گیرد.
عیب:
اگر استماع از قرائت فرد دیگر باشد، پیدا كردن چنین شخصی مشكل و تقریباً غیرممكن است. اگر استماع به وسیله نوار كاست، سی دی صوتی، سی دی رایانه ای و ... صورت گیرد، روش به وسایل كمك آموزشی متكی است.

پرسش:
1- شیوه حفظ مبتنی بر نوشتن را توضیح دهید.
2- شیوه اول حفظ بر مبنای چیست؟
3- در بین سه شیوه معرفی شده كدام یك را مناسب تر می دانید؟ 
4- آیا به نظر شما شیوه ای وجود دارد كه از مزیت های بیشتری نسبت به سه شیوه معرفی شده در درس برخوردار بوده و عیب كمتری داشته باشد؟ تصور می كنید این شیوه بر چه اصولی مبتنی باشد؟