هوشنگ مرادی كرمانی از ادبیات كودك و نوجوان گفت
«هنوز افسانه‌ها برای بچه‌ها لذت‌بخش‌ترند»
هوشنگ مرادی كرمانی در ششمین نشست فصلی ادب معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخنرانی كرد.
مرادی كرمانی در این نشست، در ابتدا با اشاره به این‌كه حدود دوهزار نفر برای بچه‌ها داستان و شعر می‌نویسند، گفت: حدود 20 تا 30 میلیون كودك و نوجوان داریم و مانند این كودكان گاهی با هم قهر و آشتی می‌كنیم. مثل بچه‌ها احساساتی و ساده‌ایم. بزرگیم، اما روحیه بچه‌ها را داریم.
این نویسنده افزود: بسیاری مواقع بچه‌ها از ما و كارهای‌مان جلو می‌افتند. از ما انتقاد می‌كنند. دنیای خودشان را در آثار ما نمی‌بینند و خرده می‌گیرند كه پابه‌پای‌شان ندویده‌ایم. از تجربه‌های كودكی‌های خودمان برای آن‌ها می‌نویسیم و آن‌ها می‌گویند پس سهم ما كو؟ از ما می‌خواهند كه این‌قدر آن‌ها را نصیحت نكنیم و می‌گویند لذت خواندن و دنیای شیرین خیال‌های كودكی را از ما نگیرید؛ بگذارید خود ما هم تجربه كنیم.
مرادی كرمانی اظهار كرد: تاریخ ادبیات كودك و نوجوان ما از پند و اندرز بزرگسالان به كودكان پر است. بچه‌ها را ظرف‌هایی دیده‌ایم كه باید از نصیحت و تجربه‌ها و سلیقه‌های روزمرگی ما پر شوند و سخت‌گیری‌های ما مجالی برای لذت بردن آن‌ها از قصه و شعر هنرمندان نگذاشته است.
او در ادامه تأكید كرد: هنوز هم افسانه‌های ما لذت ادبیات را بیش‌تر از داستان‌ها در كام بچه‌ها می‌نشانند.
نویسنده‌ی "قصه‌های مجید" همچنین خاطرنشان كرد: پیش از این نوشتن و گفتن از بچه‌ها را كار پیش پا افتاده و سبكی می‌دانستند، اما این روزها به ادبیات كودك و نوجوان بیش‌تر بها می‌دهند. رفته‌رفته برخی آثار این گونه‌ی ادبی به زبان‌های دیگر ترجمه شدند و نویسندگان و نقاش‌ها كتاب‌های كودكان جایزه‌های مهم بین‌المللی گرفتند. نویسندگان و شاعران این حوزه در میان ادیبان بزرگوار و فرهیخته جای گرفتند. اما با همه این چیزهای خوشحال‌كننده و غرورانگیز می‌شود و می‌توان ایرادهایی هم به روال كنونی ادبیات كودك و نوجوان گرفت.
مرادی كرمانی در بیان ضعف‌های موجود در این حوزه گفت: پیشی گرفتن ترجمه‌ها از آثار تالیفی، یكی از ایرادات وارد بر این حوزه است و این تا حدودی ناشی از این است كه كودكان و نوجوانان تازگی‌ها كارهای ترجمه را بیش‌تر از آثار تالیفی می‌پسندند و ناشران نیز ترجیح می‌دهند آثار ترجمه را چاپ كنند.
عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین اظهار داشت: پرنویسی و انبوه‌نویسی، عجله در چاپ آثار، مستقیم‌گویی، سفارشی‌نویسی، بی‌دقتی نقاش‌ها و نقاشی‌های غیرجذاب، فرم‌گرایی‌ها و نیز نوگرایی‌های ناپخته نویسندگان، و دست كم گرفتن بچه‌های امروزی از دیگر ایرادات و انتقادهای وارد به ادبیات كودكان و نوجوانان است.
وی در پایان سخنان خود گفت: به هر حال هنوز پایان خوش، پایان خوش است و بچه‌ها پایان خوش را بیش‌تر دوست دارند.
او در عین حال اعتقاد دارد: بدون تعارف بی‌جا باید برای ادبیات كودك و نوجوان امروز ایران بلند شد، كف زد و هورا كشید.
در ادامه این مراسم، هوشنگ مرادی كرمانی به پرسش‌های حاضران پاسخ داد و یكی از داستان‌های كوتاه خود را خواند.
او در بخشی از این قسمت گفت: سعی كرده‌ام در مسیری كه تا این‌جا پیموده‌ام، برای رویدادها یك داستان بسازم. این داستان صرفا نمی‌تواند چنان واقعی باشد كه با حوادثی كه در روزنامه چاپ می‌شوند، پهلو بزند. زندگی خیلی به من كمك كرده است و واقعیات و مشاهدات را به ذهن كودكانه ساده خود تبدیل كرده‌ام؛ به داستان‌هایی كه خوانده می‌شوند. داستان می‌نویسم، مثل نفس كشیدن.
وی افزود: جنس وجودی من و ذهنیتم به من خیلی كمك كرد در این‌كه برای كودكان بنویسم. در واقع بچه‌ها مرا پیدا كردند. تا قبل از "قصه‌های مجید" داستان‌های كودكان نمی‌نوشتم، اما رفته‌رفته متوجه شدم بچه‌ها دارند مخاطب من می‌شوند. تازه فهمیدم كه می‌توانم در این زمینه قدم بزنم؛ وقتی این سیل خروشان ذهنیت كودكانه من را كشید و برد به آن راهی كه می‌بایست می‌برد.
نویسنده‌ی "شما كه غریبه نیستید" همچنین خاطرنشان كرد: بعضی از افراد در كودكی خود می‌مانند، و من از آن دست كسانی هستم كه سال‌هاست در كودكی خود مانده‌ام و كفش كودكی برای پاهایم كوچك نیست.
در این نشست در محل شهر كتاب مركزی كه افرادی همچون قیصر امین‌پور، بهاءالدین خرمشاهی و توران میرهادی حضور داشتند، احمد سمیعی گیلانی نیز در سخنانی به بیان مختصری از ویژگی‌های كودكان و معرفی مرادی كرمانی پرداخت.
سمیعی گیلانی گفت: در یك تقسیم‌بندی برای تفكر سه مرحله قایل‌اند؛ اسطوره‌ای، عقلانی و تحصیلی، كه كودك در مرحله اسطوره‌یی است و از این روست كه می‌ببینیم به همه اشیای پیرامون شخصیت می‌دهد.
او افزود: از آن‌جا كه كودك خود را همواره در دنیای اسرارآمیز می‌بیند، علاقه‌اش به چیزهای اسرارآمیز است و شاید به این دلیل باشد كه بازی قایم‌باشك را دوست دارد.
وی نوجویی را از دیگر خصوصیات كودك برشمرد و افزود: كودك استقلال‌جوست، اما در عین حال علاقه دارد در مرحله‌ای از مراحل سنی در یك دسته و گروه باشد و برای همین كودكان معمولا در بازی‌های خود دو دسته می‌شوند.
او در ادامه گفت: خصوصیات كودك ایجاب می‌كند كه نویسندگان ادبیات كودك به آن‌ها توجه كنند. حسن كنجكاوی، نوجویی و تجربه‌اندوزی ایجاب می‌كند كه داستان‌نویس پابه‌پای كودك پیش برود و نمونه درخشان آن، داستان "پینوكیو" است، كه راه تجربه‌اندوزی كودك از طریق كشمكش شخصیت‌های متنوع داستان هموار می‌شود.
سمیعی گیلانی همچنین گفت: یكی از راه‌های پرورش عاطفی كودك، برقراری رابطه دوستانه كودك با حیوانات است و از همین‌رو داستان‌ها را از زبان حیوانات روایت می‌كنیم.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران ( ایسنا )
