تبیان، دستیار زندگی
یکی از روش هایی که مردم به دنبال نجات و سردرگمی های خود هستند سرکتاب گرفتن دینی است سر کتاب باز کردن یعنی اینکه با تفال به کتابی، به پیش بینی آینده بپردازیم.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مریم نساج
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تفاوت استخاره با تفال و سرکتاب گرفتن !

یکی از روش هایی که مردم به دنبال نجات و سردرگمی های خود هستند سرکتاب گرفتن دینی است. سر کتاب باز کردن یعنی اینکه با تفال به کتابی، به پیش بینی آینده بپردازیم.

مریم نساج/ دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث - بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
خرافه ، سرکتاب

برای شما هم پیش آمده که در مورد مسئله مهمی باید تصمیم گیری کنید و یا بخواهید از خوب و بد کاری و یا آینده و عاقبت کاری اطلاع پیدا کنید حال ممکن است دیگران به شما بگویند که برو پیش فلانی و سرکتاب باز کن و یا فلانی استخاره های خوبی می کند و یا فلانی فال های خوبی می گیرد.

یكى از پرطرفدارترین روش ها براى تشخیص در تردیدها، استخاره و سرکتاب گرفتن دینی است. حال با چند سوال اساسی روبرو می شویم: آیا می توان در همه موارد و موضوعات زندگی از استخاره کمک گرفت؟ آیا اعتمادی به کسانی که سرکتاب دینی می گیرند هست؟...

معنای استخاره

استخاره در لغت به معناى «طلب خیر كردن» است، و در اصطلاح به معنای طلب خیر از خداوند در امور زندگی است. انسان هر کاری را که می خواهد انجام دهد از خداوند می خواهد تا در آن خیر باشد و آثار آن در زندگی دنیوی و اخروی و نیز مادی و معنوی آشکار شود.

استخاره در روایات

از امام صادق علیه السلام روایات شده: «اگر كسى از خدا طلب خیر كند خداوند به او خیر مى دهد» (بحارالانوار، ج91، ص226 )- و در روایت دیگری روش و چگونگى استخاره از امام صادق علیه السلام اینگونه بیان شده: دو ركعت نماز بخوانید بعد استخاره كنید، طلب خیر كنید.» (وسائل الشیعه، ج5، ص204)

نکته مهم در باب استخاره (جایگاه استخاره)

استخاره چه موقع باید انجام بگیرد؟ آیا برای هر کاری می توان استخاره گرفت؟ جایگاه استخاره زمانی است که انسان به کلی در امری متحیر و وامانده باشد به طوری که نه عقل خودش وی را به خوبی و بدی آن راهنمایی می کند و نه عقل دیگری راه خیر و شر را به او می شناساند در اینجا انسان می تواند با حال اضطرار به خداوند پناه ببرد و از او راهنمایی جوید.
در واقع در کارهای مختلف انسان می تواند بعد از استمداد از عقل و فکر و مشورت با افراد مطلع، در صورتی که مطلب برایش ابهام دارد و در حالت تحیر و تردید قرار دارد با خداوند مشورت کند و استخاره با قرآن یا تسبیح انجام دهد تا تحیر او را از بین برود، مسلما توجه به خداوند در این حالت آن هم توام با خلوص نیت موثر است و خداوند راه خیر و صلاح را به او نشان می دهد.

سرکتاب گرفتن دینی

یکی از روش هایی که مردم به دنبال نجات و سردرگمی های خود هستند سرکتاب گرفتن دینی است سر کتاب باز کردن یعنی اینکه با تفال به کتابی، به پیش بینی آینده بپردازیم.
برای این کار از کتابهای مختلفی استفاده می شود: بعضی از شاهنامه، حافظ و یا مثنوی مولوی نیز استفاده می کنند. اما ظاهرا امروز برای باور پذیری بیشتر این کار، از قرآن نیز استفاده می کنند. و با باز کردن قرآن، آیه ای را به فال نیک  می گیرند، یا آیه ای را به فال بد می گیرند. اما آیا می توان چنین استفاده ای از قرآن کرد؟

نهی سرکتاب گرفتن دینی از نظر روایات

روایات ما را از این عمل نهی نموده است حضرت صادق علیه السلام فرمود: به قرآن تفأل نزن( اصول كافى ج 4، ص 437 ) و در روایت دیگری امام علی علیه السلام می فرمایند: برای هر کاری آن را به فال نیک بگیر تا به خوبی برسی(نثرالالی،ص56)
مراد از تفال پیش بینی و اینده نگری است که نهی شده است زیرا علم غیب امری نیست که در دست هر کسی قرار بگیرد. و حتی پیامبر خدا(صلی الله و علیه وآله) نیز به طور کامل و در هر جایی از علم غیب با خبر نبودند و قرآن در این باره می فرماید: بگو من اختیار سود و زیان خویش ندارم جز آنچه خدا خواسته است اگر غیب مى دانستم سود بسیار مى بردم و بدى به من نمى رسید من جز بیم رسان و نوید بخش براى گروهى كه ایمان مى آورند نیستم (188 اعراف) روایات هم ما را از این عمل نهی نموده است

خرافه بودن سرکتاب گرفتن دینی

سرکتاب گرفتن دینی یا آتیه بینی از قرآن غلط است: بعضی از استخاره ها و فال گرفتن ها به قرآن، غلط است، چون آتیه بینی (آینده بینی) است، مثلا مادری می خواهد دخترش را شوهر دهد استخاره می کند که ببیند پیش آمدش چه می شود. یا هنگام امتحان مدارس، جوان ها  استخاره می گیرند که ببینند قبول می شوند یا نه.  این آتیه بینی را ترک کنید و دین را با خرافات  آلوده نکنید. برای ازدواج باید تحقیق و بررسی شود، برای امتحان هم باید درس خواتنده شود.
عده ای از مردم با گرفتن پول ادعای خبر از آینده می دهند این ها همه اموری برای سر کیسه کردن مردم و آمیخته با انواع خرافات است. انسان اختیار دارد و می تواند با اراده و همت خود، اموری را که به سعی و تلاش وابسته است رقم بزند و اموری را که از دسترس خارج است را می توان با دعا و صدقه ، تغییر داد.

تفاوت استخاره با تفال و سرکتاب گرفتن دینی

استخاره با تفأل فرق دارد، در استخاره انسان واقعا بین دو راه متحیر است و بعد از مشورت با اهلش و تفکر و تعقل .... راهی نمی تواند پیدا کند و از خدا طلب خیر می کند و همچنین در استخاره طلب خیر دنیا و آخرت است از خداى سبحان، بدین معنا كه كسى كه استخاره مى كند تنها خیر دنیا را در نظر نمى گیرد بلكه خیر دنیا و آخرت را توأمان در نظر مى گیرد.. اما تفأل آینده نگرى و پیش بینى آینده به جهت این است كه براى ما معلوم شود مریض خوب مى شود یا مى میرد،  گمشده اى پیدا مى شود یا نه، فلانی با من دوست می شود یا نه؟ فلانی رابطه اش را با من ادامه می دهد؟ و... این گونه تفأل زدن به قرآن مورد نهى قرار گرفته است و این غیر از استخاره گرفتن به وسیله قرآن است.

نتیجه گیری

معمولا انسان ها در دنیا متحیر و در مشکلات وامانده، می خواهند به گونه ای آینده ای خوشایند برایشان رقم بخورد و از آینده اطلاع پیدا کنند راه را در سرکتاب گرفتن دینی نباید جست چرا که خرافه ای بیش نیست و عده ای از سودجویان با مکر و حیله خود در پی گرفتن پول از مردم هستند چنانکه بیان شد علم غیب و خبر از آینده نزد خداست. ما با دعا و صدقه و عمل خود و.... می توانیم آینده ای بهتر برای خود بسازیم و با خواندن قرآن و نماز خود را از اضطراب ها و استرس های واهی رها کنیم.
گاهی از برخی نکات غافلیم. مانند این که هر کس بعد از نمازش یک دعای مستجاب دارد.
 از امام صادق علیه السلام روایت شده است: «مَنْ أَدَّى لِلَّهِ مَكْتُوبَةً فَلَهُ فِی أَثَرِهَا دَعْوَةٌ مُسْتَجَابَةٌ» (بحارالأنوار، ج90، ص347)  هر كس نماز واجبی را به جا آورد، در پی او دعای مستجابی دارد.
در روایت دیگری است که «قِیلَ لِرَسُولِ اللهِ أیُّ الدُّعَاءِ أسْمَعُ؟ قَالَ جَوفَ اللَّیلِ الآخِرِ وَ دُبُرَ الصَّلَوَاتِ المَكتُوبَةِ». از حضرت سؤال کردند کدام دعا زودتر به اجابت می رسد؟ مراد از «أسمع» شاید این باشد كه كدام دعا زودتر مستجاب می شود. حضرت در پاسخ فرمودند که از نظر زمانی، دعا در آخر شب و از نظر عملی، دعا بعد از نمازهای واجب. (شرح ریاض الصالحین، ج1، ص1723)


منابع
قرآن کریم
اصول کافی ترجمه مصطفوی
بحارالانوار
وسائل الشیعه
نثراللالی
شرح ریاض الصالحین
پرسش ها و پاسخ های مذهبی از مکارم شیرازی و جعفر سبحانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.