در هر صورت شما نباید خیلی نسبت به سلامت تخمدان حساس شوید. کیست‌های تخمدانی گاهاً عوارضی مانند درد ناحیه لگن و یا عوارض جدی‌تر دارند. بهتر است بیشتر با این نوع کیست‌ها آشنا شوید.

تخمدان و لوله‌های فالوپ

از آن جا که ممکن است زمان زیادی از مطالعه زیست‌شناسی‌تان گذشته باشد، بهتر است مروری اجمالی بر موقعیت تخمدان و لوله‌های فالوپ داشته باشیم.

رحم در داخل لگن قرار دارد و دو تخمدان به اندازه یک بادام در دو طرف آن قرار گرفته‌اند. در طول سال‌های باروری، هر ماه یک تخمک که به صورت فولیکول می‌باشد، از یکی از تخمدان‌ها از طریق لوله‌ی فالوپ آزاد می‌شود.

کیست‌ها چگونه تشکیل می‌شوند؟

اگر تخمک‌ها از بدن آزاد نشوند، بزرگ شده و به صورت یک کیست درمی‌آید. این کیست‌ها سبب ایجاد خونریزی در فرد شده و گاها با دردهای لگن خاصره همراه است. این کیست‌ها معمولا بسیار کوچک و ریزند و به زودی ناپدید می‌شوند و گاهی به اندازه ی یک تا دو میلی متر هستند. اما گاهی هم خیلی بزرگ‌تر می‌شوند.

علاوه بر این ممکن است زوائدی به نام درموئید نیز به وجود بیاید. درموئید زمانی تشکیل می‌شود که سلول ها در تخمدان تقسیم شوند، اما بارور نشوند. اندازه ی این نوع کیست‌ها گاهی به 10 سانتی متر هم می رسد که بسیار بزرگ است و ممکن است رفع آن ها نیاز به جراحی داشته باشد.

چگونه از وجود کیست تخمدانی مطلع شویم؟

اغلب نمی‌توان متوجه وجود این نوع کیست‌ها شد. بسیاری از کیست‌های تخمدانی هیچ گونه نشانه‌ای ندارند و در بسیاری از موارد به طور خود به خود دفع می‌شوند . کیست‌های تخمدانی اغلب هیچ گونه اختلالی در سیکل قاعدگی ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی ممکن است خون‌ریزی‌هایی به جز خون‌ریزی قاعدگی رخ دهد.
می‌توان از طریق سونوگرافی پی به وجود این کیست‌ها برد.

علائم کیست‌های تخمدانی

هرچند که این نوع کیست‌ها اکثرا هیچ نوع نشانه‌ای ندارد، اما گاهی دارای علائمی گاها شدید می‌باشد مانند: تب، تهوع و استفراغ. این علایم معمولا در افرادی دیده می‌شود که دچار عفونت نیز می‌باشند.

گاهی کیست تخمدانی دچار پیچش می‌شود و عفونت ایجاد می‌کند و گاهی خونرسانی به تخمدان کاهش می یابد که مشکل را بیشتر می‌کند. اگر پیچ خوردن کیست اتفاق بیفتند، دل درد های ناگهانی و تهوع به سراغتان می آید. در این شرایط باید سریعا خود را به پزشک برسانید.

چه زمانی نیاز به عمل جراحی است؟

زمانی که پیچش کیست رخ دهد، کیست از یک حدی بزرگ‌تر باشد ( بیش از 10 سانتیمتر)، متوقف شدن بیش از سه چرخه‌ی قاعدگی و یا تشخیص احتمال سرطانی بودن کیست، نیاز به جراحی است.
جراحی کیست تخمدان به دو صورت لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی صورت می‌گیرد که هر دو نیازمند بی‌هوشی است.

آیا راهی برای جلوگیری از رشد  کیست تخمدان وجود دارد؟

در صورت بارداری خیر، اما در غیر این صورت قرص‌های ضد بارداری می‌توانند فرآیند تخمک‌گذاری را سرکوب کرده و از تشکیل کیست جلوگیری کند.

تجویز قرص‌های بارداری در حال حاضر یکی از راه‌های سرکوب و همچنین پیشگیری از رشد کیست تخمدانی است.

آیا پس از یائسگی هم کیست تخمدانی تشکیل می‌شود؟

در یک بررسی در زنان بالای 55 سال مشاهده شد که 14 درصد افراد دارای کیست‌های تخمدانی هستند که البته پزشکان معتقدند بیش تر این کیست‌ها سرطانی هستند. در بسیاری از زنان نیز که یائسه هستند، این کیست‌ها پس از یک سال به طور خود به خود رفع می‌شوند.

تا چه اندازه ممکن است کیست‌های تخمدانی سرطانی و خطرناک باشند؟

شانس سرطانی بودن کیست تخمدان بسیار کم است و اغلب این موارد در زنان مسن‌تر دیده می‌شود و با افزایش سن، شانس خطرناک بودن کیست‌ها افزایش می یابد.

متأسفانه پنجمین علت مرگ زنان در اثر سرطان، همین کیست‌های تخمدانی هستند.