زنانِ داستانِ سیاووش

زن جایگاه ویژه و خاصی در فرهنگ و عقاید ایرانیان داشته و در منابع باستانی به خصوص شاهنامه فردوسی، این تقدس و قداست را می توان دید. زنان شاهنامه نقش های متفاوت بسیاری را بر عهده داشتند و آنقدر دارای ارزش و اعتبار بودند که ما زنان پهلوان هم در شاهنامه می بینیم.

مهم ترین وظیفه زن در شاهنامه به دنیا آوردن فرزندان پسر، پهلوانان و شاهزادگانی است که نقش موثری در سرنوشت حماسه و ایران دارند. رستم را رودابه و کیخسرو را فرنگیس به دنیا می آورد. گرد آفرید یک پهلوان زن ایرانی است که در مقابل سهراب می ایستد و سیندخت مادر رودابه نهایت هوش و ذکاوت خود را در داستان دلدادگی زال نشان می دهد.
در این نوشتار 5 زن که در داستان سیاوش دیده شده و نقش دارند را معرفی می کنیم.

مادر سیاوش

اولین شخصیت زن داستان سیاوش، مادر اوست. دختری از تبار گرسیوز که از دست پدر فرار کرده و به طور اتفاقی با گیو و طوس برخورد می کند.
این دو پهلوان با دیدن این دختر زیبا به اختلاف می خورند که کدام مالک او شود. داوری را به نزد کیکاووس می برند و او با دیدن روی زیبای آن دختر دل به او می سپارد و انتخاب را به خود دختر وا می گذارد. دختر از میان آن دو پهلوان و کی کاووس، شاه را به همسری می گزیند.
دختر به همسری کیکاووس در می آید و بعد از گذشت 9 ماه فرزند پسری به دنیا می آورد.
بسی بر نیامد بر این روزگار
که رنگ آمد اندر به خرم بهار

جدا گشت زو کودکی چون پری
به چهره بسان بت آذری
این دو بیت، آخرین ابیاتی است که از مادر سیاوش می شنویم. بعد از این دیگر صحبتی از او و سرنوشت او نیست. اینطور به نظر می رسد که تنها وظیفه او در شاهنامه به دنیا آوردن عزیزترین و مقدس ترین شخص شاهنامه است.
گویی پناه بردن از دست پدر به دشمن و به دست گرسیوز هلاک شدن، از مادر به سیاوش به ارث رسیده است، چرا که مادر از دست پدر خویش (گرسیوز تورانی) به ایران پناه می آورد و سیاوش هم از بی خردی پدر ( کی کاووس) به تورانیان پناهنده می شود.

سودابه

دومین شخصیت زن که در داستان سیاوش ظاهر می شود، سودابه است. سودابه منفورترین شخصیت زن شاهنامه و در واقع عامل مرگ سیاوش است.
سودابه شخصیتی حریص و منفور دارد، او علاقه ای به کی کاووس ندارد و تنها به این دلیل که کیکاووس شاه جهان است به همسری او در می آید. کاووس شاه آنقدر عاشق اوست که با وجود اینکه بارها گناهکاری او ثابت می شود، هنوز در دربار او جایگاهی دارد.

سودابه در شاهنامه دو چهره دارد: 1. سودابه دختر شاه هاماوران که شجاع، باهوش و فداکار است. 2. زنی شهوت ران، حریص و پلید که ما تصویر دوم را بیشتر می بینیم.
همانطور که در بالا هم گفتیم، عامل اصلی مرگ سیاوش، سودابه است. اگرچه سیاوش به اختیار خود به توران می رود اما علت اصلی آن فضای تنگی است که سودابه در دربار کاووس برای او به وجود آورده؛ در واقع سیاوش بین مرگ و ننگ، مرگ را بر می گزیند.

جریره

اولین همسر سیاوش و دختر پیران ویسه است. بعد از اینکه سیاوش به توران می رود، پیران به او توصیه می کند که برای دوری از تنهایی ازدواج کند. پیران ویسه سیاووش را دوست دارد و می داند که پس از کیکاووس او شاه ایران است. با وجود این شخصیت عزیز، پاکدامن و دوست داشتنی از شخصی خردمند و زیرک مثل پیران ویسه بعید نیست که دختر خود را به سیاوش پیشنهاد دهد.
یكی دختری هست آراسته
چو ماه درخشنده با خواسته
نخواهد كسی را كه آن رای نیست
به جز چهر شاهش دلارای نیست

سیاووش این پیشنهاد را قبول و پس از دیدار جریره از این انتخاب خشنود می شود.
پس از این دیگر نشانی از جریره نمی بینیم تا زمان به دنیا آمد " فرود" پسر اول سیاووش. در واقع پس از اینکه فرنگیس وارد داستان می شود دیگر او را نمی بینیم تا زمانی که سیاووش به ناحق کشته می شود.
او پس از مرگ سیاوش آنچنان از خود بی خود می شود که فرود را تشویق می کند که انتقام پدر را بگیرد. پس از اینکه فرود به دلیل بدخواهی و کینه توس  (چهلوان ایرانی) کشته می شود، آخرین باری که جریره را می بینیم اینجاست که به زندگی خود پایان می دهد.

بیامد به بالین فرخ فرود
یكی دشنه با او چو آب كبود
دو رخ را به روی پسر برنهاد
شكم بردرید و برش جان بداد

فرنگیس

چهارمین زن در داستان سیاووش که نقش حساسی دارد و مادر ابرشاه کیانی شاهنامه (کیخسرو) ست، فرنگیس دختر افراسیاب است.
سیاوش به پیشنهاد پیران و بنا به دلایل سیاسی با فرنگیس ازدواج می کند. فرنگیس بعد از کشته شدن سیاوش، بدون ترس در مقابل افراسیاب می ایستد و او را محکوم می کند. او پس از مرگ سیاوش سختی ها می کشد و حتی احتمال مرگش هم وجود دارد.
پس از آمدن کیخسرو به ایران، فرنگیس همراه او می آید و به همسری فریبرز کاووس عموی کیخسرو در می آید. پس از این دیگر نشانی از فرنگیس نیست تا زمانی که کیخسرو ناپدید می شود و در آنجا مشخص می شود که فرنگیس هم مرده است.

گلشهر

همسر پیران ویسه است که چهره ای خردمند از او می بینیم. او همیشه در حال اجرا کردن دستورات همسر است. ابتدا جریره دختر خود را برای همسری سیاوش آماده می کند.
در تصویر دیگر او فرنگیس را از تصمیم پیران آگاه می کند. سپس فرنگیس را از خشم پدر پنهان و از او مراقبت می کند. پس از این دیگر نشانی از گلشهر نمی بینیم.