تبیان، دستیار زندگی
سنگ ها موادی از پوسته ی زمین هستند که دارای اشکال و انواع مختلفی هستند، در واقع سنگ از نخستین عناصر طبیعت است، که بشر به کار برده است. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : نسیم گوهری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

با سنگ ها بیشتر آشنا شویم

چکیده

سنگ ها موادی از پوسته زمین هستند که دارای اشکال و انواع مختلفی هستند، در واقع سنگ از نخستین عناصر طبیعت است، که بشر به کار برده است. برخی از سنگ ها در برخی نواحی خاص وجود دارند و تابع شرایط جوی و اقلیمی هستند. سنگ هایی که کنار دریا، در جنکل، در کویر و در کوهستان وجود دارند با هم متفاوت هستند.

اهداف

  • دانش آموز با انوع سنگ ها و اجزای تشکیل دهنده آن آشنا شود.
  • با مشاهده سنگ های مختلف دانش آموز بتواند شباهت ها و تفاوت های آن ها را بیان کند.
  • دانش آموز برخی از فواید سنگ ها و چگونگی به وجود آمدن آن ها را بداند.
  • دانش آموز با مفهوم رسوب آشنا شود.

شرح درس

می دانید که سنگ ها در مکان های مختلفی پیدا می شوند و استفاده های مختلفی از آن ها می شود. هم چنین در دروس خود خوانده اید که رودهایی که از خشکی به دریا می رسند، همراه خود خاک و سنگ دارند، این مواد که از خشکی به دریا می رسند در دریا رسوب می کنند. سنگ های مختلف در اثر فرآیندهای گوناگونی تشکیل می شوند که در نوشتار بعدی به آن ها می پردازیم.

راهنمای معلم:

معلم می تواند برای تدریس این بخش و به منظور ارائه شناخت عینی به دانش آموزان مقدمات یک گردش علمی برای دیدن انواع سنگ ها و معرفی آن ها را به دانش آموزان را فراهم کند. معلم می تواند از دانش آموزان بخواهد سنگ های کوچک و بزرگ و سبک و سنگین را در رنگ های مختلف جمع آوری کند. هم چنین می تواند به دانش آموزان اطلاعاتی درباره انواع سنگ های به کار رفته در دیوار، کف و راهروهای مدرسه بدهند و این گونه آن ها را با سنگ ها و کاربردهای آن ها آشنا کنند.


در تصویر زیر چه می بینید؟ آیا تا به حال به این مکان رفته اید؟ چرا این ستون ها بعد از این مدت طولانی از بین نرفته اند؟

بالا بنای تخت جمشید در شیراز را نشان می دهد. این بنا مربوط به حدود  2500 سال پیش است. به دلیل این که این بنا از سنگ ساخته شده است بعد از گذشت سالیان دراز از بین نرفته است. بنابراین می دانید که سنگ ها بسیار مقاوم هستند، در واقع مقاومت یکی از خصوصیات سنگ ها است. امروزه نیز از سنگ ها برای ساختن بسیاری از بناها مانند پل ها، جاده ها، ساختمان ها و ... استفاده می شود.

مشاهده کنید

تعدادی سنگ از اطراف محل زندگی خود جمع آوری کنید و یک بار آن ها را از نظر زبری و صافی، اندازه و رنگ با هم مقایسه کنید، بار دیگر با ذره بین به آن ها نگاه کنید و مشاهدات خود را یادداشت کنید.

آیا تا کنون شنیده اید که بگویند داخل سماور یا کتری رسوب وجود دارد؟ اگر دیواره سماور یا کتری را مشاهده کنید، می بینید که موادی در آن تشکیل شده اند. می دانید این مواد چیست و چگونه تشکیل می شود؟ آیا می دانید رسوب چیس ت؟ یا انجام یک آزمایش ساده می توانید به مفهوم رسوب آشنا شوید.

آزمایش کنید

یک شیشه خالی با مقداری خاک نرم و ماسه و کمی آب تهیه کنید. قبل از انجام آزمایش به ذرات خاک و ماسه و تفاوت اندازه آن ها با یکدیگر توجه کنید. داخل شیشه آب بریزید و خاک  و ماسه را داخل آن بریزید. مشاهدات خود را ثبت کنید.


با انجام آزمایش بالا می بینید که ذرات در آب می چرخند و سپس ته نشین می شوند، هم چنین متوجه می شوید که رنگ آب کدر و تیره می شود. با انجام این آزمایش متوجه می شوید که ذرات ماسه زودتر از ذرات خاک ته نشین می شوند، چرا که درشت تر هستند و ذرات خاک نرم و سبک تر هستند و مدتی بیشتر از ماسه معلق می مانند.

اگر ظرف را در محلی بدون حرکت قرار دهید و بعد از چند ساعت به آن نگاه کنید، متوجه می شوید که همه ذرات ته نشین شده اند و آب ظاهری شفاف و صاف دارد. ذرات خاک و ماسه در آب ته نشین می شوند، به این عمل رسوب کردن می گویند، ذراتی که  در آب ته نشین شده اند نیز رسوب نام دارند.

فیلمی که در ادامه می بینید به معرفی کلی سنگ ها و کاربرد بعضی از آنها می پردازد.

  • با سنگ ها بیشتر آشنا شویم

    با سنگ ها بیشتر آشنا شویم

  • در نوشتار بعدی به معرفی و شرح چند نمونه سنگ خواهیم پرداخت.


    مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: نسیم گوهری
    تنظیم: مریم فروزان کیا