تبیان، دستیار زندگی
پروژه نسل سوم ربات انسان نما ملی سورنا که در تاریخ بیستم خرداد ماه سال جاری به انجام رسیده دیروز با حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، رئیس دانشگاه تهران و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران رونمایی شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رونمایی از قدرت جدید ایران

پروژه نسل سوم ربات انسان نما ملی سورنا که در تاریخ بیستم خرداد ماه سال جاری به انجام رسیده دیروز با حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، رئیس دانشگاه تهران و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران رونمایی شد.

فراوری: ه. هدایتی-بخش دانش تبیان
ربات انسان نما

رباتهای انسان نما، یکی از جذاب ترین و در عین حال پیشرفته ترین شاخه ربات سازی است که طی سالهای اخیر، ذهن دانشمندان را به سمت خود جلب نموده و کشورهای پیشرفته، سرمایه گذاریهای زیادی را در این زمینه انجام داده و انجام می دهند .روبات انسان نماhumanoids همان طور که از اسمش پیداست به روبات خودکاری گفته می شود که ظاهری شبیه انسان داشته باشد. یعنی دارای سر، دو بازو و دو پا باشد. البته ممکن است برخی از آنها دارای صورت، چشم و دهان، انگشتان و سایر اعضای مشابه انسان نیز باشند. این روبات دارای سنسورها و الگوریتم های پیچیده ای است که باعث می شود روبات بتواند غیر از تقلید ظاهری از انسان، توانائی هایی مثل دیدن، شنیدن، یادگیری از محیط و همچنین دیگر توانایی های ذهنی انسان را نیز تقلید کند.

سورنا ۳ با قدی برابر با ۱۹۰ سانتی متر و وزنی در حدود ۹۸ کیلوگرم در زمره ربات های انسان نما با اندازه واقعی انسان بالغ قرار می گیرد. این ربات در مقایسه با سورنا ۲ پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است به طوری که تعداد درجات آزادی از ۲۲ درجه در سورنا ۲ به ۳۱ درجه به سورنا ۳ افزایش یافته است. از این تعداد ۱۲ درجه آزادی در پاها، ۱۶ درجه آزادی در دست ها، ۲ درجه آزادی در گردن و یک درجه آزادی در کمر این ربات قرار دارد.

در تعریف ربات انسان نما گفته میشود که هر رباتی که به شکل انسان باشد، ربات انسان نما نامیده می شود یعنی دو پا، دو دست و بالاتنه داشته باشد. این دیدگاه، دیدگاه عامیانه به ربات انسان نما است. اما، در این تعریف مرز بین اسباب بازیهای پیشرفته و رباتهای انسان نما مشخص نیست. از دیدگاه آکادمیک، ربات انسان نما به رباتی گفته می شود که قادر به انجام اعمال انسانی باشد. از این منظر شباهت ظاهری به انسان از اهمیت کمتری برخوردار است ولی به هر حال یکی از مشخصه های رباتهای انسان نما، شباهت فیزیکی و ظاهری او به انسان نیز، هست، چرا که همین شباهت ظاهری به انسان موجب احساس خوب و بهتری نسبت به آنها می شود.
رباتهای انسان نما براساس ویژگیهای فیزیکی بدن انسان طراحی می شوند و می توانند کارهای مختلفی را که حتی برای انسان خطرناک یا طاقت فرسا است انجام دهند مثل: حضور در میادین مین و محیط های رادیواکتیویته، حرکت در مناطق صعب العبور به منظور امداد یا تحقیقات علمی، استفاده در صنایع فضایی و نظامی و همچنین در محیط های اجتماعی مثل منازل به عنوان خدمتکار، نیروی کار و . . . حتی بعضی از آنها شبیه انسان دارای احساس هستند و در برخورد با حوادث و مسایل مختلف از خود واکنش نشان می دهند. در این رباتها، بخشی وجود دارد که به عنوان مغز ربات عمل می کند. در این بخش اطلاعات دریافتی از حسگرها، تجزیه و تحلیل شده و دستورات لازم به مفاصل و بازوها فرستاده می شود. رباتهای انسان نما دارای یک سیستم مبنایی هستند و از نوعی هوش مصنوعی برخوردارند که به کمک نرم افزارهای مخصوص که در طراحی آنها به کار رفته است، همانند مغز انسان داده های ورودی را پردازش می کند و قادر به تصمیم گیری است. با توجه به همین اصول و اینکه حرکت رباتهای انسان نما تحت عملیات هماهنگ چندین پردازنده در نقاط مختلف بدن ربات انجام می شود، بنابراین، طراحی ساختار مکانیک، سیستم های الکترونیک و پیاده سازی سیستمهای کنترل هوشمندی که حفظ تعادل دینامیکی ربات هنگام راه رفتن و تشخیص شرایط مختلف محیطی اطراف را برعهده دارند، یکی از پیچیده ترین و مشکل ترین پروژه های علم رباتیک است. به هر حال ترکیب علم کهن مکانیک و الکترونیک، شاخه ای نوین به نام مکاترونیک را به وجود آورده که عالم را منتظر درخشش خود قرار داده است که رباتهای انسان نما، یکی از آنهاست.

ربات انسان نما

رونمایی از روبات انسان نمای  سورنا
پروژه نسل سوم ربات انسان نما ملی سورنا که در تاریخ بیستم خرداد ماه سال جاری به انجام رسیده امروز با حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، رئیس دانشگاه تهران و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران رونمایی شد.
سورنا ۳ با قدی برابر با ۱۹۰ سانتی متر و وزنی در حدود ۹۸ کیلوگرم در زمره ربات های انسان نما با اندازه واقعی انسان بالغ قرار می گیرد. این ربات در مقایسه با سورنا ۲ پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است به طوری که تعداد درجات آزادی از ۲۲ درجه در سورنا ۲ به ۳۱ درجه به سورنا ۳ افزایش یافته است. از این تعداد ۱۲ درجه آزادی در پاها، ۱۶ درجه آزادی در دست ها، ۲ درجه آزادی در گردن و یک درجه آزادی در کمر این ربات قرار دارد.
هر پای ربات دارای ۶ درجه آزادی است که می توان گفت سه درجه آزادی در ران، یک درجه آزادی در زانو و دو درجه آزادی در مچ را داراست.

رباتهای انسان نما براساس ویژگیهای فیزیکی بدن انسان طراحی می شوند و می توانند کارهای مختلفی را که حتی برای انسان خطرناک یا طاقت فرسا است انجام دهند مثل: حضور در میادین مین و محیط های رادیواکتیویته، حرکت در مناطق صعب العبور به منظور امداد یا تحقیقات علمی، استفاده در صنایع فضایی و نظامی و همچنین در محیط های اجتماعی مثل منازل به عنوان خدمتکار، نیروی کار و . . . حتی بعضی از آنها شبیه انسان دارای احساس هستند

سرعت گام برداری در سورنا ۳، ۰.۷ کیلومتر بر ساعت در مقایسه با سورنا ۲ افزایش یافته است. از جمله قابلیت هایی که به نسل سوم ربات سورنا ۳ اضافه شده است می توان به حرکت به روی سطوح ناصاف، حرکت به روی سطوح شیب دار، بالا و پایین آمدن از پله اشاره کرد. همچنین دور زدن با شعاع دلخواه، دور زدن درجا از دیگر قابلیت های حرکتی این ربات به شمار می رود.
سورنا ۳ قادر است از هر دو طریق بینایی و شنوایی با محیط ارتباط برقرار کند و قابلیت صحبت کردن به صورت محدود را دارد.
ارتقای سطح هوشمندی این ربات اشیاء قابل تشخیص بوده و موقعیت آن برای گرفتن جسم در اختیار سیستم کنترلی قرار می گیرد.
اهمیت روبات های انسان نما در چیست؟
به نظر می رسد كه جامعه آینده، یعنی 20-30 سال دیگر، تاثیر زیادی از چنین روبات هایی بپذیرد و نقش مهمی در بخش های مختلف جامعه به این روبات ها داده شود.
از طرف دیگر ساختن روباتی كه شبیه به انسان باشد، برای محققین بسیار جالب بوده و به علت این كه برای ساختن یك روبات انسان نما مجبور به استفاده از علوم مختلفی نظیر مكانیك، الكترونیك، برنامه نویسی هوشمند، ارتباط انسان و ماشین،  زبان شناسی و غیره است چنین مساله ای ذاتا یك مساله سخت به شمار می رود و تلاش زیادی برای حل كردن آن نیز انجام می شود.
ارتباط انسان و روبات انسان نما چگونه است؟
این زمینه نیز از بحث های تحقیقاتی مهمی است كه امروزه در دانشگاه های مطرح جهان در حال انجام است. معمولا یك روبات انسان نما به سنسورها و پردازشگرهای پیچیده ای مجهز است كه از آنها برای درك محیط اطرافش استفاده می كند. مثلا با استفاده از یك یا دو دوربین و الگوریتم های پردازشی هوشمندانه می تواند انسان ها و یا اشخاص را در محیط تشخیص دهد. به سمت اشیا تشخیص داده شده حركت كرده و آنها را با دست گرفته و جابه جا كند و یا این كه انسان ها را در محیط دنبال كند. همچنین با در اختیار داشتن سیستم های شناسایی صوت و پردازش گفتار پیشرفته می تواند با انسان ها گفتگو كند، نسبت به داده ها شناخت داشته باشد و به طور احساسی بسته به موضوع پاسخ مناسب را بدهد.


منابع : وبلاگ خبرنگار / ایران رد / آسمونی / عصر ایران