یک راه برای پاک شدن گناهان!

این روزها خیلی از دوستی های ما خلاصه شده است به کپی کردن چند پست و استیکر یا نهایتاً چند دقیقه چت کردن در شبکه های اجتماعی. حتی مدتهاست صدای بعضی رفقایمان را نشنیده ایم ...

یک لبخند. یک دیدار شیرین. یک گفتگوی گرم. یا فشردن دستهای مهربان یک دوست.
در مکتب اسلام، "صمیمیت" فقط یک نیاز عاطفی نیست، یک دستور و یک برنامه است. صمیمیت اسلامی به قول امروزی ها، یک بسته دارد؛ دقیق و حساب شده؛ متعادل و کاربردی.
در روایات اهل بیت (علیهم السلام) توصیه های فراوانی داریم برای چگونگی برخورد با اطرافیان؛ دستورات ریز و درشتی که بخش زیادی از آن ها، عوامل ایجاد یا تقویت صمیمیت میان ماست. پس می شود بسته ی صمیمیت را قسمتی از سیستم آداب معاشرت اسلام بدانیم. یعنی اسلام از اهالی خود انتظار دارد که بخشی از معاشرت هایشان کاملاً صمیمی باشد و برای این منظور، راهکارهای بینشی و رفتاری خاص دارد.

بررسی کامل بسته ی صمیمیت اسلامی، در توان یادداشت کوتاه ما نیست؛ اما در حد معرفی فرازهایی از آن، ذائقه ی خواننده ی عزیز را می توان شیرین کرد.
آن چه که منابع قرآنی و حدیثی، روایت می کنیم، هم اثبات می کند که اصل صمیمیت در جایگاهی خاص، در دین ما هست؛ و هم کم و بیش، از رازهای ایجاد صمیمیت پرده برداری می کند.

1- گفتگوهای گرم؛ دیدارهای شیرین

در زندگی به سبک اهل بیت (علیهم السلام)، ارتباط مستمر با دوستان مؤمن و هم قطار، جایگاه ویژه و بی بدیلی دارد. چیزی که در روایات بر آن اصرار و تأکید شده، این است که پیروان اهل بیت علیهم السلام دورهم جمع شوند و این گونه، سخنان و مرام امامان خود را زنده نگه دارند. کسانی که تجربه کرده اند، تصدیق می کنند که با استمرار این مجالس مؤمنانه، صمیمیتِ عمیقی میان این دوستان شکل می گیرد.
در كتاب الاخوان آمده است كه امام صادق (علیه السلام) (به یكى از شیعیان) فرمود: "آیا (شما دوستان و شیعیان) با یك دیگر همنشینى و گفتگو دارید؟ عرض كردم: بلى، فرمود: این مجلس ها را دوست مى دارم." (وسائل الشیعة؛ ج 12؛ص20)
امام باقر (علیه السلام) فرمود: "خدا بیامرزد بنده اى را كه یاد ما را زنده نگه دارد. شخص شنونده سؤال مى كند زنده نگه داشتن یاد شما چگونه است؟ فرمود: به ملاقات یك دیگر رفتن (مؤمنین) و با هم به گفتگو پرداختن در نزد کسانی كه ثابت قدم هستند." (وسائل الشیعة، ج 12، ص: 21)
خیثمه گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: "به دوستان ما سلام برسان، و آنها را به تقواى الهى سفارش كن، ثروتمندشان از فقیر، و نیرومندشان از ضعیف دیدار كند و زنده آنها در تشییع جنازه مردگان حاضر و به خانه هاى یك دیگر رفت و آمد نمایند، زیرا ملاقات كردنشان باعث زنده ماندن فضایل ما، و امور دین است. سپس فرمود: خدا رحمت كند بنده اى را كه فضایل ما و احكام مربوط به دین را زنده نگه دارد."( وسائل الشیعة، ج 12، ص: 21)

یک نکته:
هشداری برای سبک زندگی هایمان: این روزها خیلی از دوستی های ما خلاصه شده است به کپی کردن چند پست و استیکر یا نهایتاً چند دقیقه چت کردن در شبکه های اجتماعی. حتی مدت هاست صدای بعضی رفقایمان را نشنیده ایم؛ این در حالی است که روایاتی که بیان شدند، تأکید صریح دارند بر ملاقات و رفت و آمد مؤمنان با یکدیگر. برای کمرنگ نشدن این فرهنگ در جامعه مان فکری کنیم!

2- انس و الفت:

"...فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذی أَیَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنین وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزیزٌ حَكیمٌ (انفال62- 63) "...خدا براى تو كافى است او همان كسى است كه تو را با یارى خود و مومنان تقویت كرد. و در میان دلهاى آنها الفت ایجاد نمود، اگر تمام آنچه روى زمین است صرف مى كردى كه در میدان دلهاى آنها الفت بیفكنى نمى توانستى ولى خداوند در میان آنها الفت ایجاد كرد او توانا و حكیم است."
اگرچه طبق فرمایش آیه ی بالا، ایجاد الفت، تنها کار خداست؛ اما مؤمنان هم در این زمینه وظیفه هایی دارند. حداقل وظیفه دارند که موانع انس و الفت میانشان را برطرف کنند یا مقدمات آن را در حد توان فراهم نمایند.
در كتاب مجالس شیخ طوسى، امام صادق (علیه السلام) از على بن ابى طالب (علیه السلام) نقل كرده است كه: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم كه فرمود: "بهترین افراد با ایمان كسانى هستند كه با مؤمنین انس مى گیرند و کسی که با دیگران انس نگیرد و دیگران با او مأنوس نشوند در او خیرى نیست. و نیز فرمود: "بدترین مردم كسى است كه مؤمنان را دشمن بدارد و آنها هم او را در قلبشان دشمن بدارند. بدترین مردم افراد سخن چین و كسانى هستند كه بین دوستان جدایى مى اندازند، و از مردم عیبجویى مى كنند، خدا در روز قیامت به آنان به نظر رحمت نمى نگرد و مقام آنان را بالا نمى برد. سپس امیرمؤمنان علیه السلام این آیه را تلاوت فرمود: " هُوَ الَّذی أَیَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنینَ وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِم "

3-  خوش رویی و لبخند:

چهره های صمیمی از دور قابل تشخیص اند. خیلی ساده؛ با یک لبخند و یک روی خوش. در فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام)، چهره ی مؤمن همیشه این گونه است.
مكارم الأخلاق به نقل از ابو درداء می نویسد: رسول خدا صلى الله علیه و آله هرگاه لب به سخن مى گشود، با لبخند همراه بود. (مكارم الأخلاق: ١/٥٨/٤٦)
امام صادق علیه السلام فرمود: "هر كه به چهره برادر خود لبخند زند، آن لبخند براى او حسنه اى باشد.(الكافی: ٢/٢٠٦/١)
امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: برخورد خوش، پیوند برادرى را استوارتر مى كند. (غرر الحكم : ٤٨٢٧)
حضرت در توصیف مؤمن فرمود:"خنده روى است و گشاده رو، نه ترشروى و تجسّس كننده." (الكافی:٢/٢٢٩/١)
در روایت دیگری از امام على علیه السلام آمده است: "چون با برادران خود رو به رو شدید و دست دادید و خوشرویى و گشاده رویى نشان دادید، هنگام جدا شدن گناهانتان ریخته است." (بحار الأنوار : ٧٦ / ٢٠ / ٣)
و فرمود: "بهترین وسیله اى كه مردم با آن دل هاى دوستان خود را به دست مى آورند و كینه ها را از دل هاى دشمنانشان مى زدایند، خوشرویى هنگام برخورد با آنان است و جویاى احوال آنان شدن در غیابشان و گشاده رویى با آنان در حضورشان."(بحارالأنوار : ٧٨/٥٧/١٢٤)

4- دست دادن (مصافحه)

خوشبختانه این عامل صمیمیت میانمان پررنگ است. پس شنیدنِ ارزش و فواید آن از زبان معصومین علیهم السلام، شیرین و لطیف است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: "با یكدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن كینه و كدورت را از بین مى برد." (میزان الحکمه ج6 ص 260)
امام باقر علیه السلام فرمود: "هرگاه مؤمن با مؤمن دست دهد، در حالى از یكدیگر جدا شوند كه گناهانشان پاك شده باشد. (الخصال: ٢٢/٧٥)

از مجموع دستورالعمل های قرآنی و روایی، برمی آید که مهم ترین معیار در معاشرت های صمیمی، "ایمان" است. آیه ی معروف "مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُم "(فتح 29) نیز مرزبندی کلی را به روشنی بیان می کند.
و نکته ی آخر این که، در بسته ی صمیمیت اسلامی، صمیمیتِ خانوادگی، بخش ویژه ای دارد با ریزه کاری های دقیق و فراوان. علاوه بر عوامل کلیِ صمیمیت میان مؤمنان، دستورات خاصی برای خانواده ی صمیمی در دست داریم که فرصتی وسیع برای بررسی می طلبد.