در یکصد و هشتاد و چهارمین نشست علمی تخصصی انجمن روابط عمومی ایران مطرح شد

در جهان رسانه ای شده امروز نقش روابط عمومی ها غیر قابل انکار است

محمد دشتی   یکصد و هشتاد و چهارمین نشست علمی تخصصی انجمن روابط عمومی ایران در روز چهارشنبه 6 آبان ماه با حضور دکتر محمد مهدی فرقانی مدرس، مولف و پژوهشگر حوزه ارتباطات و به میزبانی اداره کل روابط عمومی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران درسالن کوثر این سازمان برگزار شد.

دراین نشست که با عنوان" روابط عمومی، تعامل با رسانه ها" برگزار شد، رئیس و اعضای هیات مدیره انجمن روابط عمومی ایران، اعضای این انجمن، کارشناسان و علاقه مندان حوزه روابط عمومی و ارتباطات و تعدادی از مدیران و کارشناسان روابط عمومی و مدیر کل روابط عمومی سازمان صدا و سیما حضور داشتند.

به دنبال احیاء نقش حرفه ای انجمن روابط عمومی ایران هستیم

درابتدای این نشست سید غلامرضا کاظمی دینان رئیس انجمن روابط عمومی ایران ضمن خوشامد و خیر مقدم به شرکت کنندگان گفت:  سخن رابه نام خدای بزرگ و مهربان آغاز می کنم. خدایی که خود مظهر ارتباط ومثبت نگری است و می خواهد که بندگان صالح و مسئولیت شناس او هم این گونه باشند. امروز و در حالی که اعضاء و علاقه مندان به انجمن روابط عمومی ایران یکصد و هشتاد و چهارمین نشست علمی خود را  در کنار صاحب نظران و کارشناسان حوزه روابط عمومی و ارتباطات برگزار می کنند،

این مدرس ارتباطات و روابط عمومی افزود: خرسندیم که از اقبال بلند ما و توجه و هوشمندی همکاران خوبمان این نشست در سالن کوثر و به همت و میزبانی اداره کل روابط عمومی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود. خوشحالم که خدواند متعال توفیق داد تا طی حدود 22 سال برای یکصد و هشتادو چهارمین بار درکنار هم بنشینیم و از روابط عمومی و چالش های آن و راه حل ها و راهکارهای اجرایی و فنی برای توسعه و پیشرفت روابط عمومی ایرانی با هم گفت و گو کنیم. ضمنا باید بر خودببالیم که آقای دکتر محمد مهدی فرقانی امروز در میان و در کنار این جمع صمیمی هستند و به عنوان استادی پیشکسوت و صاحب نام برای ما از روابط عمومی و تعامل با رسانه ها سخن خواهند گفت. موضوعی که خود هم در حوزه روابط عمومی صاحب نظر هستند و با داشتن ویژگی های اخلاقی مثبت خود مظهر روابط عمومی و اعتبار و محل رجوع هستند و هم در حوزه رسانه کار خودشان را از خبرنگاری و روزنامه نگاری در یکی از قدیمی ترین روزنامه های کشور و درسنین جوانی آغاز کرده اند و با کار سخت و تلاش در زمینه خبر، امروز بر فراز قله ی استادی این حوزه ایستاده اند. همچنین باید حضور همسر همراه و همدل ایشان، سرکار خانم دکترمهدخت علوی بروجردی؛ مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری را که ایشان هم دراین حوزه صاحب نظر و منشاء اثر هستند و حق استادی بر گردن ما دارند خیر مقدم بگوییم. همچنین از آقای دکتر نعمتی انارکی مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما و همکاران خوبشان برای میزبانی این نشست تشکر کنم و برای استفاده بیشتر از این جلسه اجازه بگیرم که ضمن خیر مقدم حضور تک تک بزرگان و میهمانان عزیز که در این نسشت شرف حضور دارند، از ذکر نام و عنوان عزیزان خوداری کنم.

رئیس انجمن روابط عمومی ایران افزود: خوشبختانه دریک ماهه اخیر موفق شده ایم ضمن ارتباط و تعامل با دانشکده ارتباطات اجتماعی، تفاهم نامه همکاری بین انجمن روابط عمومی ایران و آن دانشکده را امضاء کنیم که امیدواریم بتوانیم از این طریق همکاری های موثر و گسترده ای را به انجام برسانیم.

در همین ارتباط انشاالله با برنامه ریزی های صورت گرفته و تعاملاتی که با مراکز علمی و دانشگاهی داریم به دنبال آن هستیم که بتوانیم به عنوان یک مرجع صاحب صلاحیت و حرفه ای در معرفی و تایید افراد دارای صلاحیت برای حرفه روابط عمومی به دستگاه ها و سازمان های دیگر مشاوره و خدمات لازم را ارائه کنیم تا انتصاب های شایسته و بر اساس شایسته سالاری بتواند راه و مسیر خدمت در روابط عمومی را هموار تر کند.  در واقع ما با نگاهی نوآورانه و خلاقانه در این زمینه به دنبال احیاء نقش حرفه ای انجمن روابط عمومی ایران هستیم.

وی افزود: دستور نشست و موضوع یکصد و هشتاد و چهارمین نشست علمی انجمن روابط عمومی ایران که بنده توفیق دارم در این دوره مسئولیت آن را بر عهده داشته باشم، روابط عمومی، تعامل با رسانه ها است. موضوعی که همواره مورد مجادله و بحث و گفت و گوهای طولانی و چالش بر انگیز است، اما در یک جمله می توان گفت: روابط عمومی و رسانه مکمل همدیگر هستند و به هم نیاز دارند و باید همواره تعامل و همکاری خود را با همدلی، صداقت و هم افزایی استمرار بخشند.

خشونت زدایی و برقراری ارتباط و تعامل مهمترین کار روابط عمومی هاست

در ادامه این جلسه دکتر محمد مهدی فرقانی رئیس دانشکده ارتباطات و روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبایی  و محقق و پژوهشگر حوزه ارتباطات سخنرانی کرد و در خصوص موضوع روابط عمومی و تعامل با رسانه ها چنین سخن گفت:

من هم خدمت همه میهمانان عزیز در انجمن روابط عمومی ایران و رسانه ها سلام عرض می کنم و از این که بنده را هم در جمع خود پذیرفتید، بسیار خوشحالم. خرسندم در جمع و محفلی صمیمی حضور دارم که علیرغم جوانمرگی نهادهای مدنی و مردم نهاد در عصر و دوره حاضر و معاصر، توانسته است 22 سال عمر مفید را پشت سربگذارد و انشالله ضمن گذراز کودکی و نوجوانی و جوانی به دوران کمال خود نزدیک شود. این که انجمنی با 22 سال پیشینه خدمت(پس از انقلاب اسلامی) مستمرا پیگیر برگزاری نشست های علمی و تخصصی باشد و بتواند یکصد و هشتاد و چهارمین برنامه را از این دست از جلسات آن هم با این شور و نشاط و حضور علاقه مندان و ارباب حوزه ارتباطات و روابط عمومی برگزار کند، در نوع خود کم نظیر است که باید بدان بالید و به اعضاء و مسئولان چنین انجمنی تبریک و آفرین گفت. این فرصت که مسئولان و اعضای یک انجمن تخصصی این گونه با علاقه و مسئولیت شناسی در کنار هم بنشینند و در دو حوزه پر تنش و پر مسئولیت روابط عمومی و رسانه گفت و گو و تعامل و گاه بحث و جدل کنند، جای شکر و قدرشناسی دارد.

دکتر فرقانی تاکید کرد: حوزه روابط عمومی، فضایی پر مشغله و سخت است و البته حوزه روزنامه نگاری هم به دلیل سیاسی بودن، آسیب های زیادی دارد که تعامل این دو حوزه و همدلی و همراهی آنان می توانداز این سختی ها و آسیب ها بکاهد و انشالله هر دوی این نهاد بتوانند با همدیگر در خدمت هدف مشترک و مقدسی که دارند گام بردارند.

وی تصریح کرد: من خودم را خدمتگذاری کوچک در حوزه ارتباطات می دانم و خوشحالم که امروز در جمع شما هستم و به این همراهی و هم داستانی مباهات می کنم و امیدوارم بتوانم بخشی کوچک از دینم را در این زمینه ایفا کنم.

این روزنامه نگار پیشکسوت اعلام کرد: قرار است که من در این فرصتی که دراختیارم قرار گرفته است، از موضوع روابط عمومی و تعامل با رسانه ها سخن بگویم و با هم تبادل نظر کنیم. در همین فرصت وتاهی که در ابتدای و آغاز این نشست در سالن حضور داشتم، جمله ای را یاد داشت کردم که مایلم بحثم را با ان آغاز کنم. روابط عمومی چیست؟ موضوعی که از مناظر و افق های گوناگون تعریف و پاسخی دیگرگون خواهد داشت. تعاریفی که در حوزه علوم انسانی در هر موضوعی می تواند متفاوت و با جوهره ای مشترک متعدد و گوناگون باشد.

تعریف من امروز با ملاحظه و نگاهی به جهان پیرامون است. جهانی که از همین سالن کوثر آغاز می شود و می تواند به وسعت دنیای بزرگ با مرزهای جغرافیایی متعدد و گسترده، گسترش و تعمیم یابد.

از نگاه من و در شرایط امروز روابط عمومی وسیله ای موثر و هدفمند برای خشونت زدایی از رفتارهای اجتماعی است. نوعی از روابط عمومی که شامل همه سازمان ها، نهادها و مراکز صنعتی، خدماتی، اجتماعی و . . .  می شود و حتی مردم عادی و تک تک افراد جامعه را دربر م یگیرد. زمینه ای که از یک حرفه و شغل فراتر می رود و به عنوان یک بستر اجتماعی همه آحاد یک جامعه، آن هم به بزرگی اجتماع میلیاردی انسان ها را در بر می گیرد و و اقعا کیست که در دنیای امروز در قبال خشونت زدایی از رفتارهای اجتماعی مسئولیت نداشته باشد.

دکتر فرقانی افزود: روابط عمومی یعنی تفاهم و تعامل و گفت و گو به جای رفتارهای خشن و بدور از منطق و عقلانیت که بشر را به رنج و تعب و سختی می کشاند. روابط عمومی یا همان مردمداری یعنی تفاهم و همدلی و همراهی با مردم که چنین اتفاق میمون و مبارکی تنها در تعامل روابط عمومی ها و رسانه ها ممکن است و این موضوع مهمی است که باید در سازمان های ما صورت گیرد.

روابط عمومی های ما باید باب تعامل، گفت و گو و ارتباط را با مردم و در میان خودشان و با رسانه ها باز کنند تا هیچگاه خبر ناخوشایند نه در دربرابر تقاضاهای به حق فردی و اجتماعی شاهئ نباشیم و تنها راه حل مناقشات در هر سطح و با هر عنوانی تنها گفت و گو و ارتباط است.

اگر این گونه به مسائل نگاه کنیم و روابط عمومی ها و رسانه های ما به دنبال حل مسائل و مشکلات با ابزار موثر و کار آمد گفت و گو باشند، مناقشات حل و کمرنگ و از مناسبات فردی و اجتماعی و سیاسی خشونت زدایی خواهد شد.

این صاحب نظر حوزه ارتباطات تصریح کرد:  این امر بخصوص در مناسبات سیاسی امروز قابل توجه است و متاسفانه این امر( خشونت و گذر از مرزهای اخلاقی) انگار با موضوعات و مسائل سیاسی عجین شده اند، ولی واقعیت و راه درست آن است که این مناسبات و کارکردهای سیاسی باید بدور از خشونت و توهین و لکه دار کردن شخصیت دیگران باشد که باز هم چنین کاری در گرو اعمال مبتنی بر روابط عمومی و تعامل رسانه و روابط عمومی ها است.

باید به خود آییم و بدانیم که درفضای سیاسی هم می تواند که گفت و گو حاکم باشد و در چنین فضایی باید همدیگر را مجاب کرد و اگر قرار باشد طرف مقابل را مجبور یا وادار به کاری کنیم، آن روی سکه گفت و گو یعنی خشونت باز تولید و متاسفانه حاکم خواهد شد.

وی افزود: شک نداریم که اگر روابط عمومی ها به صحنه کارکردهای اصیل و واقعی خود بازگردند، می توانند فرهنگ مراوده و گفت و گو را حاکم کنند، کاری که در راه تحقق این هدف مهم همراهی و هم سویی رسانه ها می توانند بسیار سودمند و موثر باشد.

فرهنگ مراوده و تعامل و گفت و گو امروزه بخشی از هویت و ماهیت کشورهای توسعه یافته است که کشورهای در حال توسعه هم باید آن را در ساحت های گوناگون جاری کنند تا امنیت و آرامش و زندگی ایده آل جایگزین خشونت و خشونت طلبی و کارزار بر سر امور آسیب زا و فرصت سوز شود.

عضو هئیت دانشگاه عللامه طباطبایی با طرح این سئواا که  چرا ارتباط و تعامل؟ فلسفه چنین ادعایی چیست و چه ضرورتی دارد؟ گفت: ا زمنظر رسانه ای مهمترین الزام چنین امری حق مردم است. رعایت و پرداختن و دادن حق مردم به آنان مستلزم ارتباط و تعامل است. مگر نه این است که از دهه های 70 میلادی و بعداز جنگ جهانی شعار "دانستن حق مردم است"براریکه نشسته و تمامی کشورهای منصف و همراه با مردم آن را به رسمیت شناخته اند.

حق دسترسی آزاد و همگانی به اطلاعات در چارچوب قوانین کشورها، حق مهم و ارزشمند دیگری است که لازمه تحقق آن مراوده و تعامل و گفت و گوست و اساسا اگر چنین بابی باز نشود، سخن گفتن ا زحق مردم جایی از اعراب نخواهدداشت.

اگر چنین اتفاقی رخ دهد و در صورت پذیرفتن این حق عمومی، رسانه ها به عنوان ناظر حق خواهند داشت که بپرسند نمایندگان مردم در سطوح و مقامات گوناگون، با امانتی که به نیابت از مردم دراختیار دارند، چه رفتاری داشته اند و اینجاست که روابط عمومی های به عنوان نماینده سازمان و در نقش مدعی العموم و نمایندگی مردم، خواهند توانست کمک بزرگی به ناظران جامعه بکنند تا این باب گفت و گو و پرسش و پاسخ باز بماند و خشونت مجالی برای عرض اندام پیدا نکند. کاری که روابط عمومی و رسانه را به هم پیوند می زند و هدف مشترک آنان را برای نمایندگی از مردم محقق می کند.

دکتر فرقانی گفت: در جامعه پر سرعت و رو به جلو امروزی تنها با ارتباط بین روابط عمومی و رسانه ها می توان حق دسترسی آزاد به اطلاعات همگانی را برآورده کرد و دراین میان روابط عمومی ها به عنوان منبع خبر جایگاهی شایسته، ممتاز و موثر دارند.

البته امروزه مفهومی به عنوان رسانه اختصاصی فروریخته است و روابط عمومی ها خود نیز رسانه هستند و تنها نقش منبع خبر را ندارند. خبرگزاری هایی که واسطه تولید خبر بودند و فعالیت آن ها تجلی بیرونی زیادی داشت، دیگر چنان مرجعیتی ندارند و در شرایطی قرار گرفته ایم که هرسایت و مرجع خبری خود تبدیل به یک رسانه شده است و آن مناسبات سابق به شدت به هم ریخته استو به همین دلیل است که در یک چنین فضای آکنده از آمیختگی و در هم پیچیدیگی کارهای بسیار سخت و چند لایه و دشوار شده است و به تبع آن کار روابط عمومی ها و رسانه ها سخت تر شده و همین موضوع ضرورت تعامل روابط عمومی و رسانه ها را دو چندان کرده است.

رئیس دانشکده ارتباطات  و روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به این موضوع که  امروز اگر به بنده مسئولیت یک روابط عمومی را در سازمان و یا نهادی پیشنهاد کنند، گفت:  شک ندارم که باشنیدن چنین پیشنهادی بلادرنگ فرار خواهم کرد! کاربسیار سخت است. البته چنین نظری شاید به اقتضای سن و سال بنده باشد و دوستان جوان ما نباید چنین فکر کنند. روابط عمومی افراد فعال، خوشفکر، با دانش و بینش و شناخت اجتماعی عمیق می خواهد که حتما عزیزان ما که در این نشست حضور دارند چنین صفاتی را در حد اعلاء دارا هستند. انشالله.

این استاد پیشکشوت حوزه ارتباطات و روابط عمومی افزود: امروزه روابط عمومی ها با کهکشانی از رسانه ها روبرو هستند که باید سخت مراقب کار خودباشند. در گذشته ای نه چندان دور یک واحد روابط عمومی شاید در طول روز به طور میانگین دو یا سه تماس تلفنی داشت که به هر نحو ممکن سر و ته کار را به هم می آورد، اما امروز شما در معرض تهاجم اخبار و امواجی هستید که از در و دیوار بر سرتان فرو می ریزد و آوار می شود. رسانه هایی که به دنبال اطلاعات می گردند و روابط عمومی ها خانه اول مراجعه آن ها هستند، رسانه هایی که از یک وب ساخت شخصی تا خبرگزاری ها و پایگاه های بزرگ اطلاع رسانی و شبکه های اجتماعی و موبایلی را دربر م یگیرند و هر کدام برای خود حکومت و حاکمیتی دارند و مسئولیت شما را برای ارسال خبر، گفت و گو و پاسخگویی صد چندان می کند و شما بنا به وظایف و مصالح سازمانی خود مجبور به رصد آن هستید.

در چنین فضایی است که به نظر می رسد، بخش متولی ارتباط با رسانه ها خود باید یک اداره کل مستقل باشد و و جود بخشی  تحت مدیریت روابط عمومی که خود هزاران کار و مشغله دارد، پاسخگوی چنین نیاز گسترده ای نیست.

دکتر فرقانی تاکید کرد: امروز درمیان این ستاره ها که با نورهای متفاوت در آسمان خبر  سو سومی زنند، نورهایی به چشم می آیند که ممکن است وجود خارجی نداشته باشند و بسیاری از آن ها می تواند غیر واقعی، مغرضانه و یا احیانا کذب باشد، که چنین امری هوشمندی، خلاقیت و روشن بینی خاصی می طلبد و به همین دلیل است که اعتقاد دارم روابط عمومی به تنهایی قادر به رصد چنین کاربزرگی نیست و باید از  دیگر واحدها و بخصوص همکاری رسانه ها برای پیشبرد کار خود کمک بگیرد.

بی دلیل نیست که طی سالیان اخیر روابط عموی را چهارمین کار سخت و پر استرس در میان همه حرفه ها نام نهاده اند و به همین دلیل هم در سازمان های موفق و پیشرو ابزار و امکانات و فضای لازم را در اختیار این واحد موثر و کارآمد قرار داده اند.

وی با ذکر خاطره ای از دوران خبرنگاری خود گفت: خاطرم هست که حدودسال 1352 به وزارت نیرو مراجعه کردم تا خبری تهیه کنم. تا حدود ظهر در اتاق مدیر روابط عمومی نشستم، او در تمام این مدت چند تلفن پراکنده بشتر نداشت و نهایتا هم من بدون آن که کاسب شود و خبری گیرم بیاید آن سازمان را ترک کردم. اما حالا زمانه خیلی عوض شده است که باید بابت این همه مشغله و کارهای سخت به شما خداقوت گفت.

خداوند به شما کمک کند تا بتوانید از پس این جهان رسانه ای شده برآیید ما که قافیه را باخته ایم و منتظر نیروی و اراده جوانی شما عزیزان با آتیه هستیم.

همان طور که اشاره کردم، درجایی تعامل و گفت و گو از به رسمیت شناختن حق دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات همگانی نشات می گیرد و با قدم هایی هم که در سال های اخیر تحت عنوان قانون آزادی اطلاعات برداشته شده است، اقتضائات جدیدی پیش روی روابط عمومی ها قرار گرفته است. امروزه قطعا اطلاعات مربوط به شهروندان به رسانه ها سرریز می کند و این خودش وظایف جدیدی را می آفریند که اگر در جهان رسانه ای امروز روابط عمومی هادر این زمینه ضعیف عمل کنند، احتمال جعل و تحریف در رسانه ها بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به این موضوع که همه دوستان من با تجارب ارزشمندی که دارند می دانند که سیطره تکنولوژی مانند هر اثر تمدنی دیگر فرصت ها و تهدیدهایی را به همراه داشته است که رسانه های جدید هم از چنین اثری مبرا نیستند و باید در مواجهه با رسانه های جدید هر دو وجه این موضوع مور دتوجه باشد، فرصت ها و تهدیدهای این حوزه را چنین برشمرد:

فرصت ها:

این رسانه ها برای اولین باردر تاریخ بشریت به شهروندان امکان سخن گویی و شنیده شدن را داده اند و سخن گویی و گفت و شنود را ا زیم خط یک طرفه به جریانی دو سویه و غیر انحصاری تبدیل کرده اند که این موضوع باید به عنوان فرصتی تاریخی موردتوجه باشد.
تهدیدها:

امروزه در چنین فضایی میلیون ها صدابا هم میکس و همراه شده اند که ممکن است همه این صداها مطلوب و واقعی و مقرون به صحت نباشند و اساسا این کانال ها خیلی هم مدیریت پذیر نیستند.
و نتیجه این که در فضایی چنین آکنده از فرصت و تهدید، هنرمندی و خلاقیت روابط عمومی ها حکم خواهد کرد تا چگونه ازاین فرصت ها استفاده کره و مراقب تهدیدهای آن هم باشند. در چنین فضایی است که اخلاق حرفه ای هم دچار چالش می شود و گاهی تعاملات نامطلوب روابط عمومی و رسانه برای عدم رعایت اخلاق حرفه ای و دور شدن از پاک دستی و امانتداری در حقوق شهروندی دست ما را هم در دفاع ا زروابط عمومی و رسانه می بندد.  گاه در انبوه این اطلاعات رو به تزائد و گاه بی حساب و کتاب، برخی روابط بر اساس منافع و مناسباتی رقم می خورد که اگر روابط عمومی ها مراقب نباشند، آسیب های جدی را درپی خواهد داشت و موضوع مهم هم این است که چنین کارهایی از چشم روابط عمومی ها دیده می شود که باید دوستان ما در روابط عمومی سخت مراقب چنین اتفاقاتی باشند و خود را در قبال آن پاسخگو بدانند تا چنانچه کجی و اعوجاجی هم هست، اصلاح شود و دیوار اعتماد تا ثریا کج بالا نرود.

دکتر فرقانی با اشاره با مشکلات کاری حوزه روابط عمومی هم گفت: مشکل دیگری که روابط عمومی ها به واقع از آن رنج می برند این است که بر خلاف تصور مرسوم، این واحدها فعال مایشاء نیستند و خودشان هم در چنبره مراودات مرسوم اداری و بروکراسی حاکم برنظام های اداری قراردارند و در واقع کیفیت هر روابط عمومی به کیفیت دانش اطلاعات و مهارت های آن سازمان بر می گردد. بنابراین باید رسانه ها هم درارتباطاتی که با روابط عمومی سازمان ها دارند، به این امر مهم دقت داشته باشند و خواسته های منطقی و قابل دسترسی را مورد توجه قرار دهند تا ارتباط رسانه و روابط عمومی به کل واقعی و منصفانه و منطبق بر شرایط موجود آن شکل بگیرد و اثر بخش باشد.

این پژوهشگر حوزه ارتباطات ضمن اشاره به این موضوع که امروزه و در جهان روابط عمومی و رسانه ای شده دو استراتژی" واکنش امنتاع و یا( نه) و واکنش یا نگرش گارد باز یا (بله) مورد توجه و در دستور کار روابط عمومی ها قرار می گیرد، این استراتژی ها را این گونه تبیین کرد:

استراتژی یاواکنش امنتاع

در استراتژی یاواکنش امنتاع ما با رسانه ها کاری نداریم و نگاه این است که رسانه ها حقیقت را نمی گویند و پای بند واقعیت نیستند و البته چنین نگاهی معلول رفتارهایی است که صورت گرفته و از جمله این که برخی رسانه ها در سال های اخیر تبدیل به احزاب سایه شده اند و به جای این که رسانه باشند، در خدمت اهداف ومنافع احزاب و گروه ها قرار گرفته اند و چنین واکنش هایی را از سوی سازمان ها و روابط عمومی ها بر انگیخته اند. در چنین شرایطی معمولا صحبت ا زاین است که نباید با رسانه های غیر حرفه ای حرف زد و یا به اصطلاح سری را که درد نمی کند دستمال نمی بندند.

واکنش یا استراتژی گارد باز

در واکنش دوم و یا اصطلاحا گارد باز  قرار بر این است که با رسانه ها تعامل داشته باشیم و با آن ها مصاحبه کنیم و چنین کاری خیلی هم خوب است. البته این واکنش در صورتی دنبال می شود که رسانه ها هم  حرفه ای عمل کرده و به کارکردهای اخلاقی و حرفه ای خود پایبند باشند و روابط عموم یها هم تعامل لازم را داشته باشند. همواره باید مراقب باشیم چون اگر این نقش ها در هم آمیخت و فرو ریخت همان تاکتیک امتناع و یا درهای بسته حاکم خواهد شد.

در مجموع باید گفت که تاکتیک درهای گشوده بهتر است چون در مسیر تحقق حقوق شهروندی قرار دارد و حق مردم است که دروغ نشنوند، خبر تحریف شده نخوانند و این چنین انتظاراتی تنها با تعامل روابط عمومی ها و رسانه ها برآورده خواهد شد.

به عنوان یک رسانه به دنبال توسعه ارتباط خودمان با رسانه های جمعی هستیم

در ادمه این نشست علمی و تخصصی داود نعمتی انارکی مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما نیز ضمن خیر مقدم به حاضران گفت:

امروز در حضور آقای دکتر محمد مهدی فرقانی و سرکار خانم دکتر مهدخت علوی بروجردی که هر دو به عنوان اساتید حوزه ارتباطات حق بزرگی بر گردن ما دارند، شاهد برگزاری یکصدو هشتاد و چهارمین گردهمایی علمی انجمن روابط عمومی هستیم که باید قدردان این فرصت باشیم و از برکات  این جلسه بهره مند شویم.

دکتر نعمتی اضافه کرد:از ارتباط رسانه با رسانه گفتند که به گمانم این وصف و تعریف، در نوع خود جالب است و نشان می دهد که همیشه راه های نرفته ای هم هست که می تواند نوید وبخش و الهام آفرین باشد. به نظر می رسد این بحث می تواند به عنوان یک موضوع جدید و البته موثر و کارآمد بخصوص در تبیین نحوه و شکل ارتباط روابط عمومی و رسانه ها مورد توجه جدی قرار گیرد و با تئوریزه شدن آن مدلی بومی و عملیاتی را در اختیار این دو حوزه قرار دهد.

وی افزود: ما در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبا ارتباط بیشتر و تعامل سازنده و موثر با دیگر رسانه ها  بوده ایم و علیرغم این که خود به عنوان یک رسانه در جامعه حضور داریم، تلاش کرده ایم در نگاهی جامع ارتباط خودمان را با همه رسانه ها حفظ و توسعه بخشیم به گونه ای که در همین یکی دو سال گذشته ارتباط هدفمند خودمان را ا زارتباط با حدود 50 تا 60 رسانه به چیزی در حدود 180 رسانه ارتباط ارتقاء داده ایم و در این میان همه رسانه ها اعم از رسانه های مکتوب، شفاهی، فضای مجازی و همه انواع دیگر رسانه ها مورد توجه بوده اند.

مدیر کل روابط عمومی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران افزود: معتقدیم هر چه اطلاعات و اخبار بیشتر و شفاف تری در اختیار دیگر رسانه ها قرار دهیم، چهره ای شفاف تر و روشن تر از خدمت گذاری به مردم را به نمایش خواهیم گذاشت که این در نهایت به نفع یک سازمان و در راستای تعامل روابط عمومی ها و رسانه ها برای تاثیر گذاری و موفقیت بیشتر است.

میزگرد بررسی چالش های اخبار فضای مجازی در تقابل با اخبار رسمی

در پایان این نشست میزدگری با موضوع "دلایل گرایش عموم مردم به اخبار شبکه های اجتماعی و عدم مرجعیت رسانه ها رسمی" با مدیریت استاد میرزابابا مطهری نژاد، عضو هیات رئیسه انجمن روابط عمومی ایران و با حضور دکتر محمد مهدی فرقانی، دکتر داود نعمتی انارکی و دکتر مهدخت علوی بروجردی(مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری) برگزار شد.

اگر رسانه ها مرجع مردم شوند، بسیاری از مسائل روابط عمومی ها حل خواهد شد

در ابتدای این میزگرد مطهری نژاد با قرائت شعری، سخنانش را چنین آغاز کرد:

بنویسید به دیوار سکوت ، عشق سرمایه هر انسان است

بنشانید به لب ، حرف قشنگ ، حرف بد وسوسه شیطان است

و بدانید که فردا دیر است. و اگر غصه بیاید امروز، تا همیشه دلتان درگیر است

پس بسازید رهی را که کنون ، تا ابد سوی صداقت برود

و بکارید به هر خانه گلی ، که فقط بوی محبت بدهد

وی افزود: بحث امروز ما بحث مبتلابه روابط عمومی و رسانه ها بود که اساتید میهمان موضوع را به خوبی حلاجی کردند و به زوایای گوناگون آن پرداختند. اما بحث محوری این میزگرد موضوعی  است که در حدود دوهفته قبل در برخی سایت ها مطرح شده بود و موضوع هم از این قرار بود که چه اتفاقی افتاده است که رسانه های مجازی مانند وبلاگ های و یا شبکه های اجتماعی دربرخی موارد مرجع مردم شده اند و جای رسانه های رسمی را گرفته اند؟ این در حال یاست که در جوامع توسعه یافته این چنین نیست و مرجعیت رسانه های رسمی درنزد مردم محفوط است و در عین حالی که رسانه های مجازی هم کارکرد و عملکرد خاص خود را دارند، اما  مردم باز هم  اخبار و اطلاعات موثق خود را ازطریق رسانه های رسمی به دست می آورند و بدان هم اعتماد دارند. به نحوی که مثلا در کشورهایی  مثل سویس و آلمان و یا دیگر کشورها وقتی صحبت ا زیک خبر جدی و موثق است، به طور مثال می گویند ببینیم لوموند چی گفت.

این در حالی است که در ایران این روزها عکس این موضوع اتفاق افتاده است و فلان گروه اجتماعی مرجع مردم شده است.

مطهری نژاد با اشاره به سخنان دکتر مهدی محسنیان راد که طی هفته های گذشته در همین ارتباط در رسانه ها منعکس شده است، گفت: نظرایشان این است که دلیل چنین واکنشی سه موضوع: انحصار رسانه ای، عدم حضور روزنامه نگاران متخصص و کار کشته و فضای بسته و مملو از ممیزی رسانه ها است و به همین دلایل هم مردم ترجیح می دهند حرف خود را از طریق رسانه های مجازی بزنند و احیانا حرف همین رسانه ها را به عنوان حرف مرجع و رسمی بشنوند.

عضو موسس و هئیت مدیره انجمن روابط عمومی ایران تاکید کرد: باید این واقعیات را در نظر داشته باشیم و مطمئن باشیم که اگر رسانه ها مرجع مردم شوند، بسیاری از مسائل روابط عمومی ها هم حل خواهد شد.

من باید از آقای دکتر فرقانی هم تشکر کنم که به ما در روابط عمومی خداقوت گفتند و خواستند که در کار سختی که پیش رو داریم خداوند یاورمان باشد، قطعا نطر ایشان هم این بود که با چنین اتفاقی و حضور موثر روابط عمومی ها این تغییر مرجع هم اتفاق خواهدافتاد.

رویکرد حوزه خبردر مسیر توسعه  به سوی سرعت، دقت و صحت در خبر رسانی است

در ادامه این میزگرد هم دکتر نعمتی انارکی در پاسخ به سئوال مطهری نژاد مبنی بر تغییرات انجام شده در صدا و سیما و بخصوص تغییر نام معاونت سیاسی به معاونت خبر و اتفاقاتی که در فضای خبری رسانه ملی رخ داده است و سئوال اصلی این میزگرد گفت:

آقای مطهری نژاد با نقل سخنان آقای دکتر معتمد نژاد  در واقع پاسخ این سئوال و دلیل رویکرد مردم در اقبال ا زرسانه های فضای مجازی را بیان کردند و من هم نظرم این است که ایشان با شناخت و تسلط و آگاهی که دارند به دلایل این مسئله در همان سه موضوع انحصار رسانه ها، ن بود روزنامه نگاران کارکشته و ممیزی در رسانه ها به خوب اشاره کرده اند. گمان من این است که ما هم باید در این عرصه فعال تر و موثر تر حضور پیدا کنیم و چون روابط عمومی ها عرصه و بازار خبر را در دست دارند می توانند در این فضا هم حضوری موثر و مفید داشته باشند.

موضوع دوم هم این است که علیرغم توسعه این شبکه ها و انعکاس گسترده اخبار، مثلا در همان عرصه موبایل نسبت به گذشته و در چند ماه اخیر منابع خبری مشخص است و معمولا لینک خبرها گذاشته می شود تا خب رموثق و قابل استناد باشد. این رویکرد در جای خود رویکر خوب و مثبتی است تا از انتشار اخبار کذب جلوگیری شود و مخاطب هم به خواندن خبر صحیح و موثق عادت و بدان گرایش پیدا کند.

مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما افزود: همان طور که اشاره کردم ما با رویکردی جدید، برنامه های متنوعی را در دستور کار قرار دادیم که این رویکردها مورد توجه، تایید و تاکید رئیس سازمان صدا و سیما هم هستند و از جمله همان تغییر نام معاونت سیاسی به خبر نشان می دهد که رویکرد حوزه خبر به سوی سرعت، دقت و صحت در خبر رسانی است و ما به موضوعات متعدد به صورت تحلیلی می پردازیم. دکتر سرافراز تاکید دارند که رویکرد سنتی تهیه و انتشار خبر باید تغییر کند که این کار شکل گرفته است و به مرور در حال توسعه است. ضمنا ما هم معتقدیم که رسانه های خبری رسمی باید مرجعیت خود را حفظ کنند و این امر تا حد زیادی در گرو عملکرد روابط عمومی ها است تا با ابزارهای در دسترس و حتی در شبکه های اجتماعی کانال های انتقال اطلاعات و اخبار صحیح را ایجاد کنند و سهم موثر خود را در جریان سازی خبری حفظ کنند.

در همین ارتباط درماه های قبل رنگینگ(جایگاه) باشگاه خبرنگاران جوان ا زخبرگزاری های رسمی و صاحب نام پیش افتاده است .

کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم!

دکتر مهدخت بروجردی مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری هم با اظهار خوشحالی از حضور در این نشست گفت:

من برای اولین بار در این گونه نشست ها که توسط انجمن روابط عمومی تشکیل می شود حضور پیدا کرده ام که امیدوارم توفیق داشته باشم و آخرین بار نباشد.

وی افزود: به نظر من فضای مجازی مثل بسیار از آثار تمدنی شمشیر دو دم است و هم شفا می دهد و هم اگر مراق نباشیم، می تواند مرگ آفرین باشد. من  چون نگاهی علمی به مسائل آماری دارم و معتقدم نمی توان بدون تحقیق در مورد موضوعی به طور قاطع صحبت کرد، نمی توانم بگویم واقعا فضای مجازی چه حجمی ا زفضای رسانه ای را به خود اختصاص داده است و البته نمونه گیری در چنین فضایی هم سخت است و وجود چنین مسئله ای هر اظهار نطری را از اعتبار خواهد انداخت. اما با همین ارتباطات و شناختی که داریم می توان گفت واقعا در فضای مجازی حاکم، پیام های سیاسی خیلی جایگاهی ندارد و اغلب پیام ها پیام های اخلاقی و ترویج مهارت های اجتماعی است و اخبار هم عمدتا منبع ندارند.

مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم تحقیقات و فن آوری گفت: از نگاه من به عنوان یک کارگزار روابط عمومی فرصت ها این فضا از تهدیدهای آن بیشتر است و از آن جمله امکان استفاده از این فضا با اندکی برنامه ریزی و اختصاص کانال هایی برای تعامل و گفت و گو و تبادل اخبار است که چنین اقداماتی حتما فعالیت های غیر مستند و جعلی را از سکه خواهد انداخت. حتی می توان در فضای داخلی روابط عمومی و برای اخبار داخلی هم از چنین امکانی استفاده کرد و من شخصا با آن که در فضای یک روابط عمومی شلوغ کاری فعالیت می کنم، احساس خطری از این بابت نکرده ام.

یک نکته هم هست که باید مورد توجه باشد و آن موضوع این است که با وجود چنین کانال ها و شبکه هایی هر خبری خیلی زود منتشر می شود و اگر احیانا در جایی اشتباهی و یا خطایی صورت گیرد خیلی زود بر ملا می شود که به نطر من این موضوع هم یک تهدید و خطر نیست چون اساسا اعتقاد دارم: کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم!

دکتر بروجردی افزود: اتفاقا اگر چنین نگاهی داشته باشیم و حتی انتظار داشته باشیم که در خطاهای غیر عمد رسانه ها به جای انتشار اخبار، تذکر بدهند و توضیه به خیر داشته باشند، اتفاقا در رسانه های رسمی جای گلایه بیشتری وجود دارد. ضمنا چه دلیلی دارد که ما در فضای رسمی پاسخ رسانه های مجازی را بدهیم و مثلا جایی مثل وزارت ارشاد بیاید و مطلبی را که در مورد حجاب یک هنر پیشه در فضای مجازی مطرح شده است در فضای رسمی خبر پاسخ دهد.

این هم گفته می شودافکار عمومی رسانه است، نطر من این است که افکار عمومی به خودی خود رسانه نیست و اگر مطلبی درباره آن در فضای مجازی و یا رسمی متجلی شود شکل رسانه پیدا می کند. به طور مثال کمپین نخریدن خودرو تا زمانی که به تجلی در رسانه ها و تاثیر گذاری اجتماعی نمود پیدا نکرد، به عنوان رسانه ای در افکار عمومی مطرح نبود.

رسانه های ایرانی در 180 سال اخیر هیچ گاه مرجع نبوده اند

دکنر محمد مهدی فرقانی هم در ادامه این بحث با اشاره به این که اگر این فرض را مفروض بداریم که رسانه های مجازی مرجع شده اند، باز هم نمی توان این موضوع را با کشورهای اروپایی مقایسه کرد، گفت: توجه داشته باشیم که صورت مسئله را غلط و و ارونه مطرح نکیم، چون رسانه های ایرانی اساسا در 180 سال گذشته هیچگاه مرجع نبوده اند که حالا بخواهند مرجع باشند. این رسانه ها همان گونه که در افواه عامه هم مطرح است بیشتر نقش بلندگو، سخن گو و بوق را داشته اند و شدت و ضعف آن در دوره های مختلف، متفاوت بوده است. این رسانه ها در دوره هایی به مردم نزدیک شده اند اما از بدو تولد مطبوعات همواره مستقیم یا غیر مستقیم وابسته به ساختارهای رسمی بوده اند.

رئیس دانشکده ارتباطات  و روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبایی، یادآوری کرد:  خاطرمان هست که در حدود سال ها ی81 قانون تاسیس خبرگزاری های غیر دولتی تصویب شد، اما بعداز گذشت 12 تا 13 سال از این موضوع بنده که خبرگزاری غیر دولتی سراغ ندارم.

موضوع دیگر هم بحث رابطه دولت ملت است. ما به لحاظ تاریخی در این رابطه وضعیتی داریم که  فضای مجازی می آید و جایگزین فضای رسمی می شود. یعنی مردم نانوشته ها و نا خوانده های خود را در این فضا می شنوند و می نویسند. اگر این موضوع را بپذیریم خواهیم دید که در غرب متقابلا رابطه دولت ملت به گونه ای است که جایگاه رسانه های رسمی در بیم مردم و مرجع بودن آن ها مسلم است و رسانه های فضای مجازی دراین ارتباط جایگاه های بعدی را دارند. البته نباید فراموش کنیم که در یک ساختار کلی همه رسانه ها و در همه جای جهان به نوعی وابسته به قدرت به معنای وابسته به ثروت و نظام سرمایه داری هستند و با اهداف خاص خود مدیریت و اداره می شوند.

گفتنی است: نشست های علمی و تخصصی انجمن روابط عمومی ایران همه ماهه برگزار می شود و شرکت برای عموم علاقه مندان به بحث ها حوزه روابط عمومی و ارتباطات در این نشست ها رایگان و آزاد است.  خبر موضوع نشست و مکان برگزاری آن نیز در سایت اختصاصی انجمن با آدرس   http://prsir.org    درج می شود.