پاسخ سوالات شرعی درباره احکام عزاداری بنا بر فتوای آیت الله خامنه‌ای (٥)
توسط حجت الاسلام و المسلمین فلاح‌زاده - بخش پایانی
بخش قبلی را اینجا ببینید
ادامه پرسش‌ها:
- در مجالسی که سخنان تفرقه‌آمیز گفته می‌شود، تکلیف ما چیست؟
- آیا مالیدن گِل به سر و صورت در ایام عزاداری اشکال دارد؟
- اگر نامحرم صدای نوحه‌خوانی یا گریه زنان را بشنود، اشکال دارد؟
- توصیه کلی به عزاداران و نحوه‌ی عزاداری
پاسخ به پرسش‌ها:
-پرسیده‌اند اگر منبری خلاف وحدت شیعه و تسنن صحبت کند، ما در آن مجلس چه وظیفه‌ای داریم؟
بارها این توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی را و در گذشته امام راحل را شنیده‌اید و یاد دارید که چقدر تأکید داشتند بر وحدت مسلمین. چون امروزه، ما دشمنان مشترکی داریم: استکبار جهانی و صهیونیسم بین المللی؛ که آنها نه به فکر شیعه هستند نه سنی؛ با دیانت شما مخالف هستند. بنابراین توصیه موکد شده است و از نظر حکم شرعی هم به نظر حضرت آقا، چه در سخنرانی‌ها و چه در مداحی‌ها و چه در کارهای دیگر، اعمالی که امروزه موجب تفرقه بین مسلمان‌ها شود و این وحدتی که مورد نیاز مسلمین است برهم زده شود و دشمن از آن سوء استفاده کند، جایز نیست و حرام است و باید از آن پرهیز شود.- پرسیده‌اند حکم گِل مال کردن خود به عنوان عزادار جایز است؟
- پرسیده‌اند اگر نامحرم صدای نوحه‌خوانی یا گریه یا ناله زدن زنان را بشنود اشکال دارد؟
اگر موجب جلب توجه نامحرم باشد یا مفسده ای بر آن مترتب باشد اشکال دارد. اما اگر در آن حد نباشد، به نظر حضرت آقا حرام نیست، اما شایسته هم نیست که صدای گریه و ناله و ضجه و عزاداری خانم‌ها را مردان نامحرم بشنوند.
- توصیه کلی به عزاداران
یک مطلبی را می‌خواهم اضافه کنم. در همین برنامه‌هایی که عزاداران دارند، ضمن احترام به همه آنها، غالباً یکسری کارهایی که انجام می‌دهند از روی عزاداری است و از روی عشق به اباعبدالله علیه السلام است. و اگر کسانی هم جمله‌ای به آنها بگویند در جواب می‌شنوند که مجلس عزاداری اباعبدالله الحسین علیه السلام از روی عشق است نه فقه؛ یعنی اینها فراتر می‌روند و می‌گویند این احکام فقهی، این باید و نبایدهای دینی، آنجا جاری نیست. گرچه ما قبول داریم که خیلی مقام عزادار بالا است و عزاداری هم به تعبیر حضرت آقا از افضل قربات است و این سنت دیرینه عزاداری با همان روش متداول و سنتی که وجود داشته و به دور از خرافات و کارهای ناشایست، باید محفوظ بماند. اما انسانی که می‌خواهد با عزاداری اجر و ثواب ببرد، اول باید بداند که احکام فقهی تعطیل بردار نیست. چگونه خود اباعبدالله علیه السلام ظهر عاشورا در محاصره دشمن زیر تیرباران دشمن، نماز را اول وقت خواندند و آن هم به جماعت خواندند. یعنی دارند به ما نشان می‌دهند که این باید و نبایدها و این تکالیف شرعی تعطیل‌بردار نیست حتی در سخت‌ترین وضعیت. تا آخرین لحظات، توصیه‌های‌شان این بود که خانم‌ها از خیمه‌ها بیرون نیایند و حتی دشمن این را فهمیده بود که آن حمله به خیام است که اباعبدالله علیه السلام را از پا درمی‌آورد. یعنی آنجا دیگر نمی‌تواند تحمل کند. یعنی مسائل محرم و نامحرم. بنابراین این حرف که از روی عشق است و فقه جاری نیست، کاملاً باطل است و احکام فقهی همه جا جاری است، در همه وضعیت‌ها. باید توجه شود، مراعات شود که، خدای ناکرده، عزاداری، سبب انجام کارهای حرام مثل اختلاط محرم و نامحرم نباشد، حقوق مردم تضییع نشود و موجب اذیت و آزار عمومی نباشد. به علاوه ترک واجب نباشد، نماز ترک نشود، نماز صبح قضا نشود. نکته پایانی این است، معمولاً عزاداران در مجلس عزا شرکت می‌کنند و نوحه می‌خوانند، سینه می‌زنند، زنجیر می‌زنند برای چه؟ برای اینکه ثواب ببرند. اگر یک عملی را ما شبهه داشتیم یعنی معلوم نبود ثواب دارد یا ندارد آدم عاقل چکار می‌کند؟ آن موردی را که شبهه دارد کنار می‌گذارد، می‌رود سراغ کاری که قطعاً ثواب دارد. بنابراین در عزاداری‌های‌تان به طور کلی توصیه مراجع معظم تقلید، توصیه حضرت آقا مقام معظم رهبری را بشنوید و از کارهای سخیف، سبک و مبتذل و از کارهایی که موجب وهن مذهب است، کارهایی که دشمنان از آن سوء استفاده می‌کنند، اعمالی که موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمانان می‌شود، پرهیز کنید و عزاداری وزین و سنگینی که در شأن خودتان و در شأن اباعبدالله علیه السلام و ائمه اطهار علیهم السلام است بپردازید و مطمئن باشید که اجر و ثواب می‌برید. و از کارهایی که قطعاً حرام است و کارهایی که شبهه دارد، یعنی یا شبهه حرمت دارد یا شبهه اینکه اصلاً ثواب دارد یا نه، ان‌شاءالله در عزاداری‌ها بپرهیزید. از خدا می‌خواهیم به همه ما توفیق عزاداری بامعرفت را عنایت بفرماید.منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای
