تبیان، دستیار زندگی
فلوئور عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان F و عدد اتمی 9 یافت می شود. این عنصرگازی یک ظرفیتی، هالوژن، به رنگ زرد کم رنگ و سمی می باشد واز تمامی عناصر، الکترونگاتیو تر و واکنش پذیر تر است. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فلوئور

فلوئور عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان F و عدد اتمی 9 یافت می شود. این عنصر گازی یک ظرفیتی، هالوژن، به رنگ زرد کم رنگ و سمی می باشد و از تمامی عناصر، الکترونگاتیو تر و واکنش پذیر تر است. نوع خالص آن بسیار خطرناک و درصورت تماس با پوست، سوختگی های شیمیائی شدید ایجاد می کند.

ویژگی های قابل توجه

فلوئور خالص گاز زرد رنگ و فرسایشگری است که عامل اکسید کننده ای قوی می باشد. این گاز از تمامی عناصر الکترونگاتیوتر و واکنش پذیرتر است و با بیشتر عناصر دیگر از جمله گازهای بی اثر، زنون و رادون تولید ترکیب ایجاد می کند. فلورین حتی در تاریکی و شرایط سرد با هیدروژن به صورت انفجاری واکنش می کند.

در فوران گاز فلوئور، شیشه، فلزات، آب ومواد دیگر به صورت شعله های درخشان می سوزند. این گاز همیشه به صورت ترکیب وجود داشته و چنین تمایلی را با سایر عناصر مخصوصا" سیلیکون دارد که نه می توان آن را در ظروف شیشه ای تهیه و نه در آن ها نگهداری کرد.


فلوئور در محلول های آبی عموما" به شکل یون فلوریدF دیده می شود. حالت های دیگر آن کمپلکس های فلوئور، مانند -FeF4  یا +H2F هستند.


فلوئور

فلورایدها ترکیباتی هستند که در آن ها فلورید با بعضی از بقایای مثبت بار شده، ترکیب می شود و اغلب آن ها یون دار می باشند.

کاربردها

فلوئور در تولید پلاستیک های کم اصطکاک از قبیل تفلون و نیز در هالون ها مانند فریون کاربرد دارد. سایر کاربردهای آن عبارتند از:

  • اسید هیدروفلوریک ( فرمول شیمیایی H))F) برای حکاکی روی شیشه در لامپ و محصولات دیگر به کار می رود.

  • از فلوئور تک اتمی در تولید ((نیمه هادی به منظور Plasma ashing استفاده می گردد.

  • فلورین به همراه ترکیباتش در تولید اورانیوم ( ازهگزا فلوراید) و بیش از صد نوع ماده شیمیایی فلورین دار تجاری از جمله تعداد زیادی از پلاستیک های مقاوم در برابر حرارت های زیاد، کاربرد دارد.

  • Fluorochlorohydrocarbons در تهویه هوا و در سرد سازی کاربرد وسیعی دارند. استفاده از Chlorofluorocarbons در این موارد ممنوع شده چون آن ها مشکوک به بزرگ کردن سوراخ اوزون می باشند. Sulfurhexafluoride گازی بسیار راکد و غیر سمی است. این گروه از ترکیبات گازهای گلخانه ای قوی هستند.

  • آلومینیات هگزافلورید پتاسیم، ٓ اصطلاحا" Cryolite یا یخسنگ نامیده می شود F-  در الکترولیز آلومینیوم مورد استفاده قرار می گیرد.

  • از فلورید سدیم به عنوان یک حشره کش به خصوص بر علیه سوسک ها استفاده می شود.

  • بعضی دیگر از فلوریدها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به خمیر دندان و( تا حدی بحث انگیز) به منابع آب شهری افزوده می شود.

بعضی از محققین امکان استفاده از گاز فلورین خالص را به عنوان سوخت موشک بررسی کرده اند، چون این گاز دارای ضربه مخصوص بالائی می باشد.

تاریخچه

Georigius Agricola در سال1529 فلورین را (از واژه لاتین fluere به معنی جریان یا تغییر مداوم) به شکل فلورسپار و به خاطر کاربرد آن به عنوان یک گدازآور( ماده ای که برای بهبود جوشکاری فلزات یا کانی ها به کار می رود) شناسایی کرد.

Schwandhard در سال 1670 متوجه شد سطح شیشه در صورتی که در معرض فلورسپار همراه با اسید قرار گیرد نقش هایی در آن حک می گردد.  Karl Scheele و بسیاری از محققان بعد از او از جمله Humphry Davy ، Gay-Lussac, ««Antoine Lavoisier و Louis Thenard همگی با اسید هیدروفلوریک به آزمایش پرداختند.( بعضی از آزمایشات به یک فاجعه ختم شد).


این عنصر سال های زیادی بعد از آن به دست نیامد چون هنگامی که آنرا از یکی از ترکیباتش جدا می کردند، فورا" به مواد باقی مانده آن ترکیب حمله می کرد. سرانجام بعد از تقریبا" 74 سال تلاش مداوم، Henri Moissan در سال 1886 موفق به تهیه فلورین شد.


اولین تولید تجاری فلورین در پروژه بمب اتمی پروژه Manhattan در جنگ جهانی دوم بود که از ترکیب هگزا فلورید اورانیم (UF6) برای جداسازی ایزوتوپ های اورانیوم استفاده شد. از این فرآیند هنوز هم در تجهیزات نیروی هسته ای کاربرد دارد.

ترکیبات

فلوئور اغلب می تواند در ترکیبات آلی جایگزین هیدروژن شود. با این مکانیسم فلورین می تواند ترکیبات بسیار زیادی داشته باشد. ترکیبات فلورین که شامل گازهای نادر هستند با فلوریدهای کریپتون، رادون و زنون تایید شده اند. این عنصر از fluotite ، cryolite و fluorapatite بازیافت می شود.

هشدارها

با فلورین و HF باید با دقت زیادی رفتار شود و از هرگونه تماس آن ها با پوست و چشم جدا" اجتناب گردد. یون های فلوراید و فلوئور خالص هردو بسیار سمی هستند. فلورین وقتی عنصر آزاد است دارای بوی تندی است که با غلظتی به کمی ppb20 قابل شناشایی می باشد. حداکثر غلظت مجاز برای تماس 8 ساعته روزانه با آن PPM 1  پیشنهاد می شود( کمتر از مثلا" اسید پروسیک).


با این همه، روش های ایمن جا به جائی این عنصر امکان حمل و نقل فلورین مایع را به صورت مقادیر تنی امکان پذیر می کند.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: مریم فروزان کیا