چقدر گوشت بخوریم تا سالم بمانیم؟

گرفتن کالری از گوشتِ تنها که پر از چربی است، مضرات فراوانی دارد و سیرکننده هم نیست. یکی از دلایلی که میزان ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی در کشورهای اروپایی بالاست، داشتن این نوع عادت غذایی است.

گوشت منبع مهمی از آهن هِم ( heme )، پروتئین، روی و ویتامین های گروه B است. گوشت حاوی پروتئینی با کیفیت بالاست که برای رشد مناسب کودکان ضروری است؛ اما مصرف آن در کشورهای اروپایی بسیار بالاست؛ مثلا نروژی ها گوشت را به صورت استیک می خورند که حدود یک پوند یا 450 گرم است. به نظر می رسد مقدار این گوشت کمی بالا باشد. ایده آل این است که ما حدود 100 تا 150 گرم گوشت قرمز یا مرغ و ماهی همراه سبزیجات فراوان و در کنار آن یک ماده غذایی حاوی کربوهیدرات مثل نان، برنج، سیب زمینی و حتی نخودسبز مصرف کنیم. پس خوردن غذای گوشتی با سبزیجات نشاسته ای برای هر روز عادت خوبی نیست اما مصرف هرازگاهی آن اشکالی ندارد. بهترین سبزیجاتی که می توان در کنار گوشت خورد کلم بروکلی، لوبیاسبز، کدو، هویج، نخودسبز و ذرت هستند.

مصرف زیاد گوشت قرمز؛ خطری برای چشم ها

تحلیل رفتن شبکیه چشم با افزایش سن (AMD) علت شایع از دست رفتن بینایی در افراد سالمند است. یک بررسی در استرالیا نشان داد که افرادی که 10 بار یا بیشتر در هفته گوشت می خورند، نسبت به افرادی که 5 بار یا کمتر در هفته گوشت می خورند، حدود 50 درصد با احتمال بیشتر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. نتایج در مورد گوشت های فراوری شده و گوشت تازه و حتی پس از در نظر گرفتن سایر عوامل خطرساز برای تحلیل رفتن شبکیه چشم به قوت خود باقی بود. در مقابل ظاهراً مصرف مقادیر زیاد گوشت مرغ اثر حفاظتی در مقابل این بیماری داشت.

مصرف زیاد گوشت قرمز؛ افزایش مرگ و میر

یک تحقیق بزرگ که در سال 2009 به وسیله موسسه های بهداشت آمریکا (NIH) انجام شد تأثیر مصرف گوشت قرمز بر مرگ و میر را بررسی کرد. در این بررسی حدود 550 هزار نفر در سنین 50 تا 71 سال شرکت داشتند و 59 درصد آن ها مرد بودند. پژوهشگران علاوه بر تعیین میزان مصرف گوشت این افراد، اطلاعات در مورد سن، میزان تحصیلات، وضعیت ازدواج، سابقه خانوادگی سرطان، نژاد، میزان دریافت کالری، شاخص توده بدنی (معیار چاقی)، سابقه سیگار کشیدن، عادات ورزشی، مصرف ویتامین و مصرف سبزی و میوه این افراد را نیز ارزیابی کرده بودند.
در طول 10 سال مشاهده حدود 48000 نفر از مردان و بیش از 23000 نفر از زنان فوت کردند. مردانی که بیشترین میزان گوشت قرمز را می خوردند، نسبت به مردانی که کمتر گوشت می خوردند، 31 درصد بیشتر در معرض خطر مرگ بودند. مصرف مقادیر زیاد گوشت فراوری شده (مانند کالباس و سوسیس) با 16 درصد خطر مرگ بیشتر همراهی داشت.
مرگ ناشی از سرطان و بیماری قلبی- عروقی نیز از همین الگو پیروی می کرد و درباره زنان نیز همین قضیه صادق بود. هم در زنان و هم در مردان خوردن «گوشت سفید» با کاهش میزان مرگ و میر ارتباط داشت.

مصرف زیاد گوشت قرمز؛ ابتلا به سرطان روده ی بزرگ

یکی از معروف ترین خطرات مصرف زیاد گوشت قرمز، ابتلا به سرطان روده ی بزرگ است که این مسئله در پژوهش های متعدد، به اثبات رسیده است. به عنوان مثال، گروهی از پژوهشگران اروپایی پس از بررسی عادات غذایی 500 هزار نفر به این نتیجه رسیدند، افرادی که هر روز حداقل 2 وعده ی 80 گرمی گوشت قرمز یا گوشت فرآوری شده (مثل سوسیس) مصرف می کنند، در مقایسه با افرادی که کمتر از یک بار در هفته گوشت قرمز می خورند، یک سوم بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
تحقیق دیگری که پژوهشگران آمریکایی روی 148 هزار نفر انجام دادند نیز نشان داد کسانی که زیاد گوشت قرمز مصرف می کنند، 13 تا 15 درصد بیشتر در خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.

مصرف گوشت زیاد؛ افزایش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس

مصرف گوشت قرمز خطر ابتلا به سرطان پانکراس (لوزالمعده) را هم افزایش می دهد. سرطان پانکراس یکی از بدخیم ترین سرطان ها است و نتایج یک تحقیق که در مجله انستیتو ملی سرطان آمریکا (National Institue of cancer) به چاپ رسیده است نشان می دهد که مصرف فراوان گوشت قرمز، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را 50 درصد و مصرف فراوان گوشت فرآوری شده (مانند سوسیس) این خطر را تا 68 درصد افزایش می دهد.

خطرات دیگری هم هست!

گوشت قرمز علاوه بر موارد فوق، خطرات دیگری هم دارد. مثلاً گوشت قرمز حاوی اسیدهای چرب اشباع فراوانی است که وجود آن ها یک عامل شناخته شده ی بیماری های قلبی به شمار می رود.
از سوی دیگر مصرف گوشت قرمز فراوان باعث ابتلا یا تشدید بیماری نقرس می شود. در بیماری نقرس، مقدار اسید اوریک خون بالا می رود و رسوب کریستال های اسیداوریک در مفاصل، باعث درد شدید می شود.
علاوه بر موارد فوق، پژوهشگران دانشگاه منچستر انگلستان در مطالعه ای که روی 25 هزار نفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که مصرف زیاد گوشت قرمز باعث افزایش خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی می شود. سرطان غدد لنفاوی، سرطان کیسه ی صفرا، سرطان پروستات و ... هم از جمله بیماری هایی هستند که ارتباطی بین آن ها و مصرف گوشت قرمز دیده شده است.

با توجه به موارد فوق، در مجموع پزشکان مصرف حداکثر 80 تا 90 گرم گوشت در روز را مناسب می دانند؛ البته در کشور ما سرانه ی مصرف گوشت در روز در حدود همین 80 گرم است و معمولا بیشتر از آن مصرف نمی شود.

نکات مهم در مصرف گوشت

شما مجبور نیستید که همه انواع گوشت قرمز را کنار بگذارید، اما باید آن را به دقت انتخاب کنید، به طور مناسب آن را آماده کنید و به طور متعادل از آن بخورید.
* از قطعات گوشت چربی دار پرهیز کنید.
* همچنین دل و جگر و قلوه و گوشت های اندامی مانند آن و گوشت های فراوری شده (سوسیس، هات داگ، کالباس و بیکن و مانند آن ها) را کنار بگذارید.
* قطعات گوشت یکپارچه چربی دار را نخرید و گوشت پاک شده و لخم بخرید. همه چربی های قابل مشاهده گوشت را قبل از پختن بگیرید.
* از تفت دادن یا سرخ کردن و کباب کردن گوشت پرهیز کنید و به جای آن گوشت را آب پز کنید یا در فر بگذارید یا طوری روی اجاق بپزید که چربی ذوب شده آن جدا شود.
* اگر گوشت را آرام پز می کنید، پیش از سرو غذا چربی های آن را جدا کنید و بالاخره برای پیشگیری از عفونت های منتقل شونده از راه غذا، گوشت باید تا 74 درجه سانتی گراد حرارت ببیند، اما مراقب باشید که گوشت زغالی نشود.