حق والدین - بخش دوم

احترام به والدین، یکی از حقوق بزرگی است که همه انسان ها در سنین مختلف بایستی با آن آشنا شوند و با آن در گیر باشند. یکی از مراکزی که می تواند به نهادینه شدن این امر در نهاد کودکان و بزرگسالان داشته باشد، مدرسه می باشد. یکی از وظایف خطیر مربیان پرورشی و مسئولین مدرسه، آشنایی دانش آموزان با حقوق محوله آن هاست و یکی از بزرگترین این حقوق حق والدین بر فرزند می باشد.
یکی از کارهایی که در مدرسه توسط دانش آموزان و مربیان پرورشی انجام می شود، نصب پلاکاردها و برچسب هایی روی دیوارهای مدرسه و یا کلاس درس و خواندن این جملات و بررسی آن ها در نمازخانه و ساعت های زنگ پرورشی است.

در بخش مرکز یادگیری سایت تبیان، برای تسهیل در امورمربیان عزیز فعال در مدرسه، بسته کاملی شامل احادیث و آیات مختلف آورده شده است. امید است توسط مسئولین مدرسه استفاده شایسته ای از این مطلب گردد. شما مربی عزیز می توانید از نتیجه تلاش های خود در مدرسه عکس انداخته و برای بخش مرکز یادگیری سایت تبیان به آدرس edu@tebyan.com ارسال نمایید.

در طرح پیشین به برخی از روایات در خصوص حقوق والدین اشاره کردیم، در این طرح به ادامه ی آن می پردازیم.

امام باقر (ع) فرمود: «سه مسئله است که خداوند به هیچکس در ترک آن ها اجازه نداده است:

• اول: اداء امانت نسبت به اشخاص، چه فاجر و چه نیکوکار.
• دوم: وفای به عهد در مورد افراد، چه خوب و چه بد.
• سوم: نیکی به پدر و مادر، چه فاسق و کافر باشند و چه نیکوکار و متدین».

و نیز فرمود: «گاهی فرزندی در زمان حیات پدر و مادرش به آن ها نیکی می کند ولی چون می میرند عاق آن ها می شود، زیرا (فراموششان می کند) قرض آن ها را ادا نمی کند و برای آن ها طلب مغفرت نمی نماید».
امام صادق (ع) فرمود: «اگر پدر و مادری به فرزندشان طلم کنند او به آن ها با خشم و غضب نگاه کند هیچ نمازی از او قبول نمی شود».
و نیز فرمود: «اگر خداوند، بی ادبی کمتر از «افّ» گفتن و نظر غضب آلود به پدر و مادر، سراغ داشت آن را ذکر می کرد».
امام کاظم (ع) فرمود: شخصی از رسول خدا درباره حق پدر و مادر بر فرزند سوال کرد، حضرت فرمود: «او را با نام کوچک صدا نزند، جلوتر از او راه نرود، قبل از او ننشیند و کاری نکند که مردم به پدر و مادرش بد بگویند».
«زکریا بن ابراهیم» گفت: در هنگام حج و زیارت خانه خدا، به محضر امام صادق (ع) رسیدم. به آن حضرت گفتم: من نصرانی بودم و مسلمان شده أم. فرمود: «در اسلام چه چیزی مشاهده کرده ای؟» گفتم: آیه ای در باره ی هدایت از قرآن را دیده أم.(سوره شوری، آیه52)
حضرت فرمود: «خدا تو را هدایت کرده است». آنگاه سه بار فرمود: «خدایا او را هدایت کت و ثابت قدم بدار». سپس فرمود: هرچه می خواهی سوال کن.
من گفتم: پدر و مادر و خویشان من نصرانی هستند، و مادرم چشمش نابینا است. من با آن ها هستم و در ظروف آن ها غذا می خورم، آیا اشکالی دارد؟ فرمود: «آن ها گوشت خوک هم می خورند؟» گفتم: نه. فرمود: «پس در غذا خوردن با آن ها اشکالی برای تو نیست».
بعد از مراسم حج به کوفه بازگشتم و با مادرم ملاطفت و مهربانی کردم و با او غذا خوردم و لباس های او را تمیز کزده و کارهای او را انجام دادم. مادرم گفت: پسرم! تا کنون ندیده بودم چنین برخوردی با من داشته باشی؟ تو که از دین ما خارج شده ای چرا اینهمه به من محبت می کنی؟ گفتم: یکی از فرزندان پیامر ما چنین دستوری به من داده است. گفت: پسرم! دین تو بهتر از دین من است، آن را بر من عرضه کم! من شهادتین را به او یاد دادم و او مسلمان شد و نماز ها و سایر واجبات را به او یاد دادم. شب هنگام مادرم مریض شد و شهادتین را مجددا به او گفتم و او تکرار کرد و از دنیا رفت.

مصداق های احسان به والدین

در روایتی از امام صادق (ع) برخی از مهمترین مصداق های احسان به والدین بیان شده است.
ابی ولاد می گوید : از امام صادق (ع) در مورد این سخن خداوند عزوجل « و بالوالدین احسانا» پرسیدم که احسان به والدین چیست؟
امام (ع) فرمود: احسان این است که با آن ها به خوبی رفتار کنی و پیش از آنکه چیزی را که مورد نیازشان است از تو بخواهند، برای آنان تهیه کنی ، هرچند خود آنان بتوانند آن را تهیه کنند . مگر خداوند نمی فرماید : « به مقام نیکوکاری نمی رسید تا اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید؟»

سپس امام فرمود: « اما این سخن خداوند که اگر یکی یا هر دوی آن ها به سن پیری رسیدند، به آنان اف نگو و آنان را از خود مران، مراد این است که اگر پدر و مادر موجب آزار و زحمت تو شدند به آنان اف نگو و اگر تو را زدند، آنان را از خود مران. و اینکه خداوند فرمود: به آنان سخن نیکو بگو، مراد این است که اگر تو را زدند بگو خداوند شما را بیامرزد. این سخن در این مقام سخن نیکوست. این سخن خداوند نیز که فرمود: در برابر آنان متواضع باش و بال رحمت بر آنان بگشای، بدین معناست که جز با چشم رافت ومهربانی به آنان نگاه مکن و صدایت را بیش از صدای آن ها بالا نبر و دستت را بالاتر از دست آن ها بلند نکن و بر آن ها مقدم نشو.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده