گرایش نوجوان به اعتیاد (2)

در مقاله پیشین خواندیم که ...

اعتیاد، واژه ناخوشایندی است که مفاهیمی چون رنج و گرفتاری و... را با خود تداعی می‌کند و علاوه بر فرد معتاد، خانواده، دوستان و اطرافیان را در گیر می کند. یکی از سنین پرخطر سنین نوجوانی و دوستان مدرسه می باشد که در چند طرح قبلی راجع به دوست یابی و اهمیت انتخاب دوست در مدرسه و در اجتماع صحبت کردیم. در این مقاله به مسئولیت بزرگ مربیان و مسئولین مدرسه در رابطه با مقاوم سازی مدارس در برابر اعتیاد خواهیم پرداخت.

نوجوانی که در سنین کم به سوی موادمخدر گرایش می‌یابد بیش از هر چیز موجب افسوس دیگران می‌شود.

مجموعه سخنرانی های خوب توسط اولیا مدرسه می تواند به هدایت دانش آموزان کمک کند، در این راستا مرکز یادگیری تبیان، اطلاعات پایه ای را برای ایراد سخنرانی در مدرسه برای شما گردآوری کرده است.

نگاه اسلام چیست ؟

از وظایف مهم و خطیر بخش امور تربیتی و پرورشی در مدارس می توان به توجه مستمر به منویات و رهنمودهای امام راحل و مقام معظم رهبری و اهتمام برای اقامه نماز جماعت و اعتلای فعالیت های قرآنی و تعظیم شعائر دینی و انقلابی در مدرسه می باشد، بر همین پایه، بخش مرکز یادگیری همراه همیشگی معلمان پرورشی در چند سال اخیر فعالیت هایی در بخش شعرهای مناسبتی، متن مجری های مناسبتی، قرآن و صبحگاه در مدرسه مقالاتی را ارایه داده است،

با توجه به استقبال این عزیزان در مدرسه، بر آن شدیم که با ارائه مسائل و شبهات دانش آموزان در سنین مختلف، آن ها را برای ورود به جامعه بزرگ تر از خانواده و مدرسه آماده نماییم. بسیاری از مسائل طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، دانش آموزان و خانواده های آن ها را با سبک زندگی اسلامی آشنا می نماید.
در این بخش به یکی از بزرگ ترین دغدغه های خانواده ها و دانش آموزان خواهیم پرداخت و تلاش بر آن داریم که دانش آموزان پس از آشنایی با این مبحث در آینده ای نه چندان دور در زندگی خود با درک درست از آموزه های دینی بتوانند زندگی شایسته ای را انتخاب کنند.

چرا نوجوانان به مواد مخدر گرایش پیدا می کنند؟

مراحل گرایش به اعتیاد در نوجوانان در چند مرحله رخ می‌دهد؛ در مرحله نخست نوجوان یا جوان برای پاسخ دادن به سوال‌های خود و از روی کنجکاوی به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کند که بنا بر تحقیقات انجام شده کمتر از ۱۰ درصد نوجوانان با این دلیل به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند.
یکی از مراحل و مسیرهای گرایش به مواد مخدر، امتحان کردن مواد است افراد استفاده از مواد مخدر را تفریحی می‌داند که اغلب، دوستان و گروه همسالان مشوق اصلی ورود جوانان یا نوجوانان به این مرحله هستند که البته تغییرات رفتاری زیاد بارز نیست.
جایگزینی مهم‌ترین و شایع‌ترین عامل گرایش نوجوانان به سمت مواد مخدر است، بیش از ۹۰ درصد نوجوانان، یک خلا یا کمبود را در خودشان احساس می‌کنند و سعی می‌کنند که با جایگزین کردن مواد مخدر این خلا را رفع نمایند.
اگر نوجوانان حمایت روانی نشوند و اشتغال فکری فکری نداشته باشند و در فضای آموزشی قرار نگیرند بی‌شک در دام اعتیاد می‌افتند.
برخی از نوجوانان نیز برای جلب توجه و اعلام قدرت به این سمت می‌روند؛ متاسفانه در بین برخی از نوجوانان مصرف مواد مخدر نوعی ارزش تلقی می‌شود و از جانب هم سالان خود مورد تشویق قرار می‌گیرند.
گاهی نیز برای داشتن احساس بهتر و رهایی از نگرانی های اجتماعی، ناهنجاری های اضطراب آور و افسردگی  و برای کاستن از میزان اضطراب خود به مصرف مواد مخدر روی می آورند. اضطراب نقش مهمی در آغاز کردن و ادامه دادن مصرف، یا روی آوردن دوباره بیماران در حال بهبودی به مواد مخدر ایفا می کند.
آخرین مرحله گرایش نوجوان به مواد مخدر، اعتیاد به مواد است در این مرحله وابستگی روانی و جسمانی به وجود می‌آید و فرد برای پاسخ دادن به وابستگی‌های خود دست به هرکاری می‌زند لذا در این مرحله است که رفتار‌های ناهنجار آسیب‌های اجتماعی آغاز می‌شود گاهی پرهزینه بودن مواد، زمینه سرقت و حتی قتل را فراهم می‌کند.

وظیفه ی مربیان و والدین

آموزش مهارت های زندگی: مهم ترین نکته در پرورش فرزندان، آموزش مهارت های روانشناختی به آن هاست. این مهارت ها می تواند شامل این موارد شود؛ کنترل خشم، جراتمندی اجتماعی، مهارت در برقراری روابط مفید اجتماعی، مهارت های حل مسئله، نوع برخورد با همسالان و غیره. . . . این مهارت ها می تواند هم از طریق والدین و هم از طریق مشاور و روانشناس و بر اساس بسته های آموزشی مدون آموزش داده شود.

آگاهی بخشی و آموزش: با افزایش روز افزون تولید مواد مخدر و محرک صنعتی و شیمیایی مانند کراک وشیشه لزوم آگاهی بخشی به جوانان بیشتر حس می شود. در همین رابطه لازم است در کلاس های درسی و به صورت کارگاهی در مورد این مواد بحث شود. دانسته های جوانان در مورد این مواد مورد موشکافی قرار گیرد و اطلاعات غلط آن ها اصلاح شود.

به عنوان نمونه هنوز، بسیاری از جوانان معتقدند که شیشه اعتیاد آور نیست در حالی که واقعیت این است که نه تنها شیشه به شدت اعتیاد آور است بلکه به علت نوع و ماهیت این اعتیاد ترک این ماده نیز بسیار دشوار است و مصرف آن عوارض برگشت ناپذیری را به مغز انسان تحمیل می کند. نمایش فیلم های آموزشی و حتی سینمایی با محوریت مصرف مواد نیز می تواند تاثیر پیشگیرانه شگرفی داشته باشد.

فراهم کردن امکانات برای ارضای هیجان جویی جوانان: همان طور که می دانیم میل به هیجان جویی و شادی طلبی در جوانان در حد بالایی وجود دارد. گرایش به سمت انکار این ویژگی در نوجوانان و جوانان و سرکوب کامل آن، باعث تغییر جهت آن به سمت اعمال مخرب از قبیل مصرف مواد می شود.

در عوض باید این نیازها شناسایی شود، در برخی موارد حتی تقویت شود در فضایی رقابتی و پرنشاط به سمت وسوی سازنده و مفید هدایت شود. برگزاری جشن ها، مسابقات ورزشی، اردوهای آموزشی، کارگاه های تخصصی و هدفمند می تواند ما را در نیل به این هدف یاری رساند.

آموزش و ارتقای آگاهی مربیان و والدین: توصیه می شود کارگاه های آموزشی با محوریت بحث اعتیاد و مصرف مواد، صرفا با حضور والدین و مربیان و با حضور متخصصین امر برگزار شود تا مربیان و والدین از نظر بنیه علمی لازم برای ورود به این عرصه و مداخله در این زمینه تقویت شوند. در همین رابطه لازم است مانند بسیاری از کشورها واحدهایی در رابطه با مواد و اعتیاد و حتی آموزش مهارت های زندگی در بین دروس گنجانده شود.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده