هورمون های مؤثر در گیاهان

اهداف:

• آشنایی با هورمون های رایج در زیست گیاهان
• آشنایی با اثرات عمده هورمون ها در اندام های مختلف گیاهان

شرح درس:

گیاهان نیز همانند ما انسان ها دارای رشد، تکثیر و پیری هستند.  هر چند که این روند خود به خود تا حدی انجام می شود اما هورمون ها می توانند این روند را کاهش و یا افزایش دهند. در حقیقت هورمون ها، تركیبات آلی اند كه به صورت طبیعی در گیاهان عالی ساخته می شوند و روی رشد و نمو اثر می گذارند. خود هورمون ها نیز با فعال سازی یک سری اتفاقات پشت سر هم در سلول مانند فعال کردن ژن یا پروتئین خاص، فسفریله کردن و یا غیر فسفریله کردن مولکول، فعال یا غیر فعال کردن آنزیم موجب اعمال فعالیت می شوند. هورمون ها معمولاً در نقاط مختلف گیاه، فعال هستند.

علاوه بر این تركیبات طبیعی، تركیبات مصنوعی نیز ساخته شده اند كه با انواع طبیعی، مطابقت دارند. مجموع هورمون ها و تركیبات مصنوعی تولید شده، تنظیم كننده های رشد، نامیده می شوند. اساساً هورمون ها مسئول توزیع تركیباتی هستند كه گیاه بیوسنتز می كند. این مواد، رشد نسبی همه اندام ها را در گیاه، تعیین می كنند. در مورد نحوه کشف و فعالیت این هورمون ها می توانید به طرح های هورمون های گیاهی 3 و هورمون های گیاهی 2  و  هورمون های گیاهی 1 مراجعه نمایید. اما در جدول زیر می توانید تأثیرات هر هورمون روی اندام ها را به تفکیک مشاهده نمایید.

جهت دانلود جدول در اندازه اصلی کلیک نمایید.

اما جالب است بدانید استفاده از هورمون ها در گیاهان بسیار از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است. به طور مثال اگر موز و سیب ها را پس از رسیدن از درخت برداشت کنند تا به مقصد(بازار مصرف) برسد مطمئناً از بین خواهد رفت. اما کشاورزان آن ها را به صورت کال برداشت می کنند و در مسیر آن ها را در مجاورت گاز اتیلن قرار داده تا آن ها به محض رسیدن به بازار رسیده باشند.

همچنین تصور کنید دوره کوتاه سرما در راه باشد با به کار بردن هورمون جیبرلین و یا اسید آبسیسیک می توان ایجاد خواب زمستانی و یا فعال شدن بذر را کنترل نمود. با تغییر غلظت اکسین می توان القا و یا مانع رشد ریشه شد که بسیار در فرآوری و پرورش گیاهان مهم است. همان طور که می بینید با دانستن این خاص و ویژگی ها می توان تا حد زیادی از اتلاف محصولات جلوگیری نمود.