تبیان، دستیار زندگی
اولین سکونت گاه بشر، سر پناه است و امروزه با پیشرفت فناوری های نوین و با کم ترین مصرف انرژی می توان مسکنی در خور زندگی ساخت. پس ازتوضیح اجمالی تعاریفی ازمعماری پایدارواصول طراحی آن، به بررسی مهم ترین ویژگیهای اقلیمی و الگوهای پایدار درمعماری بومی منطقه...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مهدی رحمانی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

طراحی پایدار در معماری مسکونی سنتی
طراحی پایدار در معماری مسکونی سنتی

دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی"پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.


نام ایده: طراحی پایدار در معماری مسکونی سنتی اقلیم معتدل و مرطوب
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: ماهدیس صالح پور، راحیل احمدی
زمینه و نوع پروژه: معماری
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان ضحی


اولین سکونت گاه بشر، سر پناه است و امروزه با پیشرفت فناوری های نوین و با کم‌ترین مصرف انرژی می توان مسکنی در خور زندگی ساخت. پس از توضیح اجمالی تعاریفی ازمعماری پایدار و اصول طراحی آن، به بررسی مهم‌ترین ویژگی های اقلیمی و الگوهای پایدار درمعماری بومی منطقه معتدل و مرطوب پرداخته‌ایم.

معماری بومی این منطقه، از مصالح مورد استفاده تا فرم کلی بنا متأثر از محیط پیرامون خود می باشد که کم ترین تأثیر نامطلوب را بر محیط دارند.

همچنین کاهش میزان انرژی مصرفی با استفاده از مصالح محلی موجب پایداری محیط زیست و افزایش دوام بناها گردیده‌اند. سازگاری و هماهنگی جزییات یک اصل قدیمی در معماری است چه در مجتمع و چه در تک ساختمان به کار بگیریم.

طراحی هر جزء را با طرح کلی قرار دهیم هر یک از اجزا گویای منظور کلی طرح خواهد بود. (اصل وحدت) این اصل در طراحی منطبق با اقلیم کاربرد بیشتری خواهد داشت. اصول مبتنی بر معماری بومی این اقلیم عبارت‌اند از:
 
1. از مهم‌ترین ویژگی های این اقلیم بارندگی های فراوان در تمام فصول سال است و رطوبت زیاد هوا از ویژگی های این اقلیم است. میزان رطوبت نسبی به 80% می رسد.
اعتدال درجه هوا و کم بودن اختلاف درجه حرارت بین شب و روز و فصول مختلف سال به دلیل بالا بودن همین میزان رطوبت که بارندگی فراوان و مجاورت با دریا باعث افزایش این رطوبت شده است.


2. بافت شهری کاملاً باز و گسترده است تا تهویه طبیعی و کوران فراهم آید و برای ایجاد بافت باز ساختمان ها کاملاً مجزا و جدا از هم ساخته شده‌اند و پلات ساختمان ها باز و گسترده می باشد تا ایجاد کوران و تهویه طبیعی انجام شود و معمولاً بازشوهای وسیع رو به دریا قرار دارند تا ایجاد نسیم از دریا به ساحل امتداد یابد.


3. به دلیل وجود همین رطوبت معمولاً خانه ها دارای دیوار و حصار کوتاه می باشد تا مانع جریان هوا نشود و فرمی کاملاً برون گرا دارند، به دلیل بالا بودن رطوبت هیچ قسمتی از بنا در زیرزمین واقع نمی شود، چون سطح آب های زیرزمینی بالاست و همچنین تهویه هوای زیرزمین امکان پذیر نمی باشد و کف بناها از زمین جدا می شود که معمولاً فاصله کف زمین تا کف ساختمان را حدوداً 1 تا 3 متر در نظر می گیرند که در این حالت علاوه بر آنکه با جریان هوا از زیر بنا کف ساختمان خنک می شود. بنا در ارتفاع بلند تری واقع می شوند و میزان جریان هوای بیشتری به درون خانه راه می یابد.


4. معمولاً مساحت بازشوها بیشتر از سایر اقلیم هاست و با توجه به شرایط خاص منطقه بازشوها در کلیه جهت های بنا نصف می شوند تا تهویه طبیعی به حداکثر میزان خود برسد.

5. به دلیل بالا بودن میزان بارندگی بام ها شیب دار و با شیب تند اجرا می شوند و بالکن های عریض و سرپوشیده اطراف اتاق ها برای محافظت از باران ایجاد می شود و معمولاً پوشش بام شبیه سفال است و مصالح و دیوارها از مصالحی که دارای ظرفیت حرارتی پایین و ضخامت کم انتخاب می شود. مثل چوب


گزارش کار
طرح دانش آموزان یک خانهٔ ویلایی دو طبقه در شمال ایران است. قرار بر این است که با طراحی ویلایی در این اقلیم روش خود را در ثابت نگه داشتن یا به حداقل رساندن هزینه لازم برای حفظ شرایط مطلوب و آسایش در فضای داخل بنا می باشد، نشان دهند.
 
در مرحلهٔ اول کار در مورد اقلیم و اصول طراحی در منطقه معتدل و مرطوب تحقیقاتی صورت گرفت. سپس سایت پروژه در منطقه ای از شمال ایران انتخاب شد و طراحی بر اساس سایت صورت گرفت.


ترسیم دیاگرام های حبابی و جاگیری فضاها در سایت در مرحله بعد صورت پذیرفت. پس از آن یک پروسه رفت و برگشتی بین ترسیم پلان و ساخت ماکت اتود اتفاق افتاد. پس از تطابق پلان و ماکت، ترسیم پلان دقیق آغاز شد. و پس از آن، ماکت اصلی ساخته شد.

طراحی پایدار در معماری مسکونی سنتی

مهارت های کسب شده

روش های تحقیق کردن-آشنایی با شیوه ساخت ویلاها و منازل در مناطق مرطوب



نام ایده: طراحی شهرک مسکونی در شهر صنعتی عسلویه
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: درسا تسکینی، پارمیس ولی بیک، پریسا محمد کریمی، یاسمین رزاروند
زمینه و نوع پروژه: معماری
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان ضحی


معماری محیطی و شهرسازی دارای ارزش های انسانی والاتری نسبت به تک سازی و سمبل سازی است و معمار نباید بنا را از محیط و بافت خود جدا کند. بر همین اساس طراحی شهرکی برای احیای سنت های دیرینهٔ ایرانی در یک منطقهٔ صنعتی به منظور ساخت بافتی انسان محور و مبتنی بر فرهنگ ایرانی ضروری به نظر می رسد.
 
در این پروژه سعی بر این است که با مدیریت صحیح نسبت به تخصیص فضای مناسب جهت استقرار صنایع و ایجاد تسهیلات حداقلی ممکن بستری مناسب برای اسکان کارکنان شهر صنعتی عسلویه، در شرایطی مطلوب فراهم شود. این شهرک با هدف کاهش هزینه های سرمایه گذاری و ارتقا صنعت و مسائل زیست محیطی با احداث در منطقه ای مناسب در کنار سواحل خلیج فارس طراحی شد.
 
منظر فضاهای عمومی نقش اساسی در شکل گیری شهری سالم و توسعه پایدار شهری دارد. در این شهرک کوچک دانش آموزان علاوه بر چشم انداز زیبا به خلیج فارس از طراحی پارک ها و منظرگاه های عمومی و فضاهای کوچک جمعی غافل نشده‌اند و در نهایت سعی کردند با طراحی شهرکی کوچک در این منطقه ایده های طراحی خود را برای این بهبود مسائل زیست محیطی و جذب کارمند از اقصا نقاط کشور نشان دهند.

طراحی پایدار در معماری مسکونی سنتی

نحوه انجام کار
در ابتدا مطالعهٔ اجمالی بر روی منطقهٔ عسلویه، آب و هوا، اقلیم، تاریخ، جغرافیا و فرهنگ این منطقه صورت گرفت و بعد از مطالعه، سیاست های کلی طرح به دست آمد.
رویکرد طراحی بر اساس شکل گیری واحدهای تک خوابه و دو خوابه و خانه های دوبلکس شکل گرفت. کار با طراحی پلان تیپ واحدها شروع شد. سه پلان تیپ و شکل کلی سه بعدی آن نیز طراحی گشت.


در برنامه فیزیکی طرح، مسجد، کتابخانه، مدرسه، بازار و یک محوطه تفریحی تعریف شد. در همین راستا طراحی هرکدام از این بناها به یکی از افراد گروه واگذار شد و در نهایت قرار گیری هریک از ساختمان های طراحی شده در قالب یک شهرک و بازنگری دوباره بر هریک از پلان ها، اصلاح آن ها در صورت لزوم با توجه به نحوه شکل گیری کوچه ها و خیابان ها انجام شد. پس از آن نوبت به ساختن ماکت طرح است تاکنون ماکت های خانه های تک خواب و دوخواب با مقیاس 1:200 ساخته شده است.

مهارت های کسب شده

روش های تحقیق کردن

-آشنایی با شیوه ساخت ویلاها و منازل در مناطق مرطوب

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی
تنظیم:علی سرمدی