تبیان، دستیار زندگی
شته ها یکی از چندین گروه حشرات ریزی هستند که با وارد کردن خرطوم خود به درون لوله ی غربالی گیاهان تغذیه می کنند. اگر شته ها در حال تغذیه با استفاده از جریان گاز دی اکسید کربن بی هوش شوند و خرطوم آن ها با مهارت توسط یک تیغ تیز برش داده شود،...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انتقال و توزیع مواد فتوسنتزی 2

اهداف:

  • آشنایی با انتقال و توزیع مواد فتوسنتزی در گیاه
  • آشنایی با راهکارهای مطالعه انتقال مواد فتوسنتزی

شرح درس:

انتقال و توزیع مواد فتوسنتزی

شته ها یکی از چندین گروه حشرات ریزی هستند که با وارد کردن خرطوم خود به درون لوله ی غربالی گیاهان تغذیه می کنند. اگر شته ها در حال تغذیه با استفاده از جریان گاز دی اکسید کربن بی هوش شوند و خرطوم آن ها با مهارت توسط یک تیغ تیز برش داده شود، جریان شیره ی آبکش از خرطوم برش یافته تا چندین روز ادامه می یابد. روش استفاده از شته را می توان در مورد بعضی از گیاهان علفی و بعضی از بوته های چوبی به خوبی به کار گرفت،اما این روش تنها به گیاهانی محدود می شود که شته ها به طور طبیعی از آنها تغذیه می کنند.مزیت اصلی این روش ،حصول شیره ی لوله ی غربالی و بدون آلودگی با استفاده از خرطوم قطع شده ی شته است. اگرچه حجم شیره ی بدست آمده نسبتاً کم است،ولی این روش برای مطالعات نقل و انتقال در آوند آبکش فوق العاده مفید واقع شده است. تراوش مداوم شیره از قضا نشانگر تحت فشار بودن جریان در آوند آبکش است و این خود مشاهده ی مهمی درباره ی سازوکار انتقال در آوند آبکش است.

انتقال و توزیع مواد فتوسنتزی


سومین گروه از شواهد در مورد انتقال در آوند آبکش را می توان با استفاده از ردیاب های رادیواکتیو،به خصوص 14c که معمولاً به مصرف برگ گیاه می رسند به دست آورد. انتقال مواد فتوسنتزی در دمبرگ های برگ های چغندرقند مثال بارز این مورد است.در این آزمایش ها شرایطی فراهم شد تا برگ های متصل به بوت در یک اتاقک بسته حاوی منبع کربن رادیواکتیو فتوسنتز نمایند.پس از ده دقیقه،حرکت مواد فتوسنتزی نشان دار شده که به خارج از برگ منتقل شده بودند با قرار دادن دمبرگ در نیتروژن مایع و منجمد کردن متوقف گردید.سپس برش عرضی تهیه شده از دمبرگ منجمد در تماس با فیلم اشعه ی X قرار داده شد.تصویر به دست آمده روی فیلم اشعه یx یا اتورادیوگراف نشان داد که مواد فتوسنتزی رادیواکتیو که به خارج از برگ انتقال یافته اند منحصراً در آوند آبکش قرار داشتند. به وضوح می توان گفت که انتقال مواد فتوسنتزی و سایر ترکیبات آلی به فواصل دورتر توسط بافت آبکش صورت می گیرد.


برای دریافت فایل آموزشی کلیک کنید.

ترکیب شیره ی آوند آبکش


مواد فتوسنتزی در چه شکلی منتقل می شوند؟ این سوال را می توان با تجزیه ی ترکیب شیمیایی شیره ی آبکش پاسخ داد. شیره ی آبکش را می توان از خرطوم شته ها یا در بعضی از گیاهان با ایجاد یک برش ساده در داخل پوست تهیه نمود. چنانچه این کار با دقت صورت گیرد تا آوندهای چوب زیر آن صدمه نبینند،برش ایجاد شده لوله های غربالی را باز می کند و شیره ی نسبتاً خالصی را می توان در لوله های کوچک آزمایشگاهی برای تجزیه های بعدی جمع آوری نمود.ترکیب شیره ی آبکش خیلی متغیر است و این به گونه ،سن و شرایط فیزیولوژیکی بافت نمونه گیری شده بستگی دارد.برای مثال تجزیه ی شیره ی آبکش ساقه های در حال رشد گیاه کرچک،نشان می دهد که شیره شامل قندها،پروتئین،اسیدهای آمینه،اسید اسپاراتیک،اسید آمینه های رایج شیره هستند.آنیون های معدنی شامل فسفات،سولفات و کلر هستند و نیترات در بین آنها دیده نمی شود،در حالی که کاتیون غالب پتاسیم است.البته خیلی از ترکیباتی که در شیره ی آبکش شناسایی شده اند(مثل یون های معدنی) جز ساختار سیتوپلاسمی سلول های انتقال دهنده به شمار می روند و ضرورتاً نشانگر مواد فتوسنتزی در حال انتقال نیستند.محتوای پروتئین در شیره ی آبکش  طیف وسیعی از آنزیم ها و همچنین یک پروتئین غالب را که منحصراً در سلول های انتقال دهنده یافت می شود شامل می گردد.جز اصلی سازنده ی شیره ی آبکش در بیشتر گونه ها قند است.در کرچک 80 درصد وزن خشک شیره ی آن را ساکاروز تشکیل می دهد.غالب بودن ساکاروز در شیره ی انتقالی موجب شده که آن را به عنوان فرم غالب مواد فتوسنتزی قابل انتقال بشناسند.البته برای این قاعدع استثناهایی نیز وجود دارد. یکی از این استثناها در خانواده ی کدوییان است که ترکیبات نیتروژنی از نظر کمی حائز اهمیت بیشتری نسبت به ساکاروز هستند.اما در کل قندها به خصوص ساکاروز بخش اعم کربن انتقال یافته را تشکیل می دهد.در تعداد کمی از خانواده های گیاهی علاوه بر ساکاروز،الیگوساکاریدهای رافینوز نیز انتقال می یابد.

جهت دانلود فایل آموزشی کلیک کنید.


مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاضل صحرانشین سامانی