ساخت رنگ موی گیاهی

دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی"پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: ساخت رنگ موی گیاهی با قابلیت دوگانه براق کننده و حالت دهنده
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: زینب حسینی، سارا حبیبی،
زمینه و نوع پروژه: شیمی/تحقیقاتی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: پژوهشسرای امیر کبیر منطقه 3 تهران

براساس آمارهای اعلام شده بیش از 75 درصد زنان و حدود 18 درصد از مردان دردنیا از رنگ مو استفاده می کنند و هم چنین استفاده از رنگ موها در مردان نسبت به گذشته رو به افزایش است و مردان هم به تبعیت از زنان برای پوشاندن موهای سفید خود از رنگ مو استفاده می کنند.

براساس آمارهای اعلام شده استفاده از رنگ موها در مردان نسبت به گذشته رو به افزایش است و مردان هم به تبعیت از زنان برای پوشاندن موهای سفید خود از رنگ مو استفاده می کنند. رنگ کردن موها از گذشته های دور متداول بوده است.

محققان معتقدند که در اکثر رنگ موهایی که بسیار معروف و پرفروش هستند مواد شیمیایی زیادی به کار رفته است که به موها صدمه می زند و در بین آنان تنها چند شرکت خارجی رنگ مو بدون مواد شیمیایی (بدون آمونیاک) تولید می کنند.

در برخی از کشورها، جوانان بیشتر از رنگ های گرم و قرمز استقبال می کنند در حالیکه کارشناسان می گویند در رنگ های قرمز بیشتر از مواد شیمیایی استفاده شده است که ثبات بیشتری داشته است.

رنگ موی طبیعی

انسان ها از هزاران سال پیش موهای خود را با استفاده از رنگ های طبیعی و معدنی، رنگ می کردند. بعضی از مواد طبیعی شامل رنگدانه هستند (مانند حنا و یا پوست گردو) و بعضی دیگر نیز شامل سفید کننده های طبیعی می باشند که باعث ایجاد واکنش هایی می شوند که رنگ مو را تغییر می دهد، مثلاً شرابی می کند. رنگ های طبیعی معمولاً محور مو را با رنگ می پوشانند. بعضی از این رنگ ها پس از چند بار شستشوی مو از بین می روند.

برخی از گیاهان مورد استفاده در رنگ مو

بابونه، گیاهی است یک‌ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر که به صورت خودرو در مزارع و کنار جاده ها می روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگ های آن بریدگی های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتول های آن است که در فاصله ماه های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می کنند.

حَنا  گیاهی است از رده دولپه‌ای ها که خود سرده مشخصی را به نام حنا می سازد. این گیاه به صورت درختچه‌ای است که بومی آفریقای شمالی، آسیای جنوبی و غربی، و شمال استرالیا است. نام حنا هم چنین برای رزانه تهیه شده از گیاه به کار می رود که برای حنا گذاشتن، نقش انداختن بر بدن و خالکوبی موقت، و مراسم حنابندان استفاده می شود. حنا به عنوان ماده‌ای آرایشی در مصر باستان، بخش هایی از آفریقای شمالی، آفریقای غربی، شاخ آفریقا، شبه جزیره عربستان، خاور نزدیک، شبه‌ قاره هند و آسیای جنوبی استفاده می شده است. هم چنین بین زنان شبه‌جزیره ایبری و اروپای قرن ۱۹ رایج بود.
 
تخم‌مرغ سلول نطفه ماده (تخمک) مرغ و معمولاً به شکل بیضی است. وزن تخم‌مرغ به‌طور میانگین و بدون احتساب پوسته آن، ۵۸ گرم است. تخم‌مرغ منبع خوبی از پروتئین، ویتامین و املاح ضروری برای بدن انسان است؛ تخم‌مرغ همه اسیدهای آمینه مورد نیاز بدن را داراست و حدود 12/5 درصد جرم تخم‌مرغ را پروتئین تشکیل می دهد. یک عدد تخم‌مرغ، ۳ درصد نیاز انرژی یک مرد بالغ و ۴ درصد نیاز انرژی یک زن بالغ را تأمین می کند.

عَسَل که مایعی شیرین و گران‌رو است که زنبورعسل از شهد گل ها تولید می کند. عسل به طور کلی یک ترکیب محلول در آب بسیار غلیظ قندی است. مهم‌ترین قندهای عسل فروکتوز، گلوکز و ساکاروز هستند. در مجموع یک کیلوگرم عسل ۳۲۵۰ کالری انر‍‍‍‍‍ژی دارد. عسل به لحاظ داشتن برخی مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا بالاترین مرتبه را در میان غذاها دارد، از این دسته مواد می توان به آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز اشاره کرد. تعدادی از ویتامین های اصلی هم در عسل وجود دارند، اما مقدار آن ها قابل توجه نیست. میزان املاح معدنی در انواع مختلف عسل متفاوت است و عسل های تیره املاح معدنی بیشتری دارند که مهم‌ترین است.  عسل دارای انواع پروتئین،

دانش آموزان در پروژه حاضر به بررسی رنگ مو و گیاهان موثر در تهیه رنگ مو پرداختند. در مرحله بعد از انواع گیاهان جهت ساخت رنگ مو استفاده شد. آزمایش به شرح زیر می باشد:
شرح آزمایش: ابتدا 60 گرم روناس و 100 گرم بابونه را جدا از هم را با آب جوش حل کردیم و روناس و بابونه را از صافی رد کردیم. سپس مایعی که به دست آمده را در پنج ظرف به طور مساوی تقسیم کردیم.

تخم مرغ را با روغن زیتون مخلوط کرده وبه یکی از ظرف های حاوی مایع روناس و بابونه، اضافه می کنیم. بعد موی بریده و از قبل آماده شده را داخل محلول درست شده می گذاریم تا 5 الی 6 ساعت رنگ بگیرد سپس موها را می شوریم و می گذاریم تا خشک شود. بعد از خشک شدن مو کاملاً رنگ گرفته است.

برای رنگ موی بعدی آب لیمو را گرفته و با یک قاشق عسل مخلوط کرده و به یکی از ظرف های حاوی مایع روناس و بابونه اضافه می کنیم. بعد موی بریده و از قبل آماده شده را داخل محلول درست شده می گذاریم تا مدت 5 الی 6 ساعت بگیرد.

بعد از یک روز موها را می شوریم و می گذاریم تا خشک شود. بعد از خشک شدن مو کاملاً رنگ گرفته است. رنگ موی بعدی به این صورت است که یک قاشق چای خوری روغن نارگیل به یکی از ظرف های حاوی مایع روناس و بابونه اضافه می کنیم وموی بریده و آماده شده را داخل محلول درست شده می گذاریم تا مدت 5 الی 6 ساعت رنگ بگیرد.

سپس موها را می شوریم و می گذاریم تا خشک شود. بعد از خشک شدن مو کاملاً رنگ گرفته است. برای رنگ موی بعدی ابتدا روغن زیتون و یک قاشق عسل را با هم مخلوط کرده و به یکی از ظرف های حاوی مایع روناس و بابونه اضافه می کنیم. سپس موی بریده و آماده شده را داخل محلول درست شده می گذاریم تا مدت 5 الی 6 روز بگیرد. سپس موها را می شوریم و می گذاریم تا خشک شود. بعد از خشک شدن مو کاملاً رنگ گرفته است.

در پایان به بررسی تفاوت این دو ترکیب در رنگ دهی به موها پرداختیم.

مهارت های کسب شده

1-شناخت رنگ ها و کارایی آن ها

2- شناخت وسایل آزمایشگاهی و کار با آن ها

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی