استفاده از خاک سنگ برای بهبود رشد گیاهان

دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: استفاده از خاک سنگ برای بهبود رشد گیاهان
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: ملینا مقدم – هانا حمزه‌ای
زمینه و نوع پروژه: زیست-گیاهی یا کشاورزی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان ضحی

در طبیعت سنگ هایی که تحت فرسایش یخچال ها قرار می گیرند، آسیاب می شوند. بعد از ذوب شدن یخچال ها آنچه بر جای می ماند سنگ هایی آسیاب شده و مملو از املاح معدنی است که خاکی بسیار حاصلخیز را تشکیل می دهند. زیرا گیاهان برای رشد به انواع املاح مثل آهن، مس و روی احتیاج دارند. خاک دارای منبع محدودی از این املاح است. بنابراین در مزارع با هربار کاشت و برداشت گیاهان، مقدار این املاح در خاک کمتر و کمتر می شود و آن خاک اصطلاحاً از نظر منابع غذایی "فقیر" می شود. برای غنی کردن دوباره‌ی خاک لازم است این املاح دوباره به کمک روش هایی دوباره جایگزین شوند. یکی از این روش ها افزودن این مواد در قالب کودهای شیمیایی است. در حالیکه ساخت کودهای شیمیایی گران تمام می شود و از نظر زیست محیطی هم مخرب می باشد، طبیعت غنی کردن خاک را به طور طبیعی با ذوب شدن یخچال های قطبی متحرک انجام می دهد. ما پژوهشی را ترتیب دادیم که در آن این پدیده‌ی طبیعی را بازسازی کنیم. یعنی املاح را از یک منشأ طبیعی به صورت خاک سنگ گرفته و به خاک اضافه کردیم تا اثر آن را بر بهبود رشد گیاه بررسی کنیم.

خاک سنگ استفاده شده در واقع از جنس گرانیت آسیاب شده و پسماند مصالح ساختمانی بود. گرانیت جزء املاحی است که هم در ترکیب گدازه های آتشفشانی و هم در ترکیب یخچال های قطبی به وفور یافت می شود. در پژوهش حاضر دانش آموزان سعی در استفاده از خاک سنگ برای بهبود رشد گیاهان داشتند. روش کار به این صورت بود که یک گروه حاوی خاک سنگ و یک گروه شاهد فاقد خاک سنگ تهیه شد. به منظور واقعی تر شدن نتایج آزمایش از دو نوع بذر خیار و لوبیا استفاده شد. همچنین آزمایش ها هم به صورت کاملاً گلخانه‌ای و با استفاده از خاک پرلیت و هم به صورت طبیعی با استفاده از خاک معمولی انجام شد. بذرها با اندازه های یکسان انتخاب شدند و به مدت دو روز برای تحریک جوانه زنی در آب خیسانده شدند. سپس بذرهای جوانه زده در 100 گرم پرلیت و 25 گرم خاک معمولی باغچه کاشته شدند. در یک گروه از گلدان ها به میزان یک گرم خاک سنگ افزوده شد. در حین مراحل داشت گیاهان، گلدان های حاوی پرلیت با محلول هوگلند و گلدان های حاوی خاک با آب مقطر آبیاری شدند. پس گذشت دو هفته هر دو گروه از نظر کمیت های مثل طول ساقه، تعداد برگ ها و همچنین وزن خشک گیاه بررسی شدند.

مهارت های کسب شده

روش های تحقیق کردن

- آشنایی با خاصیت های خاک سنگ و شیوه استفاده از ان برای بهبود رشد گیاهان

نام ایده: ساخت حشره کش از عصاره‌ی سیر
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: مهگل حاجیان، مهتا کاویانی
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان ضحی

امروزه با توجه به نیاز روزافزون به محصولات کشاورزی، استفاده از محصولات جانبی برای بهینه کردن تولید محصولات کشاورزی مثل انواع آفت کش ها نیز افزایش یافته است. آفت‌کش های شیمیایی اگرچه انواع حشرات مزاحم را از بین می برند اما دارای اثرات جانبی زیادی می باشند. این اثرات به خصوص از جنبه‌ی زیست محیطی دارای اهمیت می باشند زیرا استفاده از آن ها به طور ناخواسته باعث از بین بردن حشرات غیر آفت هم می شود. این مواد معمولاً پایداری زیادی در محیط زیست دارند و حتی ممکن است وارد زنجیره‌ های غذایی شده و به انواع جانداران و از جمله خود انسان آسیب برسانند. سیر دارای ترکیبات سولفوری است که می تواند آفت ها را از بین ببرد. از طرفی استفاده از سیر به عنوان حشره کش می تواند از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه باشد. در این پژوهش ابتدا عصاره‌ی سیر تهیه شد و سپس توانایی این عصاره در از بین بردن انواع حشرات مثل مورچه، عنکبوت و مگس سرکه سنجیده شد. در مرحله‌ی بعدی تحقیق قرار است، اثر این حشره کش بر انواع آفت های کشاورزی بررسی شود.

روش کار
تهیه‌ی عصاره‌ی سیر: چند بوته سیر پوست کنده شد. سپس توسط هاون آزمایشگاه به خوبی له شدند. مخلوط حاصل از کاغذ صافی عبور داده شد.
آزمایش اثر عصاره‌ی سیر بر مرگ حشرات
عصاره‌ی به دست آمده توسط سواب به دیواره های ظروفی که قرار بود حشره ها در داخل آن بررسی شوند، کشیده شد. ظروفی کاملاً یکسان بدون عصاره‌ی سیر به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. سپس حشراتی از گونه های مختلف (حدود 20 عدد) در این ظروف قرار داده شدند.

مهارت های کسب شده

روش های تحقیق کردن- آشنایی با خاصیت های سیر

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه:مهدی رحمانی
تنظیم:علی سرمدی