واکنش فرزند اول با ورود فرزندی دیگر
دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده: واکنش فرزند اول با ورود فرزندی دیگر
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: مبینا حاج حسنی. فاطیما اشتری
زمینه و نوع پروژه: روانشناسی/خانواده شناسی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی دخترانه عترت
در پژوهش حاضر دانش آموزان سعی در بررسی واکنش فرزند اول به ورود فرزند دوم در خانواده را داشتند لذا جهت دستیابی به اهداف پژوهش علاوه بر مطالعات کتابخانه ای و جستجوی در اینترنت به مشاهده اتفاقات روی داده پرداخته و به تحلیل و بررسی پرداختند.
ورود عضو سوم به خانواده، همیشه با حال و هوایی خاص، همراه است، اشتیاقی که پدر و مادر برای سه نفره شدن جمع صمیمی شان دارند. این در حالی است که وقتی قرار است این خانواده سه نفره برای بار دوم پذیرای نورسیده‌ای شوند داستان کمی متفاوت خواهد بود...
نه اینکه والدین دیگر اشتیاق چندانی نداشته باشند، بلکه این بار انتظار آنان تا حدی آمیخته با دل‌نگرانی هایی است که دلیل آن رفتار ها و واکنش های نخستین فرزند خواهد بود. زیرا در چنین وضعی بیشتر اوقات فرزند بزرگ‌تر به نوزادی که قرار است به جمع خانواده اضافه شود و بخشی از توجهاتی را که به او می شود به خود اختصاص دهد، حسادت می کند.
بنابراین نحوه برخورد با فرزندی که در انتظار خواهر یا برادر خود است، موضوعی است که نباید از آن غافل شد. اینکه بهتر است چگونه با وی برخورد کرد تا او را برای ورود عضو جدید بدون کم ترین حساسیتی آماده کرد؟ موضوعی است که فریده میرزایی، روان‌شناس بالینی در گفت‌و‌گو با «حمایت» به آن ها اشاره می کند.
گاهی اوقات والدینی که تا چند هفته یا چند ماه دیگر قرار است صدای گریه های فرزند دوم در خانه‌شان بپیچد، مشاهده می کنند که دختر یا پسرشان به تدریج رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهد. در این صورت پدر و مادر باید بدانند که علت چنین واکنش هایی درخواست پنهان وی برای جلب محبت، توجه و نگرانی ازقسمت کردن علاقه و محبت آنان است. این رفتار از زمانی که وی در جریان به دنیا آمدن خواهر یا برادر خود قرار می گیرد ممکن است بروز کند.
به عبارتی از نخستین ماه های تولد این امکان وجود دارد که ما شاهد تغییر رفتارهای عضو سوم خانواده باشیم. پس توصیه می کنیم با توجه به سنی که فرزندتان در آن قرار دارد و توانایی درک و بسط موضوعات توسط وی، کمی از محاسن داشتن همبازی و خواهر یا برادر برای او توضیح دهید.
همچنین زمان دقیق تولد را برایش مشخص کنید. به عنوان مثال به وی بگویید قرار است دی ماه وی از تنهایی در آید و مانند بسیاری از همبازی هایش دارای خواهر یا برادر شود. البته اگر فرزند اول شما به دلیل سنی که در آن قرار دارد تسلط زیادی به مفهوم زمان نداشته باشد، بهتر است به طور مثال بگویید نوزاد در فصل زمستان به دنیا خواهد آمد. در برخی مواقع کودکان کنجکاو می شوند تا بدانند که عضو جدید خانواده از کجا و چگونه قرار است به جمع خانوادگی آن ها اضافه شود.
در چنین شرایطی والدین باید به گفتن این جمله اکتفا کنند که «بچه از شکم مادر می آید.» در یک فرصت مناسب بنشینید و با کودکتان آلبوم دوران نوزادی وی را ورق بزنید. اگر آنقدر به گرفتن عکس علاقه‌مند بوده‌اید که از زمان تولد تا به آن سن از وی عکس گرفته‌اید، با صبر و حوصله عکس ها را ورق بزنید و اگر خاطره‌ای از هرکدام دارید درباره آن نیز کمی صحبت کنید.
زمانی که سرگرم انتخاب نام مناسب برای فرزند جدید خود هستید این کار را با حضور دختر یا پسر خود انجام و اجازه دهید تا وی نیز در این زمینه نظر بدهد. این نوع برخورد کمک می کند تا وی به تدریج در جریان برنامه های شما برای ورود عضو چهارم به خانواده قرار گیرد، نظر بدهد و به این ترتیب وقتی از نزدیک مشاهده کند که خانواده چقدر به نظرات وی اهمیت می دهند، به تدریج حساسیتش کم و کمتر شود.
مهارت های کسب شده
آشنایی با:
1. چگونه فرزند اول را برای ورود عضو جدید به خانواده آماده کنیم؟
2. واکنش های فرزند اول خوانواده با ورود عضو جدید به خانواده چیست؟
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه:مهدی رحمانی
تنظیم: علی سرمدی
