کارت های مرموز
از یکی از دانش آموزان بخواهید تا روز تولد خود را در نظر بگیرید و به شما بگوید که آن عدد روی کدام یک از این کارت ها نوشته شده است. مثلا دانش آموز به شما می گوید: الف، ب، ت.
شما می دانید که در واقع این کارت ها به این شکل هستند:
شما هم اعداد مربوط به کارت های " الف "، " ب " و " ت " را با هم جمع زده و حاصل را در کلاس اعلام می کنید. به طور حتم عدد به دست آمده یعنی 11، روز تولد آن دانش آموز خواهد بود.
دقت داشته باشید که روی تخته سیاه عدد های بالای کارت ( یعنی 1،2،4،8و16) را ننویسید و فقط از حروف الفبا یعنی " الف "، "ب " ، " پ "، " ت" و "ث " استفاده کنید. در ابتدای کار، دانش آموزان اعداد بالای کارت را نباید ببینند.
این سؤال را از دیگر دانش آموزان بپرسید و از آن ها بخواهید که اعلام کنند تاریخ تولدشان روی کدام کارت ها نوشته شده است. شما هم اعداد مربوط به بالای هر کارت را در ذهن خود جمع بزنید و در کلاس اعلام کنید.
در ابتدای کار دانش آموزان از این که شما چگونه می توانید تاریخ تولدشان را حدس بزنید، تعجب می کنند. بعد از این که چند بار این کار را تکرار کردید، می توانید حروف الف ، ب ، پ ، ت و ث را از بلای کارت ها پاک کنید و به جای آن ها اعداد 1 ، 2 ، 4 ، 8 و 16 را بنویسید.
بعد از این کار دانش آموزان کم کم خواهند فهمید که شما اعداد بالای کارت ها را با هم جمع زده اید. همچنین به این موضوع نیز توجه خواهند کرد که این اعداد در واقع توان های عدد 2 هستند. یعنی:
حال برای بیشتر دانش اموزان این سؤال ایجاد خواهد شد که این کارت ها چه طور ساخته شده اند؟ آیا این اعداد اتفاقی به دست آمده اند؟
می توانید یک بار دیگر این بازی را انجا دهید و این بار محاسبات را روی تخته کلاس بنویسید. مثلا عدد 18 را روی کارت های 16 و 2 به بچه ها نشان دهید و روی تخته سیاه بنویسید:
کم کم جرقه ای در ذهن بچه ها ایجاد خواهد شد که راز این کارت ها، ارتباطی با مبنای 2 دارد.
در اینجا می توانید همه ی اعداد روی تخته سیاه را که روی کارت ها نوشته شده است، پاک کنید و از دانش آموزان بخواهید که این کارت ها را یک بار خودشان بسازند. یعنی اعداد روی کارت ها را خودشان به دست آورند.
می توانید کم کم آن ها را راهنمایی کنید که چه باید بکنند. مثلا برای اعداد 1،2،3،4و5 این کار را انجام دهید.
به این شکل که:
حال از دانش اموزان بخواهید برای دیگر اعداد نیز این کار را انجام دهند. سؤالی که ممکن است برای آن ها پیش بیاید، این است که :
تا چه عددی را باید به صورت جمع توان های 2 بنویسیم؟
یا سؤالی شبیه این. به آن ها جواب این سؤال را ندهید تا خودشان جواب سؤال را در یابند. آن ها وقتی به عدد 31 برسند متوجه می شوند که از این جلوتر نمی توانند بروند. چون عدد بعدی، 32 است و 32 را باید به صورت 32=25 نوشت که کارت 25 در کارت های فعلی موجود نیست. بنابر این آخرین عدد به صورت زیر خواهد بود :
مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: سازمان ملی پرورش استعداد های درخشان - عبدالرضا زارع شحنه
تهیه و تنظیم: مریم فروزان کیا
