بار میکروبی دست افراد در مشاغل مختلف

دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: بارمیکروبی دست افراد در مشاغل مختلف
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: طناز محمودی - مائده کریمی
زمینه و نوع پروژه: زیست شناسی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 9 تهران

بیش از صد سال پیش، دکتر زمل وایز برای اولین بار نشان داد که شستن دست ها از گسترش بیماری جلوگیری می کند. دکتر زمل وایز در بیمارستانی در وین کار می کرد که میزان مرگ و میر بیماران بخش زایمان آن بسیار زیاد بود. اکثر کسانی که می مردند به وسیله دانشجویان دوره پزشکی درمان می شدند که پیش از ورود به بخش زایمان، کلاس تشریح جسد داشتند. به دلیل آن که این پزشکان بین تماس با جسد و معاینه بیماران بخش زایمان، دست های خود را نمی شستند، باکتری ها را از اجساد بخش تشریح به مادران بستری در بخش زایمان انتقال می دادند.

دکتر زمل وایز گفت که دانشجویان دستان خود را پیش از تماس با بیماران بخش زایمان بشویند و این کار میزان مرگ بیماران بخش زایمان را تا پنج برابر کاهش داد. این آغاز کنترل عفونت بود و به عنوان یک موفقیت نه تنها در مراکز بهداشتی، بلکه در زمینه بهداشت عمومی نیز در نظر گرفته شد. امروز اهمیت شستن دست ها در جلوگیری از بیماری ها در جامعه، مدارس، مراکز مراقبت از کودکان و.... مشخص شده است.
 
میکروب ها و میکرو ارگانیم ها تمام محیط پیرامون ما را در بر گرفته‌اند. شاید هیچ جایی نیست که از دسترس این موجودات ذره بینی دور بماند. حتی محیط استریل ریه ها نیز امکان عضویت و ابتلا به باکتری ها را دارد. از این رو دانش آموزان تصمیم گرفتند تا میزان ارتباط شغل و بیماری های مرتبط با آن را مورد پژوهش قرار دهند. از آنجا که در اغلب مشاغل افراد با بیشترین عضوی که سر و کار دارند، پوست بدن و بالاخص دست و بالتبع پوست دست می باشد.

از کف دست و سطح دست و ناخن های افراد در هر شغل نمونه گرفته شد. دست افراد بیشترین عضوی است که امکان دارد در هر شغل باعث جابجایی و انتقال میکروارگانیم های موجود در آن می تواند به شناسایی بیماری هایی که امکان ابتلا به آن وجود دارد را روشن کند. این امر از آنجا حائز اهمیت است که در صورت نقص سیستم ایمنی در افراد و یا ضعیف بودن سیستم ایمنی و در سنین پایین و یا در کهولت سن میزان دفاع بدن در برابر عوامل بیماری زا کمتر و بالتبع آن امکان وقوع بیماری ها نیز بیشتر است.
 
در این پژوهش چندین شغل مختلف به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. به این صورت که از کف دست، سطح دست و زیر ناخن های افراد مشغول به کار در یک شغل به خصوص مانند: سبزی فروشی چندین نمونه گرفته شد و سپس در محیط کشت، کشت داده شد. کلنی های به دست آمده و رشد کرده در محیط را رنگ آمیزی گرم کرده و تست بیو شیمیایی به منظور شناسایی و جدا سازی باکتری های مختلف انجام گرفت. سپس دانش آموزان این عمل را چندین بار متوالی تکرار کردند تا به جامعه آماری مناسب رسیدند و منحنی های آماری رسم شد سپس احتمال ابتلای افراد شاغل در هر شغل با توجه به نوع و میزان باکتری های به دست آمده به صورت جداگانه تخمین زده شد.

مهارت های کسب شده

روش تحقیق و جست و جو- کشت دادن باکتری- آشنایی با روش های کشت- آشنایی با رنگ آمیزی گرم- آشنایی با لوازم آزمایشگاه همچون اتو کلاو و انکوباتور و میکروسکوپی- آشنایی باکتری های مؤثر بر آلودگی دست افراد

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه:مهدی رحمانی
تنظیم:علی سرمدی