ساخت پنکک گیاهی با استفاده از نانوذره اکسید روی
دهمین دوره از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده: ساخت پنکک گیاهی با استفاده از نانوذره اکسید روی
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: مرضیه اختری، شقایق قدیانی
زمینه و نوع پروژه: نانو
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 6 تهران
سلامتی و زیبایی از مقوله هایی هستند که از دیرباز مورد توجه بشر بوده‌اند. در حال حاضر جمعیت ۱۴ میلیون نفری زنان ایرانی ۲۹ درصد و به عبارتی ۲/۱ میلیارد دلار از بازار ۷/۲ میلیارد دلاری خاورمیانه را به خود اختصاص داده‌اند. موسسه تحقیقات بین الملل وابسته به مرکز صادرات کانادا در گزارش سال ۲۰۰۷ خود اندازه بازار لوازم آرایشی را در ایران، برابر ۱/۲ میلیارد دلار، مرکز تحقیقات بهارات که یک مرکز تحقیقات معتبر مستقر درلندن است، این اندازه را برابر با ۲ میلیارد دلار، و مرکز تحقیقات بازارهای بین الملل وابسته به اتحادیه اروپا اندازه این بازار را برابر ۲/۱ میلیارد دلار تخمین زده‌اند.
پنکک های موجود به دلیل داشتن مواد شیمیایی، عوارض گوناگونی را برای مصرف کنندگان خود به همراه دارند. از جمله این مواد شیمیایی پارابن می باشد که سبب تحریک پوست به خصوص برای افرادی که آلرژی دارند می شود. برخی مطالعات نیز به اختلال در غدد درون ریز اشاره کرده‌اند.
پارابن ها به طور طبیعی در مقادیر کم در برخی مواد غذایی خاص، مثل: جو، توت فرنگی، وانیل، هویج، و پیاز وجود دارنداما پارابن های موجود در لوازم آرایشی در صنعت پتروشیمی تولید می شوند. زمانی که باپوست بدن در تماس باشد جذب می شود، پارابن ها در لوازم آرایشی با روند متابولیسم وارد جریان خون می شوند.
برآورد شده است که 50 میلی گرم در روز پارابن از طریق لوازم آرایشی وارد پوست زنان می شود. پارابن نوعی نگهدارنده است این نوع نگهدارنده در محصولات آرایشی معدنی استفاده می شود که خطر ابتلا به سرطان را زیاد می کند. ماده روغنی-معدنی که در اکثر لوازم آرایشی و پنکک ها وجود دارد، دارای ساختار مولکولی است که جذب پوست می شوند و در نتیجه منافذ پوست را مسدود می کنند و باعث ایجاد آکنه می شوند. سرب یافت شده در پنکک های صنعتی حاوی مقادیر زیادی آلومینیم و منگنز است که جذب پوست می شوند و می تواند باعث بیماری آلزایمر و مشکلات مغزی شود. برای تولید این محصول در ابتدا استفاده از نانو ذره زینک اکساید مدنظر بود. اما با مطالعه منابع اطلاعاتی دریافت شد که نانو ذره زینک اکساید جذب پوست می شود و دارای عوارضی چند می باشد.
امروزه استفاده از مواد آرایشی بسیار گسترش یافته است. وجود ترکیبات شیمیایی مختلف در این مواد که اثرات نامطلوبی برروی پوست و سلامت انسان ها دارند. همچنین فراوانی انواع مواد آرایشی تقلبی در بازار امروز تبدیل به معضل جدی شده است که نگرانی هایی زیادی ایجاد کرده است. از طرفی در طول سال های اخیر با اثبات اثرات مخرب داروهای شیمیایی از یک سو و آلودگی های زیست محیطی از سوی دیگر گرایش مردم دنیا به مصرف داروهای گیاهی افزایش یافته است.
لذادانش آموزان سعی در ساخت پنکک گیاهی کردند، آن ها ابتدا نانو ذره زینک اکساید را سنتز نمودند. یک مولار محلول NaOH درست کرده و روی حرارت قرار دادند تا به دمای مورد نظر برسد.
پس از آن که به دمای موردنظر (50 یا 90) رسید، ZnCl2 را قطره قطره به آن اضافه نمودند. پس از دو ساعت محلول از شفاف به سفیدی می گراید. رسوب ایجاد شده دو ساعت در آون خلأ می ماند تا نانو ذره تشکیل شود. آرد برنج را تفت دادند و با مواد دیگر ترکیب کردند.
آرد برنج و آرد ذرت را جداگانه در مدت زمان های 5 و 10 و 15 دقیقه تفت دادند. از هر کدام مقداری برداشته و مخلوط کردند و به هرکدام ترکیبات زیر را اضافه نمودند. ابتدا آلوئه ورا به اندازهٔ 3 یا 4 قطره ریختند تا حالت به هم پیوستگی بیشتری پیدا کند. سپس گلاب و عرق بهار نارنج را به مقدار 2 یا 3 قطره از هرکدام اضافه کردند. گل گاو زبان دم کرده را هم به همان مقدار ریختند. از عصارهٔ خیار خوابانده شده در شیر به مقدار 1 یا 2 قطره اضافه نموده و آب انگور و روغن را هم به همین مقدار به مخلوط اضافه کردند و در آخر از پودر هل به منظور خوشبو کردن استفاده نمودند.
مهارت های کسب شده
انجام سرچ تحقیقاتی، انجام کار آزمایشگاهی و ملاحظات آن، سنتز نانوذره، آموزش حل مسأله و مشکل به وجود آمده در حین کار و..
