پلاستیک جاذب بو
دهمین دوره
از پروژه های دانش‌آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پرشور شما دوستان و علاقه‌مندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده‌اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه‌ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقه‌مند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.نام ایده: ساخت پلاستیک
نام ارائه‌دهنده/دهندگان: هستی حیدری. ستاره مهدی زاده. مهشاد افشاری. عسل ملازاده. شکیبا سلمان زاده
زمینه و نوع پروژه: سنتز پلیمر
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبیرستان دخترانه غیردولتی هما (دوره اول)
دانش آموزان در پروژه حاضر به بررسی چگونگی تهیه پلاستیکی که حالت انعطاف پذیری دارد و جاذب بوهای بد زباله ها است پرداختند.
زندگی مدرن علاوه بر رفاهی که برای انسان به همراه دارد گاه ضررهای جبران ناپذیری را نصیب او می کند. کیسه های پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف نیز در این مورد مصداق دارند. زمانی که این کیسه ها و ظروف، جایگزین اسلاف پارچه‌ای و کاغذی خود شدند شاید کمتر کسی فکر می کرد در آینده‌ای نزدیک همین جایگزین ها، تبدیل به یکی از معضلات اصلی محیط زیست شوند.
براساس تحقیقات انجام شده تنها در ایران سالانه بیش از ۳ میلیون تن پلاستیک تولید می شود. بیشتر این پلاستیک ها نیز بادوام هستند و صدها سال طول می کشد تا به خودی خود تجزیه و نابود شوند. ظروف یک بارمصرف، عمدتاً از پلی استایــرن و PVC که وابسته به مواد نفتــی و فسیلــی هستند، ساخته می شود. این مواد در مواجه با دمای بالای ۶۵ درجه سانتی گراد و در مجاورت با چربی ها و مواد اسیدی، آزاد می شوند که سرطان زایی آن ها ثابت شده است. برای ساخت ظرف های یک بار مصرف، انواع نرم کننده ها، پایدارکننده ها، روان کننده ها، رنگدانه ها و پرکننده ها اضافه می شود که همگـی آن ها برای سلامتــی مضر هستند.
پلاستیک همان ماده‌ای است که شکل انعطاف پذیری و قالب گیری دارد. برای تهیه پلاستیک شیمیدانان ابتدا کار را از مولکول شروع کردند، شیمیدان ها ماده هایی تهیه کرده‌اند که به صورت زنجیره‌ای هستند. این رشته یا زنجیر مولکول ها عملش با مولکول انفرادی فرق دارد.
در سال 1907 انیک لند پلاستیک را کشف کرد که اولین ماده ترکیب خالص بود و به مقدار زیادی تولید گردید.
مواد:
کربن اکتیو (نوک اسپاتول)
پودر صابون (4 گرم)
ژلاتین (5 گرم) پودر
آب (100 سی سی)
دکسترین (2 گرم)
اتانول (20 سی سی)
وسایل لازم:
ترازو
اسپاتول
همزن شیشه‌ای
ارلن مایر
سه پایه
صفحه توری
کبریت
چراغ الکلی (شعله)
هاونگ قالب مخصوص
روش تهیه
ابتدا به اندازه نوک اسپاتول کربن اکتیو تهیه کرده و آن را به وسیله هاون می سابیم تا به پودری نرم و دانه ریز تبدیل شود هر وقت این عمل صورت گرفت آن را در ظرفی جداگانه قرار می دهیم. با ترازو و به اندازه 4 گرم پودر صابون را اندازه گیری کرده و در ظرفی جداگانه قرار می دهیم.
شیر گاز را باز می کنیم و با استفاده از کبریت شعله را روشن کرده و آن را با حرارت ملایم تنظیم می کنیم. درون ارلن مایر 10 سی سی آب ریخته و روی شعله قرار می دهیم تا جوش بیاید: این کار بین 5 تا 10 دقیقه طول می کشد. وقتی آب به نقطه جوش رسید زمان آن است که 5 گرم پود ژلاتین را به آن اضافه کنیم و آن قدر روی شعله می گذاریم و با همزن شیشه‌ای هم می زنیم تا ژلاتین درون آب حل شود.
در گام بعد به مقدار 2 گرم دکسترین تهیه می کنیم و در ظرفی جداگانه قرار می دهیم. به مخلوط آب و ژلاتین داغ 20 سی سی اتانول اضافه می کنیم همراه با آن، پودرهای صابون، کربن اکتیو و دکسترین را به محلول خود اضافه می کنیم، حالا برای یک دستی، صافی و شفاف شدن آن، باید حدود 15 تا 20 دقیقه آن را حرارت دهیم و با همزن شیشه‌ای به طور پی در پی هم می زنیم. هرگاه احساس کردیم که محلول غلظت خاص خود را پیدا کرده است، شعله را خاموش می کنیم و نمونه را داخل یک قالب وارد می کنیم. برای شکل گرفتن و خشک شدن نمونه حدود یک هفته زمان نیاز است.
مهارت های کسب شده
آشنایی با شیوه انجام پژوهش
آشنایی با ساخت پلاستیک
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی
تنظیم: علی سرمدی
