دلم هوای میزبانی ات را کرده است
آداب مهمانی دادن به سبک خورشید
در احادیث معصومان(علیهم السلام) آموزه های حکیمانه می تواند راه گشای خانواده ها باشد. مهمانی دادن و میزبان خوب بودن یکی از اصولی است که می توان از آموزه ها و روایات معصومین(علیهم السلام) به خصوص امام رضا(علیه اسلام) آموخت.
میهمان نوازی به سبک آفتاب شرق
فرقی نمی کند که مهمان کیست و مهمانی کجاست؟مهم این است که به عنوان یک میزبان راحتی مهمان را فراهم کرد. اگر مهمان از حضور در مهمانی لذت ببرد، میزبان احساس رضایت می کند.
در روایتی آمده است، روزی امام رضا (علیه السلام) میهمانی را دعوت کرد و با احترام، مهمان خود را به داخل خانه آورد. پس از پذیرایی، با هم به گفت وگو پرداختند. در میان سخن آنان، باد چراغ را خاموش کرد. مهمان بی درنگ از جای خود برخاست که آن را روشن کند، ولی امام دست او را گرفت و مانع شد او از جایش بلند شود.
سپس برخاست و چراغ را روشن کرد و دوباره کنار او نشست و برای این که مهمان ناراحت نشود با لبخندی به او فرمود: ما خاندانی هستیم که دوست نداریم مهمان خود را به کار بگیریم و او را به زحمت بیندازیم.(1)
آداب میزبانی
گاهی به محض اینکه می شنوید، مهمان به خانه تان می آید، آه و ناله از نهادتان بلند می شود. شاید به دلیل تشریفات و تجملاتی که این روزها ما را درگیر کرده است، مهمانی گرفتن برایمان سخت ترین کار شده است. پرداختن به آموزه های اهل بیت کمک می کند تا به جای اینکه مهمانی هایمان کمرنگ شود، تجملاتمان رنگ ببازد.
امام رضا علیه السلام داستانی را از اجداد مطهرشان علیهم السلام نقل کرد. فرمود: روزی فردی امام علی علیه السلام را به میهمانی دعوت کرد. امام علی علیه السلام مشروط پذیرفت. ایشان فرمود:«به سه شرط می آیم. اگر قول دهی که رعایت کنی، دعوتت را می پذیرم.» مرد گفت:«آن سه شرط چیست؟»فرمود: شرط اول اینکه چیزی از بیرون منزل برای من تهیه نکنی. دوم از آنچه در منزل هست،چیزی را از من دریغ نکنی، و سوم اینکه زن و بچه ات را به رنج و سختی نیندازی.
مرد که علاقه مند بود میزبان امام شود،گفت:« یا امیرالمومنین، قول می دهم این سه شرط را رعایت کنم.»امام نیز دعوت او را پذیرفت و به منزل ایشان رفت.(2)
رعایت سادگی در پذیرایی
یادتان باشد که مهمان به روی باز می آید نه به در باز. ممکن است با برنامه ها و غذاهای متنوعی مهمانی را برگزار کنید، اما حتی وقت نکنید با مهمان تان غذا بخورید. میزبان بودن فقط این نیست که مهمان به خانه تان بیاید و حتی لحظه ای حضور شما را احساس نکند.
یکی از جلوه های مردم دوستی امام رضا علیه السلام این بود که سعی می کرد هرگز تنها غذا نخورد. بلکه همگان را به خوردن غذا فرا می خواند. مردی از اهل بلخ روایت می کند که: من در سفر خراسان، همراه حضرت رضا علیه السلام بودم. روزی سفره ی غذا طلبید. همه ی غلامان از سیاه و سفید را کنار سفره جمع کرد. عرض کردم: فدایت شوم مناسب تر بود که سفره ی این ها را جداگانه بیندازید. در پاسخ فرمود: ساکت باش! همانا خدای همه ی ما یکی است، مادر ما یکی است، پدر ما یکی است و پاداش هر کسی بستگی به کردار او دارد. (3)
حقوق میهمان را رعایت کنید
گاهی میهمان هنوز خانه را ترک نکرده، خمیازه هایتان یکی پس از دیگری از او پذیرایی می کند. حال آنکه آنچه در آموزه های دینی مان آموخته ایم این است که به استقبال مهمان برویم و زمان ترک خانه او را همراهی کنیم. میهمانان حضرت، به خاطر دارند که امام، همواره برای بدرقه شان با آنها همراه می شد. خود امام از اجدادشان نقل می کردند که پیامبرخدا صلوات الله علیه و آله فرموده بود: «ازحقوق میهمان ، آن است که او را هنگام رفتن از منزل همراهی کنی تا جایی که از حریم خانه ات بیرون رود.»(4)
صله رحم کنید
در مجموعه روایات ائمه معصومین علیهم السلام به صله رحم و محبت به خویشاوندان توصیه شده است. شاید اگر مردم به این موضوع توجه کنند، بسیاری از اختلافات کم شده و فاصله ها از بین می رود. هر چقدر صله رحم به محکم شدن پیوندها کمک می کند، قطع رحم باعث کوتاهی عمر و از بین رفتن نعمت ها می شود.
امام رضا (ع) در خصوص صله رحم می فرماید: كسى كه سه سال از عمرش باقى باشد، اما صله رحم انجام دهد، خداوند بزرگ سى سال بر عمرش اضافه مى كند و خدا هر چه اراده كند، انجام مى دهد.(5)
بهتر است، اگر می خواهید مهمانی برگزار کنید، آموزه های حضرت را به عنوان میزبان سرلوحه قرار دهید. یادتان باشد، وقتی مهمان امام رضا (علیه السلام) می شوید، کبوترهای حرم به شما خوش آمد می گویند و منارها تا لحظه خداحافظی کنارتان هستند و برای حاجت هایی که با خود آورده اید دست تکان می دهند. این روزها بی صبرانه می خواهید مهمان او باشد و دلتان هوای حرم را کرده است.
پی نوشت:
1) بحارالانوار جلد 49 صفحه ی 102 ، اعیان الشیعه جلد 2 صفحه ی 15 ، کافی جلد 6 صفحه ی 283.
2)عیون اخبار الرضا،جلد 1،ص225،ح16.
3) اصول کافی جلد 4 صفحه ی 23 ؛ بحارالانوار جلد 49 صفحه ی 91 ؛ عیون اخبارالرضا جلد 2 صفحه ی 184 ؛ محاسن برقی صفحه ی 392.
4)عیون اخبار الرضا،جلد 2،ص75،ح323.
5) اصول كافى ، جلد 2، ص 150، باب ((صلة الرحم ))، حدیث 3.
منابع:
- با نگاهی به کتاب زندگی به سبک خورشید (سیری در سیره و سبک زندگی امام رضا علیه السلام)،نویسنده: مهدی غلامعلی، ناشر: جمال
-حکمت نامه کودک /محمد محمدی ری شهری؛همکار و مترجم عباس پسندیده.قم: دارالحدیث،1385
-راه علی علیه السلام/سید رضا صدر؛ به اهتمام سید باقر خسروشاهی
-آسمانی ترین مهربانی/شجاعی، مهدی 1383
مطالب مرتبط:
تربیت نسل جوان از نگاه امام رضا علیه السلام
نقش تغذیه در تربیت از نگاه امام رضا (ع)
خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضا(ع) / بخش دوم
