زیاد خوابیدن خوب نیست
با وجود اینکه خواب یکی از ضروریات جسمی سالم است، ولی از طرفی بیش از حد خوابیدن نیز خود می‌تواند علامت برخی بیماری‌ها باشد. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد، افرادی که ساعات زیادی در طول روز می‌خوابند، ممکن است مبتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی و دیابت باشند و یا خطر مرگ در آنها به مراتب بیشتر است.
خواب از جمله نیازهای انکارناپذیر آدمی است که با بروز مشکلاتی مانند بدخوابی، کم خوابی و ... می‌تواند ناهماهنگی های فراوانی را در بدن ایجاد کند.
در واقع، خواب فرآیندی است که طی آن بدن به آرامش نسبی دست پیدا کرده، سوخت و ساز بدن افزایش یافته و روند جوان‌سازی سیستم‌های بدن از قبیل سیستم ایمنی، اسکلتی، ماهیچه‌ای و عصبی شدت می‌گیرد.
مقدار خواب هر شخص در سنین مختلف، متفاوت بوده و ساعت بیولوژیکی (داخلی) بدن با بالا رفتن سن دچار تغییر و تحول می‌شود، اما گاهی مدت زمان خوابیدن در فرد تا حدی افزایش می‌یابد که طول روز و شب به خوابیدن اختصاص می‌یابد و شخص عملا قادر به انجام کار مفیدی نیست.
خوابیدن زیاد همان خطرات کم خوابی را برای سلامتی در پی دارد، اگر چه مطالعه آکادمی پزشکی خواب آمریکا نشان می دهد خطر بیماری عروق کرونر، سکته مغزی و دیابت در بین افرادی که زیاد می خوابند، بیشتر است.
در افراد میانسال متوسط زمان خوابیدن در شب حدود 7 ساعت است.
به طور کلی، نوزادان تازه متولد شده تا دو ماهه بین 12 تا 18 ساعت از روز، نوزادان دو تا یازده ماهه بین 14 تا 15 ساعت، نوپاهای یک تا سه ساله 12 تا 14 ساعت، کودکان سه تا پنج ساله 11 تا 13 ساعت، کودکان پنج تا ده ساله بین 10 تا 11 ساعت، نوجوانان ده تا هیجده ساله 8 تا 9 ساعت و بزرگسالان بالای هیجده سال نیز بین 6 تا 8 ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
زمانی که بدن به پایین‌ترین دمای خود در طی شش ساعت خوابیدن نزدیک شود و نیز مقدار هورمون «ملاتونین» ترشح شده به حداکثر خود بعد از چهار ساعت خوابیدن برسد، بهترین کیفیت خواب صورت گرفته است.
در واقع، کیفیت خواب به الگوهای رفتاری بستگی دارد. ساعات بیداری نیز طبق نیاز بدن بوده و در نهایت، فعالیت‌های روزانه و مصرف مواد غذایی به سلامتی کمک می‌کند تا ساعت داخلی بدن تنظیم شود.
خواب آلودگی که معمولا در وسط روز و بعد از صرف غذا به سراغ افراد میآید، جریان ثابتی نیست.
برخی فعالیت‌های سبک جسمانی می‌تواند این خواب آلودگی‌ها را از بین ببرد و مانع از ایجاد اختلال در خواب شبانه شود.
چرت وسط روز نیز نباید بیشتر از 20 دقیقه باشد، زیرا در غیر این صورت با خواب شب تداخل می کند.
ضروری است که افراد بزرگسال هر شب 6 تا 8 ساعت بخوابند تا از فواید خواب کافی بهره مند شوند. این میزان خواب برای آنهایی که به بیماری های مزمن مبتلا هستند نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
زنگ خطر خواب زیاد
با وجود اینکه خواب یکی از ضروریات جسمی سالم است، ولی از طرفی بیش از حد خوابیدن نیز خود می‌تواند علامت برخی بیماری‌ها باشد.
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد، افرادی که ساعات زیادی در طول روز می‌خوابند، ممکن است مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت باشند و یا خطر مرگ در آنها به مراتب بیشتر است.
همچنین بررسی ها نشان می دهند افرادی که زود احساس خستگی می کنند و با وجود خواب کافی، صبح ها به سختی از خواب بیدار می شود، به احتمال زیاد دچار بیماری های کبدی هستند.
تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی و شرایط نامساعد اجتماعی- اقتصادی ارتباط تنگاتنگی با خوابیدن بیش از حد دارد و اثرات منفی بر سلامت جسم و روح باقی می‌گذارد؛ به عنوان مثال، افرادی که از شرایط مالی خوبی برخوردار نیستند، دسترسی کمتری به مراکز درمانی داشته و همین امر، آنها را در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها از قبیل مشکلات قلبی قرار داده که در نهایت خواب زیاد را به همراه دارد.
یکی از دلایل عمده پرخوابی را می‌توان وارد نشدن به مرحله خواب عمیق دانست، زیرا چنین افرادی خواب آرامی ندارند. این قبیل افراد ممکن است ساعات زیادی از شبانه روز را خواب باشند، ولی این مسأله باعث می‌شود تا پس از بیدار شدن همچنان احساس خستگی و کسالت کنند.
«آپنه» خواب و یا قطع و وصل شدن تنفس در خواب یکی از دلایل احساس خستگی در طول روز است. آپنه خواب نوعی اختلال تنفسی است که فرد هنگام خواب دچار وقفه های تنفسی شده، به طوری که برای چند لحظه، تنفس فرد قطع می‌شود و مجددا وصل می شود. چنین افرادی معمولا شب‌ها خواب راحت و عمیقی نداشته و در طول روز کسل هستند.
محیط خواب از عوامل مهم و موثر در داشتن خوابی مناسب به شمار میآید. پزشکان و متخصصان معمولا توصیه می‌کنند از قرار دادن تلویزیون و رایانه در اتاق خواب جدا خودداری کنید، چرا که از اتاق خواب صرفا باید برای خواب استفاده کرد و روشن بودن هرگونه وسیله صوتی- تصویری در زمان خواب می‌تواند آرامش را از فرد سلب کند. در چنین شرایطی فرد در تمام طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی می‌کند.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که باعث خواب آلودگی در طول روز می‌شود، نگهداری از کودک و نوزاد در طول شب توسط والدین است. پدر و مادرهایی که نوزاد کوچک دارند، همواره در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی می‌کنند.
افسردگی از دیگر عوامل پرخوابی به شمار می‌رود. زمانی که شخصی با داشتن خوابی کامل، باز هم تمایل به خوابیدن دارد، می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به افسردگی باشد. علائم افسردگی از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و برخی با خوابیدن زیادی آن را نشان می‌دهند. در واقع، خوابیدن فرآیندی برای رهایی از دغدغه‌های ذهنی است.
حمله خواب یا تمایل شدید و غیر قابل کنترل به خوابیدن، اختلالی است که بر قسمتی از مغز که مسئول خواب و بیداری است، تأثیر می‌گذارد. این افراد اغلب در طول روز دچار خواب آلودگی‌های شدید شده و قادر به بیدار ماندن نیستند و بارها دچار حمله خواب می‌شوند. آنها معمولا نمی‌توانند تمایزی بین زمان بیداری و خواب قائل شوند.
محققان بر این باورند که حمله خواب اختلالی ارثی بوده و ممکن است سبک زندگی فرد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. این افراد پس از بیدار شدن از خواب‌های چند دقیقه‌ای تا حدود یک ساعت باز هم احساس خواب آلودگی می‌کنند.
بررسی‌ها نشان داده، کمبود نوعی پروتئین موسوم به «هیپوکرتین» که نوعی انتقال دهنده عصبی است باعث حمله خواب می‌شود.
مصرف برخی داروهای تجویزی نیز می‌تواند عامل پرخوابی در افراد باشد. گاهی نیز مصرف مواد مخدر، الکل و حتی کافئین بیش از حد، نیاز به خوابیدن را تشدید می‌کند. از سوی دیگر، غذاهای ناسالم و تنقلات زیاد نیز خواب آلودگی را شدت می‌بخشند.
بخش سلامت تبیان
منابع:
روزنامه ایران – ندا فراهانی
دکتر سلام
سیمرغ
مطالب مرتبط:
افرادی که خواب بیشتری نیاز دارند
4 دلیل خستگی و خواب آلودگی
هر کسی چند ساعت در روز باید بخوابد؟
11 خطایی که قبل از خواب مرتکب می شویم
7 دلیل برای اینکه از امشب کم نخوابید
3 حالت خوابیدن و اثرات خوب و بد آنها
10 اتفاق شگفت انگیزی که حین خواب رخ می دهد
