ایندیم

ایندیم عنصر شیمیایی است که با نشان In و عدد اتمی 49 در جدول تناوبی وجود دارد. این فلز حقیقی کمیاب که نرم و چکش خوار بوده وبه راحتی ذوب می شود، از نظر شیمیایی مانند آلومینیم و گالیم است اما از نظر ظاهری بیشتر شبیه روی می باشد ( همچنین سنگ معدن روی منبع اولیه ایندیم است ). در حال حاضر عمده کاربرد آن در ساخت لایه های نازکی است که از آن ها به عنوان لایه های روغن کاری شده استفاده می شود. ( در جنگ جهانی دوم به عنوان پوشش چرخ دنده هواپیماهایی که در ارتفاع بالا پرواز می کردند کاربرد زیادی داشت ).

ویژگی های قابل توجه

ایندیم فلز حقیقی سفید رنگ و بسیار نرمی است که دارای سطح درخشانی می باشد. این فلز اگر خالص باشد هنگام خم شدن تولید صدایی ممتد و زیر می کند. گالیم و ایندیم هر دو توانایی خیس کردن شیشه را دارند.

کاربردها

اولین و عمده ترین کاربرد ایندیم درپوشش چرخ دنده های موتور هواپیماهای بلند پرواز در طول جنگ جهانی دوم بود. بعداً که کاربردهای بیشتری برای آن در آلیاژها، لحیم ها و علم الکترونیک یافت شد تولید آن به تدریج افزایش یافت. در اواسط و اواخر دهه 90 تولید افزایش نیمه هادی های فسفید ایندیم و لایه های نازک اکسید ایندیم– قلع برایLCD) liquid crystal displays) بیشتر مورد توجه قرار گرفت. تا پایان سال 1992 این لایه های نازک عمده ترین کاربرد این عنصر بود.

سایر موارد استفاده از ایندیم :

در ساخت آلیاژهای با نقطه ذوب پایین کاربرد دارد. آلیاژی که حاوی 24% ایندیم و 76% گالیم می باشد در دمای اتاق به حالت مایع است.

برای ساخت نوررسان ها، ژرمانیم، ترانزیستور، یکسو کننده ها و دما یاب ها به کار می رود.

از آن می توان برای روکش فلزات استفاده کرد و با بخار آن روی شیشه تولید آینه هایی نمود که به همان خوبی آینه های ساخته شده با نقره است اما در مقابل فرسایش مقاومت بیشتری دارد.

اکسید آن برای ساخت صفحات کلید (Panels) برق درخشی (electroluminescent) مورد استفاده می باشد.

تاریخچه

Ferdinand Reich و Theodore Richter در سال 1863 هنگامی که برای یافتن تالیم، با یک طیف نگار مشغول آزمایش سنگ معدن روی بودند ایندیم را ( نام آن از خط نیلی در طیف اتمی اش اقتباس شد indigo خط ) کشف کردند. Richter تا جداسازی این عنصر در سال 1867 به فعالیت ادامه داد.

پیدایش

ایندیم را بیشتر از ته مانده هایی که در طول پردازش سنگ معدن روی به جا مانده تولید می کنند اما در سنگ معدن آهن، سرب و مس نیز یافت می شود. بیشترین مقدار ایندیم مصرف شده مربوط به تولید جهانی LCD است. افزایش راندمان تولید و بازیافت آن ( به خصوص در ژاپن ) بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد کرده است.

تاسال 1924 مقدار ایندیم جدا شده در زمین تنها حدود یک گرم بود. کانادا در سال 1997 تولیدکننده عمده این عنصر به حساب می آید.

هشدارها

مدارک تایید نشده ای مبنی بر میزان پایین سمی بودن ایندیم وجود دارد. اما در صنایع جوشکاری و نیمه هادی ها که در آن ها مقدار مواجهه با این عنصر زیاد است هیچ گزارشی درباره اثرات جانبی مسمومیت در دست نیست.

مرکز یادگیری سایت تبیان