خواص معجزه‌گر گلاب در طب سنتی
گلاب بعد از سکنجبین بیشترین مصرف را در بین مردم در قدیم داشته و امروزه نیز مصرف فراوانی دارد. گلاب یکی از نوشیدنی‌های پرمصرف در طب سنتی است. گلاب طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد. بنابراین برای اکثر افراد مصرف آن توصیه می‌شود و عارضه خاصی ندارد.
فواید مصرف گلاب
* گلاب در طب سنتی ایرانی دارای خواص فراوانی است که مهم‌ترین آن آرام‌بخش بودن آن است. شاید به همین دلیل است که در مراسم عزاداری از آن استفاده می‌شود.
* گلاب علاوه بر خاصیت آرام‌بخشی ضد استرس هم هست. همچنین به دلیل تقویت سیستم عصبی، مصرف آن یا بوئیدن آن در درمان بسیاری از سردردها هم کاربرد دارد.
* مصرف گلاب به هنگام شب برای رفع بی‌خوابی موثر است. از طرفی برای کاهش خستگی می‌توان آن را مصرف کرد.
* همچنین مصرف گلاب برای تقویت لثه توصیه می‌شود. حتی برای بهبود آفت‌های دهان کاربرد دارد.
* گلاب به عنوان یک پاک‌کننده مناسب برای پوست قابل استفاده است و به شادابی پوست کمک می‌کند.
* گلاب برای معده و مخصوصاً دهانه معده مفید است، بنابراین می‌تواند در رفع نفخ یا ریفلاکس موثر باشد.
* گلاب برای مجاری هوایی و ریه‌ها نیز مفید است. نرم‌کننده و لینت دهنده مجاری هوایی و گلو و حلق است. بخصوص برای افرادی که در شغلشان زیاد از حنجره خود استفاده می‌کنند نظیر مداحان و خوانندگان، آموزگاران، قاریان و امثالهم مفید است.
* یکی از دلایلی که در مراسم عزاداری و سوگواری اموات از گلاب استفاده می‌کنند این است که مزاج افراد مصیبت‌دیده که معمولاً دچار استرس، بی‌خوابی و پرفعالیتی و لذا حرارت بالا شده‌اند را رو به خنکی و تعدیل برده؛ بوی آن برای قلب و مغز مفید، آرام‌بخش و تسکین‌دهنده است؛ طعم آن مورد پسند ذائقه و گوارا بوده، اشتها را که معمولاً در هنگام بروز استرس و غم مختل می‌شود تحریک نموده؛ باعث تسکین حلق و حنجره و صدا نیز می‌شود.
* از آنجایی که طبع گلاب رو به خنکی است برای سوزش مجاری ادراری هم مفید است. در خیلی از موارد، سوزش ادرار به دلیل عفونت نبوده بلکه به دلیل گرمی مزاج یا افزایش ماده صفرا در خون و ادرار می‌باشد که گلاب در این موارد کمک‌کننده خوبی است.
* کسانی که در معرض حرارت بالای مزاج می‌باشند (استرس، عصبانیت زیاد، بی‌خوابی، گرمی مزاج پایه، مصرف گرمی‌جات، فصول یا مناطق گرمسیر)، از مصرف گلاب یا شستشوی بدن با گلاب نفع زیادتری می‌برند.
* برای شخص تب‌دار توصیه می‌شود گلاب خنک (یخچالی یا با یخ) بنوشند و یا اینکه در ظرفی به همراه آب ریخته، پارچه‌ای را با آن آغشته کنند و دست و پاها و صورت را با آن شستشو دهند (پاشویه، بدن شویه)؛ مخصوصاً توصیه می‌شود ناحیه کبد (بالا و راست شکم) که نیاز بیشتری به خنک شدن دارد (چون کبد عضو گرمی است) را با پارچه آغشته به گلاب خنک نمایند.
* گلاب برای تقویت قوای عمومی بدن موثر است و باعث تجدید انرژی در بدن می‌شود. بوییدن و خوردن آن برای افرادی که در ایام امتحانات هستند، توصیه می‌شود.
* گلاب همچنین برای کسانی که سردرد ناشی از گرمی و چشم‌درد و سرخی چشم دارند موثر است. در این‌گونه موارد بوییدن، شستشو و اسپری کردن به ناحیه سر نیز بسیار موثر واقع می‌شود.
* غرغره کردن گلاب برای کاهش التهابات و سرخی حلق، کام، لوزه‌ها و حنجره موثر است. در افرادی که به علت گرمی مزاج، دچار خشکی مخاط و خونریزی (مثلاً در لثه یا مخاط دهان و بینی) می‌شوند، خوردن، استنشاق کردن (مکش از طریق بینی) و دهان‌شویه با گلاب بسیار توصیه می‌شود.
طرز تهیه گلاب
مقداری گل محمدی را در ظرف در بسته خاصی که بهتر است سفالی باشد ریخته همراه مقادیری آب با شعله ملایم می‌پزند. بخارات حاصل از جوشیدن را در ظرف دیگری خنک کرده (با روش میعان)، جمع‌آوری می‌کنند. ماده حاصله گلاب و اسانس می‌باشد.
در صورتی که داخل گلاب حاصل، مجدداً گل ریخته و جوشانده شود، اصطلاحاً گلاب دو آتشه به دست می‌آید که ماده موثره بیشتر و طعم و بوی تندتری دارد.
طرز تهیه شربت گلاب (جلاب)
یک شربت بسیار مفید که به‌سادگی می‌توان از گلاب تهیه کرد «جلاب» است. برای تهیه، به اندازه یک واحد شکر یا نبات و حدود سه واحد گلاب را در یک ظرف ریخته تا حل شود. سپس روی حرارت ملایم قرار دهید تا کمی بجوشد. به آرامی کف روی آن را بگیرید. وقتی حجم آن به نصف رسید کمی زعفران به آن بیفزایید بعد از این که کمی جوش خورد از روی شعله برداشته، مایه شربت عسلی شکلی که به دست می‌آید همان جلاب است که خواص گلاب و زعفران هر دو را دارد. می‌توان برای ایجاد تنوع و افزودن خواص جلاب، مقداری عرق گل‌گاوزبان، بیدمشک، کاسنی یا بهارنارنج (حدود 1 واحد) به شربت اولیه اضافه نموده و سپس عملیات جوشاندن انجام شود. به این ترتیب، خواص این گیاهان دارویی نیز به جلاب اضافه می‌شود از جمله تقویت مغز و اعصاب، رفع خستگی، شادی بخشی و تفریح و بهبوددهندگی عملکرد ریه، کبد و قلب. بنابراین برای بیماری‌های روحی، روانی و افسردگی‌ها و نیز برای حالات ترس و اضطراب، فکر و خیال و همچنین بهبود عملکرد گوارشی، تنفسی و قلبی عروقی انسان بسیار مفید است.
چه کسانی باید در مصرف گلاب احتیاط کنند؟
افرادی که دچار اسهال شدید هستند یا زخم گوارشی و نفخ شدید دارند، همچنین کسانی که دچار بواسیر یا هموروئید می‌باشند بهتر است از گلاب استفاده نکنند.
منابع:
دنیای تغذیه - دکتر سـید مهدی میرغضنفری، رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران
فارس - علی حسینی، متخصص طب سنتی
مطالب مرتبط:
٩ کاربرد خاکشیر در طب سنتی
اثرات مفید گلاب در سلامتی بدن
توصیه‌های سنتی برای مقابله با گرمازدگی
انجیر از نگاه طب سنتی
خواص زردآلو در طب سنتی
سلامتی در تابستان با طب سنتی
طب سنتی راجع به رازیانه چه می گوید؟
