تبیان، دستیار زندگی
در بیشتر گیاهان بیشترین مقدار جذب نیتروژن طی مرحله ی رشد سریع اولیه ی گیاه صورت می گیرد و با آغاز مرحله ی زایشی رشد و شروع پیری از میزان جذب آن کاسته می شود....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اهمیت چرخه ی نیتروژن1

اهداف:

  • آشنایی با اهمیت نیتروژن در رشد گیاه
  • آشنایی با جنبه های کشاورزی نیتروژن

شرح درس:

اهمیت چرخه ی نیتروژن1

در بیشتر گیاهان بیشترین مقدار جذب نیتروژن طی مرحله ی رشد سریع اولیه ی گیاه صورت می گیرد و با آغاز مرحله ی زایشی رشد و شروع پیری از میزان جذب آن کاسته می شود. به عنوان مثال، غلات تا 90 درصد از نیتروژن مورد نیاز خود را قبل از شروع مرحله ی زایشی رشد جذب می کنند. بخش اعظم این نیتروژن به برگ های جوان در حال رشد اختصاص می یابد، به طوری که این برگ ها کمی قبل از تکمیل رشد خود، بیشترین مقدار نیتروژن را دارند. پس از این مرحله ی برگ ها صدور نیتروژن را آغاز می کنند. مطالعات متعددی نشان داده اند که برگ های بالغ همزمان با اینکه به صدور نیتروژن می پردازند و یک صادر کننده ی خالص محسوب می شوند (در نتیجه نیتروژن کل در آن ها رو به کاهش است )، به وارد کردن نیتروژن ادامه می دهند. این ورود و صدور همزمان نیتروژن در برگ، به چرخه نیتروژن موسوم است.

اهمیت چرخه ی نیتروژن1

صدور نیتروژن از برگ ها به ویژه هنگامی اهمیت پیدا می کند که بذرهای گیاه در حال شکل گیری اند. نیاز به نیتروژن در بذرهای درحال رشد آن قدر زیاد است که جذب همزمان نیتروژن از خاک ( به عنوان مثال در غلات ) یا تثبیت همزمان نیتروژن در گره ها این نیاز را تامین نمی کند. بقیه ی نیاز نیتروژن در چنین مرحله ای باید از بخش های رویشی و به ویژه برگ ها تامین شود. تامین نیتروژن توسط برگ ها ممکن است عواقب تعیین کننده ای برای ظرفیت فتوسنتزی برگ ها داشته باشد.

پروتئین عمده ی موجود در برگ ها رابیسکو است. آنزیم اخیر در تثبیت فتوسنتزی دی اکسیدکربن نقش کلیدی را بر عهده دارد. رابیسکو ممکن است 40 تا 80 درصد از کل پروتئین محلول در برگ سویا و غلات را در برگیرد. احتمالاً به دلیل فراوان بودن آن در برگ، بسیاری مواقع این پروتئین نقش ذخیره ای را نیز ایفا می کند. از این رو در مواقعی که نیتروژن در سایر اجزای گیاه مورد نیاز است این پروتئین ممکن است تجزیه شود. با کاهش مقدار رابیسکو در برگ، تثبیت دی اکسیدکربن نیز رو به کاهش می گذارد. در مورد سویا و دیگر لگوم هایی که از همزیستی برخوردارند، کاهش در فتوسنتز به معنی کاهش انرژی اختصاص یافته به امر تثبیت نیتروژن در گره هاست. این چنین رقابتی ممکن است به محدودیت قابل توجهی در تشکیل دانه در لکوم ها بینجامد. در مورد غلات و گیاهانی که در خاک های فقیر از نظر نیتروژن رشد می کنند، تحریک نیتروژنی که در برگ ها تجمع یافته است منبع اساسی نیتروژن دانه و میوه محسوب می شود. در گیاهان چندساله، نیتروژن موجود در برگ هایی که در حال پیرشدن و ریزش اند، پس از حرکت به سمت ریشه ها، برای تامین ذخیره زمستانی سرازیر می شود. گیاه از این راه نیتروژن را در خود حفظ می کند و از ان برای تجدید رشد در بهار بهره می گیرد.

تغذیه نیتروژن: جنبه های کشاورزی و اکولوژیکی آن


از نظر کمیت، نیتروژن چهارمین عنصر در گیاهان و فراوان ترین عنصر معدنی است. براساس وزن خشک مواد گیاهی، گیاهان علفی حاوی یک تا چهار درصد نیتروژن اند که بیشتر آن به شکل پروتئین است.در عین حال، میزان نیتروژن قابل دسترس گیاه در خاک ممکن است توسط تعداد زیادی از عوامل محیطی مانند دما، اکسیژن، وضعیت رطوبتی و PH محدود شود. این عوامل بر فعالیت میکروارگانیسم های دخیل در نیتریفیکاسیون، آمونیفیکاسیون و تثبیت نیتروژن تاثیر می گذارند. به علاوه، سالانه مقدار زیادی نیتروژن در جریان برداشت گیاهان زراعی از خاک خارج می شود. بنابراین چندان تعجب آور نیست که می بینیم رشد گیاهان زراعی، اغلب توسط کمبود نیتروژن محدود می شود.

لینک فیلم:

  •  اهمیت چرخه ی نیتروژن اهمیت چرخه ی نیتروژن

  • مرکز یادگیری سایت تبیان

    تهیه: فاضل صحرا نشین سامانی