بیماری ژنتیک در بین نسل سومی ها

خطری بیخ گوش نسل سومی ها 

شاید امروزه صحبت از مشكلات جوانان در جامعه تبدیل به یك كلیشه شده باشد و همه افراد از كارشناس و مسئول گرفته تا افراد معمولی جامعه تا حدود زیادی با مشكلات جوانان آشنا هستند اما این روزها...

شاید امروزه صحبت از مشكلات جوانان در جامعه تبدیل به یك كلیشه شده باشد و همه افراد از كارشناس و مسئول گرفته تا افراد معمولی جامعه تا حدود زیادی با مشكلات جوانان آشنا هستند اما این روزها بیشتر از خود مشكلات، عواقب ناخواسته آنها دردسرساز شده است. یكی از مسائل مهم در حوزه جوانان بالارفتن سن ازدواج آنها است كه یكی از نتایج ناخواسته و پیش‌بینی نشده‌ای كه به همراه دارد افزایش تولد فرزندانی با بیماری‌های ژنتیكی و معلول است.

میانگین سن ازدواج در كشور ما ۲۵ سال است كه این سن برای مردان 27/5برای زنان ۲۲ سال است. البته این سن در مناطق مختلف و در میان اقشار مختلف متفاوت است. بالارفتن سن ازدواج در جامعه ما با خود، مشكلات و عواقب بسیاری را به همراه داشته كه باعث شده است نگرانی‌های زیادی پیرامون آن شكل بگیرد. یكی از عواقب ازدواج در سنین بالا افزایش تولد نوزادان معلول و با بیماری ژنتیكی است.

بین افزایش بسیاری از بیماری‌های ژنتیكی و افزایش سن مادر رابطه مستقیمی وجود دارد. بالا رفتن سن بارداری یكی از عوامل اصلی افزایش ابتلای فرزندان متولد شده به بیماری سندروم داون است. در بارداری سن ۴۹ سالگی، احتمال ابتلای فرزند متولد شده به بیماری سندروم داون، یك به ۱۱ مورد است در حالی كه در بارداری سن ۲۴ سالگی، احتمال ابتلا یك به ۱۴۹۰ است. بالارفتن سن ازدواج به ویژه سن مادران مهم‌ترین عامل تولد فرزندان منگول در كشور است. در بسیاری از بیماری‌های ژنتیكی دیگر مانند بیماری‌های هموفیلی و تالاسمی، افزایش سن مادر اگر عامل اصلی در ابتلای به این بیماری‌ها نباشد، قطعا یكی از عوامل تاثیرگذار است. هزینه‌های بالایی كه نگهداری از یك فرد معلول به خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌كند باعث شده است كه مساله تولد فرزندانی كه اختلال ژنتیكی دارند به یك مساله مهم تبدیل شود. به همین دلیل به نظر می‌رسد كه یكی از بهترین راه‌ها برای كنترل موالید با مشكل ژنتیكی، برطرف كردن و كنترل عواملی است كه در ایجاد این موالید دخیل هستند.

سونامی بیماری‌های ژنتیكی در راه است

رئیس آزمایشگاه ژنتیك پزشكی‌مولكولی گیلان با بیان اینكه آمار ازدواج فامیلی در ایران ۴۰ درصد از ۱۰۰ درصد است، گفت: سونامی بیماری‌های ژنتیك در راه است. پروانه كشاورز با بیان اینكه بیماری‌های ژنتیكی از جمله بیماری‌های زیان‌آور دنیای كنونی است، افزود: افزایش بیماری‌های ژنتیكی از مشكلات امروز جامعه است. او افزایش سن ازدواج، اشباع محیط زیست از عوامل جهش‌زا و سرطان‌زا، استفاده از غذاهای غیراستاندارد و نادرست، الگوی زندگی شهری بی‌تحرك و ماشینی شدن زندگی را موجب فراوانی بیماری‌های ژنتیكی دانست. او با تاكید بر اینكه بیماری‌های ژنتیكی درمان ندارد، خاطرنشان كرد: بیماری‌های ژنتیكی علاوه بر نداشتن درمان قطعی و كامل، ضررهای زیادی را برای بیمار و سلامت جامعه به همراه دارد اما می‌توان از بروز و شیوع این بیماری‌ها جلوگیری كرد.

رئیس آزمایشگاه ژنتیك پزشكی مولكولی گیلان متذكر شد: زوج‌هایی كه سابقه بیماری‌های ژنتیكی در فامیل دارند پیش از تصمیم به بارداری باید بررسی‌های ژنی انجام دهند و مورد بررسی آزمایشگاهی مولكولی و سلولی قرار گیرند. كشاورز با اشاره به اینكه بیماری‌های تالاسمی از جمله بیماری‌های ژنتیكی است كه پیش از تولد نوزاد نیز می‌توان به وجود آن پی برد، خاطرنشان كرد: ژنتیك، علمی پیچیده و بنیادی در علوم پزشكی است. او از ثبت ۲ هزار نوع بیماری ژنتیكی در جهان خبر داد و گفت: در ایران هموفیلی، تالاسمی، انواع عقب‌ ماندگی‌های ذهنی و جسمی، ناشنوایی، بیماری‌های خونی، بیماری‌های ریوی و كلیوی و بیماری‌های متابولیكی از جمله مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین نوع این بیماری‌ها است. او گفت: استان‌های گیلان و مازندران رتبه نخست و دوم فراوانی بیماری‌های ژنتیكی تالاسمی در كشور را به خود اختصاص داده‌اند.
عدم تعادل بین تعداد دختران و پسران‌
دکتر محمد اسحاقی معاون مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان معتقد است که از کل جمعیت کشور، 24 میلیون و 474 هزار و 780 نفر جوان هستند که از این تعداد 12 میلیون و 410 هزار و 803 نفر را مردان و 12 میلیون و 63 هزار و 977 نفر را زنان تشکیل می‌‌دهند. او تاکید کرد: آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد یک سوم از 24 میلیون و 474 هزار و 780 نفر جوان کشور در سن ازدواج هستند و این در حالی است که همواره تعادلی میان تعداد دختران و پسران از لحاظ سن ازدواج وجود ندارد.

او افزود: از سوی دیگر گاهی در برهه‌ای از زمان، آمار مرگ و میر در مردان بیش از زنان می‌شود و این امر نیز عاملی درعدم توازن میان تعداد جمعیت زنان و مردان درسن ازدواج می‌گردد.

او در ارتباط با عدم توازن در تعداد جمعیت دختران و پسران و مشکل ازدواج که به دنبال این امر به وجود آمده تصریح کرده: مشکل عدم توازن در تعداد جمعیت دختران و پسران نیست بلکه مساله مهم تغییرات ایجاد شده در فرآیند همسر گزینی است، در واقع امروزه دختران میل به ادامه تحصیل دارند و در سنین بالا تصمیم به ازدواج می‌گیرند در حالی که تحصیل یا اشتغال نباید مانع ازدواج دختر شود.

به گفته وی: بالا رفتن سن،‌ امکان ازدواج را برای دختران محدودتر می‌کند و این موضوعی است که اغلب دختران در سن ازدواج نسبت به آن غافل هستند.

افزایش سن و تولد کودکان منگول
«دکتر اشرف سماوات» رئیس اداره ژنتیک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از افزایش بروز علائم سندرم داون در کشور به علت بالا رفتن سن ازدواج و بارداری خبر می‌دهد و می‌گوید: در 10 سال گذشته براساس شواهد جمع‌آوری شده و براساس متدولوژی مشخص، به بیماری‌های ژنتیکی نمره داده شد و براساس آن فهرستی از بیماری‌های شایع تهیه شد که 8 بیماری از جمله بیماری هموفیلی، سندرم داون، کم‌خونی داسی‌شکل و تالاسمی از بیماری‌های شایع ژنتیک کشوری است که با افزایش سن ازدواج و بارداری در کشور افزایش می‌یابد.

پیشگیری از اختلالات ژنتیك لازم است
یك عضو كمیسیون بهداشت و درمان كشور با اشاره به اینكه هر چه سن ازدواج بالاتر می‌رود شیوع اختلال‌های مادرزادی بیشتر می‌شود، می‌گوید: وقتی سن ازدواج به بالای ۳۵ برسد احتمال وقوع اختلال‌های ژنتیكی‌ای مانند سندروم داون افزایش پیدا می‌كند. عبدالرحمان رستمیان می‌افزاید: بحثی كه الان در مجلس در حال پیگیری است این است كه مشاوره‌های لازم به كسانی كه اختلال‌های ژنتیك در خانواده‌هایشان وجود دارد ارائه شود تا بتوانند از تولد نوزادانی كه اختلال ژنتیكی دارند پیشگیری شود.

نتایج محققان در مورد علل بالا رفتن سن ازدواج
نتایج یك تحقیق كه توسط محققان دانشگاه تهران در مورد بررسی علل موثر بر بالا رفتن سن ازدواج جوانان شهر تهران انجام شده است نشان داده که 5 عامل عمده موانع ازدواج در بین پسران به ترتیب اهمیت عبارتند از: نداشتن شغل مناسب، فقدان درآمد كافی، بالا بودن هزینه ازدواج، فقدان مسكن، فقدان همسر دلخواه است
و در بین دختران این عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از: فقدان همسر دلخواه، نداشتن شغل مناسب، مردد بودن در تصمیم‌گیری، بالا بودن هزینه ازدواج، فقدان درآمد كافی از نظر سطح توقعات در بین مردان
عوامل ذکر شده به ترتیب اهمیت عبارتند از: مسكن مستقل، شغل پر درآمد، توان پرداخت اجاره مسكن، تحصیلات بالا و داشتن وسیله نقلیه.
در این تحقیق آمده است که معیار های اصلی همسر دلخواه عبارتند از: تفاهم اخلاقی، اصالت خانوادگی، شخصیت اجتماعی، پایبندی به اصول اعتقادی و وضعیت اقتصادی خوب در بین زنان مطرح شده است.
در این تحقیق درآمد خانواده، نوع شغل پدر و بالا رفتن سن ازدواج رابطه معنی‌داری مشاهده شده است و بین سطح تحصیلات والدین و وضعیت مسكن خانواده و بالا رفتن سن ازدواج رابطه معنی‌داری وجود دارد.

این در حالی است كه بین شغل جوانان، بیكاری، میزان درآمد ماهانه، میزان تحصیلات، بالا بودن هزینه ازدواج، مهریه و جهیزیه، افزایش سطح توقعات زوجین و خانواده‌ها و داشتن برادران و خواهران بزرگتر با بالا رفتن سن ازدواج آنان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
  
در حالی که زنگ خطر افزایش بیماری های ژنتیک به دلیل بالارفتن سن ازدواج به صدا درآمده است اما هنوز مشکل تاخیر در ازدواج جوانان رفع نشده است . این زنگ خطر، هشداری است که باید ازسوی مسئولین جدی گرفته شود.