یارانه چند نفر و چه کسانی قطع شده؟
سرانجام موضوع حذف یارانه نقدی علنی شد و مسوولان چند ماه بعد از حذف برخی از افراد، در مورد آن اظهارنظر کردند. در ابتدای سال جاری برخی از رسانه‌ها خبر عجیبی را منتشر کردند و آن حذف یارانه نقدی 5 گروه شغلی بود.
گفته می‌شد، پزشکان، مالکان خودروهای گران قیمت لوکس، صاحبان صرافی‌ها، اعضای هیات مدیره بانک‌ها و هیات مدیره شرکت‌های خصوصی و همچنین افراد مقیم خارج از کشور از دریافت یارانه حذف خواهند شد اما بعد از انتشار این خبر مسوولان سخنان ضد و نقیضی را بیان کردند و آمارهای مبهم ارائه دادند. اما در نهایت مسوولان حذف این گروه‌ها را تکذیب کردند و مشخص نشد که ملاک دولت برای حذف یارانه نقدی چیست. ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اولین آمار حذف یارانه نقدی را ارائه داد و اعلام کرد در سال 1393 200 هزار نفر از لیست سازمان هدفمندی یارانه ها برای دریافت یارانه نقدی خارج شده‌اند.
حذف یارانه پردرآمدها که در بین آنها افرادی با سطح درآمد متوسط و حتی رو به پایین نیز مشاهده می‌شد بدون واکنش باقی نماند و عده‌ای نسبت به قطع یارانه خود معترض شدند. از این رو وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از پنجم خرداد ماه امسال باراه‌اندازی سامانه yaraneh10.ir اعلام کرد که سرپرستان خانوارهای حذف شده می‌توانند در فرصت دو ماهه از قطع واریز یارانه نقدی خود به این سامانه مراجعه و اعتراض خود را اعلام کنند؛ با این توضیح که قرار شد در صورت بروز اشتباه در حذف یارانه، این خانوارها مجدد به لیست یارانه بگیران بازگردند.
بر این اساس معترضان شکایات خود را ثبت کردند و طبق اعلام مسوولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کسانی که به دلیل خطا حذف شده بودند مجددا به فهرست یارانه‌بگیران بازگشتند. گذشته از اینکه ساز و کار پرداخت یارانه این 17 هزار نفر برای مدتی که قطع شده بود هنوز مشخص نیست، آمار حذف شدگان از دریافت یارانه نیز همچنان مبهم به نظر می‌رسد.
بعد از اینکه در فروردین ماه امسال حذف یارانه پنج گروه درآمدی از سوی دولت تکذیب و وزیر کار آمار واقعی حذف شدگان از دریافت یارانه را حدود 200هزار نفر اعلام کرد، آمار عجیب دیگری از سوی صالح - معاون سازمان مدیریت و برنامه ریزی- مبنی بر حذف یارانه 50 هزار میلیاردر تهرانی مطرح شد که البته وی حاضر به توضیح بیشتر در این رابطه نشد. این در حالی است که در هفته گذشته قائم مقام وزیر کار و رفاه اجتماعی در گفت و گو با برخی رسانه ها از حذف یارانه یک میلیون نفر خبر داد و حتی اعلام کرد که به دنبال ثبت اعتراض حذف شدگان و بررسی‌های انجام شده، یارانه حدود 17 هزار نفر که به دلیل خطا خارج شده بودند دوباره برقرار شده است.
اما به فاصله یک روز از اظهارات فیروزآبادی، ربیعی - وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی - از آمار جدیدی رونمایی کرد و گفت که "تا پایان مرداد ماه یارانه حدود دو میلیون پردرآمد حذف خواهد شد."
اعلام این خبر در حالی بود که به طور دقیق مشخص نیست که آیا طبق اظهارات قائم مقام وزیر تاکنون فقط 50 هزار نفر از لیست یارانه بگیران حذف شده‌اند و قرار است تا پایان ماه جاری (مرداد) حدود دو میلیون نفر که از قبل در مورد آنها بررسی های لازم انجام و شناسایی شده اند از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوند یا اینکه حدود یک میلیون یارانه‌بگیر حذف شده اند و تا پایان مردادماه این تعداد به دو میلیون نفر افزایش خواهد یافت. این در حالی است که به نظر می رسد با توجه به حذف تدریجی مورد تاکید ربیعی، حالت دوم محتمل تر بوده و در چند ماه گذشته تاکنون یارانه حدود یک میلیون نفر قطع شده و با حذف بخشی دیگر در روزهای آینده این تعداد تا انتهای ماه جاری به دو میلیون نفر خواهد رسید. که در این حالت با توجه به اینکه طبق آخرین آمار اعلامی از سوی نوبخت تعداد 76 میلیون و 60 هزار نفر در هر ماه یارانه دریافت می کنند تعداد یارانه بگیران از شهریورماه به حدود 74 میلیون نفر کاهش خواهد یافت.
در همین‌باره ابوذر ندیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به «تبیان» گفت: با توجه به قانون هدفمندی یارانه‌ها حذف 2 میلیون نفر که وزیر اعلام کرده محتمل است و دولت مختار است که برای اجرای قانون و پرداخت سهم تولید و سلامت همچنین برای پرداخت یارانه نقدی پردرآمدها را حذف کند. این قانون به دولت اختیارات زیادی داده است اما نباید دولت این کار را باخطای زیاد انجام دهد. ندیمی افزود: هنوز دولت اعلام نکرده شاخص‌های حذف‌شدگان چیست البته ضرورتی هم ندارد اما باید حذف با درصد خطای کم صورت گیرد تا مشکلی به وجود نیاید. عضو کمیسیون اقتصادی درباره ارائه گزارش دولت از چگونگی روند حذف افراد گفت: دولت برای بودجه 95 حتما باید گزارشی از نحوه اجرای قانون هدفمندی در سال 94 را ارائه کند و قطعا در آن زمان چنین گزارشی می‌خواهیم. تا آن زمان باید صبر کنیم و اگر لازم شد در وسط سال نیز گزارشی از روند حذف افراد می‌خواهیم اما تاکنون این نیاز احساس نشده است. ندیمی افزود: قانون هدفمندی یارانه‌ها دائمی نیست و یکی، دو سال دیگر به پایان می‌رسد و بهتر است دولت با کمترین خطا آن را اجرا کند. البته دولت باید همین روند رسیدگی به شکایت‌ها و برقراری دوباره یارانه افرادی را که یارانه‌شان قطع شده و بعدا مشخص شده پردرآمد نیستند، ادامه دهد.
وی در پایان درباره اینکه چند میلیون نفر باید از دریافت یارانه محروم شوند تا کسری بودجه هدفمندی جبران شود، گفت: در قانون نیامده که دولت یارانه نقدی چند نفر را باید حذف کند. این دست دولت است که با توجه به محاسبات خود برای اجرای قانون چند نفر را از دریافت یارانه نقدی حذف کند و در این زمینه محدودیتی وجود ندارد. دولت می‌تواند کسی را حذف نکند یا خیلی‌ها را حذف کند اما باید با دقت آن را انجام دهد تا حق کسی ضایع نشود.
آیا نیازمندان هم حذف می‌شوند
اینکه دولت چه کسانی را پردرآمد می‌داند، علامت سوال بزرگی است که پاسخ کوچکی هم به آن داده نشده است. البته محسن بهرامی مشاور معاون اجرایی رئیس‌جمهور چندی پیش چهار عامل برای حذف افراد غیرنیازمند از دریافت یارانه اعلام کرد که تعداد عائله خانوار، شهر محل سکونت، برخورداری از منزل مسکونی ملکی و نوع و مدل خودروی شخصی از جمله آنها بود. این شاخصه‌ها نمی‌تواند شاخص‌های اصلی باشد چراکه اجرای آن خطای زیادی را موجب می‌شود. در پاسخ به این سوال که آیا تا کنون نیازمندان حذف شده‌اند باید گفت بله چون دولت مجبور شده بعد از ثبت اعتراض‌ها، یارانه 17 هزار نفر را دوباره برقرار کند. قطعا حذف یارانه نقدی با خطا همراه خواهد بود و به اشتباه درصدی از نیازمندان از دریافت یارانه نقدی محروم خواهند شد اما با سامانه اعتراض می‌توان امیدوار بود که کمتر از انتظارها حق کسی ضایع خواهد شد. طبق گفته مسوولان موضوع پرداخت یارانه نقدی و هدفمندی یارانه‌ها فقط تا دو سال آینده خواهد بود و برای ادامه پرداخت یارانه نقدی دولت و مجلس باید تصمیم تازه‌ای بگیرند. آیا در آینده هم یارانه نقدی پرداخت خواهد شد یا نه باید منتظر ماند و دید.
محسن جندقی بخش اقتصاد تبیان
مطالب مرتبط :
