آشنایی با فلسفه هنر

دکتر حسن بلخاری قهی بلخاری در عرصه هنر، چه در جایگاه مدرس و چه محقق و پژوهشگر و عضو فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران نامی شناخته شده است. روی سخن او در این کتاب با متخصصان فلسفه هنر نیست، بلکه مباحث مورد توجه بلخاری، بیشتر علاقه‌مندانی است که می‌خواهند دور از مباحث تخصصی به عنوان دانشجو آموزه‌هایی را در این زمینه فراگیرند.

این کتاب متشکل از سه بخش اصلی کلیات، هنر و فلاسفه (در غرب) و تأملاتی در فلسفه هنر اسلامی است. نویسنده در فصل اول به توضیح مبانی فلسفی هنر پرداخته و در بخشی از این فصل با تبارشناسی الفاظی چون هنر، فن و صناعت، ریشه این واژه ها را در فارسی و سپس کاربردشان در اسطوره های یونانی را به تفصیل بیان می کند.

فصل دوم کتاب در یونان سیر می کند و بلخاری به آرای فلاسفه بزرگ ابتدا اشاره می کند و در ادامه و فصل سوم کتاب ـ که فصل محوری آن به شمار می آید ـ از تحقیقات افرادی چون گل رو نجیب اوغلی درباره ریشه یابی نقوش هنری اسلامی سخن به میان می آورد. خواننده در صفحات پایانی کتاب به میدان جنگی دانشمندان درخصوص تاریخی گرایی در هنر اسلامی و در برابر آن زمانمند بودن این هنر پا می گذارد.

آنچه مولف در این کتاب بیشتر برای آن زحمت کشیده و جمع بندی فصول مختلف محسوب می شود، بخش پایانی کتاب است. این بخش، متشکل از دلایل نویسنده درباره ضرورت بررسی موانعی است که نظام دانشگاهی ما را از تکوین و تدوین فلسفه هنر و معماری اسلامی باز می دارد.

نظریه های هنری در قرن بیستم

نویسنده: جیمز ماتسن تامسون

مترجم: داوود طبایی عقدایی

این کتاب شامل نظریه های اندیشمندانی چون تولستوی، مارتین هایدگر، ژاک دریدا، ارنست کاسیرر و زیگموند فروید در حوزه زیبایی شناسی و فلسفه هنر است که با ترجمه داوود طبایی عقدایی منتشر شده است.

نظریه های هنر در قرن بیستم در هشت بخش مجزا پژوهش های مهم ترین و اثرگذارترین صاحب نظران و فیلسوفان قرن بیستم را ارائه کرده است. بخش های مختلف این کتاب عبارت اند از اکسپرسیونیسم یا نظریه بیان شامل نظریه های بزرگانی چون تولستوی و کالینگوود؛ فرمالیسم شامل نظریه های اندیشمندانی چون راجر فرای و کلمنت گرینبرگ، رویکرد روانشناختی با دانشمندانی همچون فروید، یونگ و آرنهایم و رویکرد جامعه شناختی شامل نظریه های کسانی چون کارل مارکس، آرنولد هاوزر و هادینیکولائو.

همچنین رویکرد نشانه شناختی و ساختارگرایی شامل گزیده هایی از ارنست کاسیرر، رولان بارت و کلود لوی استروس، رویکرد اگزیستانسیالیستی و پدیدارشناختی با شرح آرای فیلسوفانی از قبیل هایدگر و مرلوپونتی، رویکرد پساساختارگرایی با شرح آرای صاحب نظرانی چون ژولیا کریستووا و ژاک دریدا و در نهایت رویکرد تحلیلی ـ زبان شناختی با شرح نظرات اندیشمندانی چون موریس ویتس و آرتور دانتو از دیگر بخش های این کتاب است.

داوود طبایی عقدایی دارای مدرک دکتری در رشته ادبیات فرانسه از دانشگاه مینه سوتای آمریکا، کار ترجمه را از حدود 22 سال پیش آغاز کرد. نخستین ترجمه های او برای کمیسیون ملی یونسکو در ایران بود و قریب 15 سال به عنوان مترجم و ویراستار با این نهاد همکاری داشت.

از این مترجم تاکنون بیش از 20 عنوان کتاب منتشر شده است که از آن میان می توان به راهنمایی بر ادبیات و فیلم، در جستجوی آن دیگر، دعا برای اشیای گمشده، هنر و باستان شناسی کره، از گورکی تا گورکی، مشارکت در توسعه و زبان تصویری شاهنامه اشاره کرد که کتاب آخر، زمستان 88 به عنوان اثر برگزیده جایزه کتاب فصل انتخاب شد.

طبایی درباره آخرین ترجمه خود گفت: کار ترجمه کتاب نظریه های هنر درقرن بیستم به انضمام حدود 18 ماه تحقیقی که صرف آن کردم، قریب سه سال زمان برد. به طور نمونه فقط یک بخش این کتاب رساله 80 صفحه ای مارتین هایدگر ـ مشهورترین اندیشمند و فیلسوف قرن بیستم ـ با عنوان خاستگاه اثر هنری است. البته این رساله پیشتر با نام های سرآغاز کار هنری و سرچشمه اثر هنری به ترتیب با ترجمه پرویز ضیا شهابی و عباس منوچهری منتشر شده است.