شکستن زیاد قولنج ضرر دارد؟

دکتر آذریان، متخصص ارتوپدی درباره علت صدایی که حین شکستن قولنج شنیده می شود می گوید:
«در طی حرکت دادن اندام‌ها و استخوان‌های بدن، امکان دارد صداهایی شنیده شود که این صداها به علت فشار منفی ای است که در داخل مفصل ایجاد می‌شود و نام علمی این صداها را هاپینگ می‌گویند.

وقتی فشار منفی ایجاد می‌شود، در داخل مفصل فضای اضافه‌ای به وجود می‌آید و برای اینکه این فضا پر شود، مایع درون کپسول مفصلی به گاز تبدیل می شود که معمولا این گاز CO2 می‌باشد.

تبدیل این مایع به گاز باعث ایجاد صدایی می شود که آن را اصطلاحا ها‌پینگ یا شکستن قولنج می‌گویند، البته در منابع و متون معتبر علمی از قولنج نام برده نشده است.

اما اینکه ها‌پینگ اثر خوب یا بدی دارد بطور علمی مشخص نشده است و بسیاری از افراد فکر می‌کنند که اگر این صدا ایجاد شود، درد ناشی از خستگی بدن بهبود می‌یابد، اما در این مورد هم مدرک و مطلب علمی وجود ندارد.

سوال دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود این است که اگر قولنج را زیاد بشکنیم، ضرری برای بدنمان دارد یا خیر؟

در پاسخ باید بگویم که شکستن قولنج تاثیر مفیدی ندارد و برعکس فشار زیاد ناشی از آن، موجب از بین رفتن مایع درون کپسول مفصلی می شود و بطور کلی توصیه به این کار نمی‌شود.

در سنین بالا اگر شکستن قولنج با فشار زیاد همراه باشد، چون احتمال پوکی استخوان وجود دارد ممکن است منجر به آسیب استخوانی، شکستگی مفصل و یا در‌رفتگی آن شود، البته فقط در صورتی که فرد مستعد ابتلا به پوکی استخوان و یا دچار آن باشد.

در افراد جوان نیز اگر شکستن قولنج به تعداد کم مثلا سه تا چهار بار در روز انجام شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی با انجام زیاد این حرکت، امکان ایجاد آسیب‌های جبران نا‌پذیر بدنی که عمده‌ترین آنها آسیب نخاع است، وجود دارد.»

دکتر فرهاد صفری، یکی از استادان دانشگاه آزاد اسلامی زنجان درباره مضرات شکستن قولنج می گوید:
«بعضی افراد برای رفع خستگی، اقدام به شکستن قولنج می‎کنند، حال آن که عمل شکستن قولنج آسیب بسیار جدی به مفاصل وارد می کند و به مرور زمان باعث بروز مشکلاتی در مفاصل و حتی جابه‌جایی آنها می‌شود.

زمانی که شکستن قولنج به یک عادت تبدیل شود، باعث بروز مشکلات متعدد مفصلی می‌شود که این مشکل به مرور زمان، شخص را در نواحی مختلف مفاصلش دچار مشکل می‌کند که با مراجعه به متخصص مفاصل می‎توان به این مشکل پی برد.

متأسفانه زمانی که افراد به وجود یک مشکل در مفاصل خود پی می‌برند، درمان آن را در شکستن قولنج می‌دانند،. لذا توصیه می‌شود کسانی که با این مشکل مواجه هستند، خوددرمانی نکرده و به پزشک متخصص مفاصل مراجعه کنند.»

ولی دکتر علیرضا رجایی ، فوق تخصص روماتولوژی شکستن قولنج را بی ضرر می داند و معتقد است:
«شکستن قولنج یا خم کردن مفاصل تنها در افرادی که از دردهای طولانی مدت رنج می‌برند، می‌تواند ایجاد مشکل کند.

خم کردن مفاصل انگشتان، گردن، ستون فقرات و ...که در اصطلاح به آن شکستن قولنج گفته می‌شود، هیچ ضرری برای بدن ندارد و عوارضی از قبیل لرزش دست، وارد شدن فشار به مهره‌ها، کمردرد، ابتلا به آرتروز و ... را ایجاد نمی کند.

برخی افراد بر این باور هستند که پس از انجام این کار احساس رضایت می‌کنند، اما باید گفت این احساس نیز یک حس کذب است و هیچ دلیل علمی برای آن وجود ندارد.

شکستن قولنج تنها در افرادی که از دردهای طولانی مدت رنج می‌برند، مانند افرادی که نخاع آنها تحت فشار است و یا افرادی که کمر‌دردهای مزمن دارند، می‌تواند منجر به افزایش فشار و تشدید درد شود که به این افراد توصیه می‌شود حتما حرکات کششی و ورزشی را تحت نظر پزشک متخصص انجام دهند.

برای ترک این عادت، به افراد توصیه می‌شود به ازای هر یک ساعت کار، پنج دقیقه استراحت کنند و در زمان استراحت، حرکات کششی نرم و مخالف وضعیت کاری انجام دهند، برای مثال اگر در هنگام کار موس کامپیوتر به دست دارند، در زمان استراحت، دست خود را صاف کنند تا حالت مخالف ایجاد شود، و یا اگر فردی به مدت طولانی زمان کار بر روی صندلی نشسته است، در زمان استراحت پنج دقیقه بایستد و یا کمی قدم بزند.

این کارها چون خلاف فعالیت کاری است، منجر به استراحت مفاصل و استخوان‌ها شده و دیگر نیازی به شکستن قولنج نیست.»

منابع:
ایسنا
مهر
آنا

مطالب مرتبط:
مضرات رفع قولنج
شکستن انگشتان باعث آرتروز می شود؟
شکستن انگشتان خوب نیست
انگشت هایت را نشکن
10 ورزش برای انگشتان دست