شروط لباس نماز گزار
چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است، از جمله: باز بودن تکمه های لباس، پوشیدن لباس سیاه، چرک، تنگ و لباسى که دارای تصویر است، و ...
و نیز چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است، از جمله: عمامه با تحت الحنک، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزهترین لباسها و استعمال بوى خوش و دست کردن انگشترى عقیق.
جواب: مرد باید در حال نماز اگر چه كسی او را نمیبیند عورتین خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند و باید در موقع نماز بدن و موی زن به جز دستها تا مچ وپاها تا مچ و گردی صورت تمام بدن پوشیده باشد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م788 و789)
جواب: لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1. آنكه پاك باشد 2. آنكه مباح باشد 3. آنكه از اجزاء مردار نباشد 4. آنكه از حیوان حرام گوشت نباشد 5و6. آنكه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابریشم خالص و طلا بافت نباشد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م798)
جواب: در سه صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است 1. آنكه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی كه در بدن اوست لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد 2. آنكه بدن یا لباس او به مقدار كمتر از درهم به خون آلوده باشد 3. آنكه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد نماز صحیح است اول: آنكه لباسهای كوچك او مانند جوراب و عرق چین نجس باشد دوم: آنكه لباس زنی پرستار بچه است نجس شده باشد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م848)
سوال از چند قسمت تشکیل شده است که به هر قسمت جداگانه پرداخته می شود.
1- نماز خواندن با بدن ولباس خونی؟
2- نماز خواندن با توجه به عدم اطلاع از وقت نماز؟
3- نماز خواندن با توجه به عدم شناخت جهت قبله؟
نماز از جمله عباداتی است که در هیچ حالتی از انسان ساقط نمی شود، مگر انسان در حال بیهوشی کامل باشد. مراجع محترم تقلید درباره اهمیت نماز می فرمایند: "در هیچ حالتى تکلیف نماز از شخص مکّلف ساقط نمىشود. اگر نمىتواند ایستاده نماز بگزارد، باید نشسته بخواند و اگر نشسته نمىتواند، خوابیده و به پهلوى راست رو به قبله بخواند. اگر به پهلوى راست نمىتواند، به پهلوى چپ بخواند. در غیر این صورت به پشت بخوابد، به طورى که کف پاى او رو به قبله باشد. حتى در اتوبوس یا هواپیما اگر وقت نماز تنگ باشد، باید در حد مقدور نسبت به قبله و رکوع و سجود اقدام کند."[1]
اما درباره ندانستن قبله به این مسئله توجه فرمایید: مسأله 784: اگر براى پیدا کردن قبله وسیلهاى ندارد، یا با این که کوشش کرده گمانش به طرفى نمىرود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید چهار نماز به چهار طرف بخواند و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد، باید به اندازهى که وقتدارد نماز بخواند؛ مثلا فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید نماز را در طرفى که مىخواهد بخواند. و باید نمازها را طورى بخواند که یقین کند یکى از آنها رو به قبله بوده یا اگر از قبله کج بوده، به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است.[2]
لباس و بدن نماز گزار باید پاک باشد ولی اگر لباس پاک نداشت و تطهیر بدن نیز به هر علت ممکن نبود باید به دستور ذیل عمل کند.
مسأله 813 کسى که غیر از لباس نجس، لباس دیگرى ندارد (و وقت تنگ است یا احتمال نمىدهد که لباس پاک پیدا کند اگر به واسطه سرما یا عذر دیگر نمىتواند لباس را بیرون بیاورد باید در همان لباس نماز بخواند و نمازش صحیح است ولى چنانچه بتواند لباس را بیرون بیاورد، باید نماز را به دستورى که براى برهنگان[3] گفته شد به جا آورد.[4]
در نهایت انسان اگر وقت نماز را نداند باید به ظن خود عمل کند و نماز را به قدری تأخیر بیاندازد که مطمئن شود وقت داخل شده است.[5]
جواب: اگر خودش نمیداند كه چادرش نجس است لازم نیست به او تذكر دهید. (استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 138, س41)
جواب: پوشیدن لباسهای مخصوص زنان برای مردان و بالعكس حرام است و لیكن به نظر بعضی از فقها نماز با آن اشكالی ندارد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م846)
جواب: نماز با لباس مشكی مكروه است و باعث بطلان نماز نمیشود. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م865)
اگر عوضکردن آن ممکن باشد، باید تعویض شود و اگر برداشتن آن ممکن نباشد یا براى زخم ضرر داشته باشد، این دستمال یا چسب مانند جبیره خواهد بود.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر عوضکردن آن ممکن باشد، باید تعویض شود و اگر برداشتنش ممکن نباشد یا براى زخم ضرر دارد، مانند جبیره است به نحوى که پارچه پاکی را بطوری که جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارید و دست تر روی آن بکشید.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر آب برای زخم ضرر داشته باشد میتوانید روی خود چسب زخم با دست نمدار دست بکشید.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر متمکّن از تعویض باشد باید برای نماز دستمال و یا چسب پاک جایگزین شود و اما نسبت به وضوء اگر آب برای زخم مضر نباشد باید بعد از گرفتن آن وضوء به نحو متعارف گرفت و اگر وظیفه اش وضوی جبیره باشد لازم است حتی الامکان دستمال پاک جایگزین شود.
پی نوشتها:
1.توضیحالمسائل مراجع، م 971 آیةالله نورى همدانی، توضیحالمسائل، م 971 و آیةالله وحید خراسانی دام ظله، توضیحالمسائل، م 978 دفتر آیةالله خامنهاى دام ظله. به نقل از نرم افزار پرسمان.
[2] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)،ج1،434،مسأله 784.
[3] نک مسأله 797 :کسى که مىخواهد نماز بخواند، اگر براى پوشاندن خود حتى برگ درخت و علف نداشته باشد (و احتمال ندهد، که تا آخر وقت چیزى پیدا کند که خود را با آن به پوشاند)، در صورتى که نامحرم او را مىبیند باید نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود به پوشاند و اگر کسى او را نمىبیند، ایستاده نماز بخواند و جلوى خود را با دست به پوشاند و در هر صورت رکوع و سجود را با اشاره انجام مىدهد و براى سجود سر را قدرى پایینتر مىآورد. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 445.
[4]توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 453.
[5] وسیلة النجاة (مع حواشی الگلپایگانی)، ج1،ص 127 ،مسأله 16.
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت اندیشه قم
سایت اسلام کوئیست
توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1
توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1