"گاف رسانه ای" اشتباه سهوی یا دست های پشت پرده؟
در این میان، رسانه ای مانند تلویزیون، قلب تحولات نوین در جهان شده است. فناوری رسانه های تصویری از یک صفحه ظریف و لرزان در سالهای 1920، امروز به صفحات پیچیده با رنگ های درخشان و شفاف با برد جهانی بدل شده است.
این رسانه پرطرفدار جمعی، روش های یادگیری افراد از دنیای پیرامونشان را تغییر داده است. امواج این رسانه با گذشت از مرزهای سیاسی و جغرافیایی، اخبار و رویداد ها و حتی فرهنگ ها و ارزش ها را از سرزمینی به سرزمین دیگر منتقل میکنند. امروزه با استفاده از رسانه هایی چون ماهواره، یک خبر و حادثه میتواند با هزینه بسیار کم و با سرعت بسیار زیاد به مخاطبان بیشمار سراسر جهان برسد.
در حال حاضر، مهمترین کارکرد رادیو و تلویزیونهای جهان، اطلاع رسانی، بویژه خبر و سرگرمی است که در حوزه تلویزیون، نمایش فیلم پرکاربردترین آنهاست. بررسی ها نشان میدهد، بخش های خبری، سریالها و کارتون ها بیشترین توجه مخاطبان را به خود جلب کرده است.
سرعت در انتقال خبر و تولید فیلم ها و سریال های تلویزیونی که باید پاسخگوی نیاز ذهن جستجوگر مخاطب باشد، در شبکه های تلویزیونی سرتاسر دنیا به رقابتی بیبدیل میماند که هر صاحب رسانه ای را برای حفظ مخاطبان خود و افزایش اعتبار رسانه اش به تکاپو وا میدارد.
اما همیشه در دایره رقابتی رسانه ها، با توجه به در دسترس بودن کانال های رادیو و تلویزیونی متعدد، مردم براحتی قادرند آنها را با یکدیگر مقایسه و ارزشگذاری کنند و از همین رو، دقت و درستی تولید محتوا و ارائه آن به مخاطب نیز اهمیت پیدا میکند.
در ادامه نمونهای از اشتباهات شبکه های مختلف تلویزیون های مطرح بینالمللی در بخشهای خبری و سرگرمی آورده شده است.
متخصصان ارتباطات و تولیدکنندگان ایرانی برنامههای شبکه های ماهواره ای نظیر بیبیسی، صدای آمریکا و یورونیوز که خارج از ایران مدیریت میشوند، به دلیل اقامت طولانی مدت در فضای خارج از ایران، واقعیت های موجود در جامعه را فراموش میکنند و تحت تاثیر القائات مدیران غربی و رسانه های کشور مقصد قرار میگیرند که به تشدید اشتباهات رسانهای میافزاید.
خود زنی صدای آمریکا
تلویزیون دولتی صدای آمریکا سال گذشته دچار گاف خنده داری درباره انعکاس وقایع ایران شد. این شبکه تلویزیونی در پی آرامش کامل تهران در روز 18 تیر، دست به انتحاری رسانهای زد و تعطیلی بازار در این روز را به عنوان خبر ناآرامی و اعتراض منتشر کرد. گاف عجیب صدای آمریکا در حالی رخ داد که 18 تیرماه، مصادف با روز جمعه بود و مطابق همیشه بازار تهران تعطیل!
کارشناسان همان زمان اعلام کردند، با توجه به تعطیلی رسمی روز یکشنبه در آمریکا و سکونت ده ها ساله گردانندگان این شبکه در این کشور، خبرنگاران و گردانندگان ایرانی صدای آمریکا فراموش کردهاند که در ایران، بازار روز جمعه تعطیل است، نه یکشنبه!
در اتفاقی دیگر، شبکه بیبیسی فارسی برای خبر اقتصادی مربوط به اسدالله عسگراولادی ـ رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ـ از تصویر حبیبالله عسگراولادی ـ عضو ارشد جمعیت موتلفه ـ استفاده کرد.
هکرها و ماجرای پرستو
در جایی دیگر، شبکه بیبیسی در لید خبری با عنوان «هکرها به وبسایت سازمان انرژی اتمی حمله کردند» آورده است: سازمان انرژی اتمی از حمله هکرها به وبسایت خود خبر داده، این سازمان گفته اطلاعاتی که از یکی از سرورهای این سازمان ربوده شده، در وبسایت دیگری به نام پرستو منتشر شده است.
عنوان سازمان انرژی اتمی که نام دقیق سازمان ایرانی فعال در فعالیتهای صلح آمیز هستهای است، در چند جای این خبر استفاده شده و درحالی که اصل خبر مربوط به حمله هکرها به وبسایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی است، نام این آژانس در هیچ جای خبر به کار نرفته است.
اقدام بیبیسی فارسی درصورت سهوی بودن، گافی بزرگ از سوی این رسانه محسوب میشود. در غیر این صورت، شیطنتی است که بیبیسی بارها به شکل های گوناگون انجام داده و این بار هم با هدف مخدوش کردن و آسیب پذیر نشان دادن چهره سازمان انرژی اتمی ایران دست به شیطنت زده است.
گاف های نمایشی
این گاف های رسانه ای به بخش اخبار که سرعت انتقال اطلاعات در آن حرف اول را میزند، ختم نمیشود. اشتباهات جالب و گاه خنده دار حتی در بخش های تولید فیلم و کارتون از سوی بزرگترین و معتبرترین کمپانیهای فیلمسازی دنیا نیز شکل میگیرد که در ادامه به چند مورد آنها اشاره میکنیم.
کارتون تلویزیونی معروف سیمپسانز (Simpsons) هم از اشتباهات تصویری مستثنی نیست. در بخشی از این کارتون که شخصیت اصلی در گاراژ را باز میکند، لوازمی دیده میشود که در صحنه بعد با ورود وی به داخل گاراژ، تصویر لوازم عوض میشود. این اشتباه تنها با بررسی کوتاه یک قسمت از این کارتون دیده میشود.
گاف های رسانهای در جایی مانند تلویزیون بخصوص در شبکه های مطرح و بینالمللی، گاهی بازخورد منفی و ماندگار در پی دارد، بخصوص زمانی که این اشتباهات، مربوط به دستیابی به یک هدف سیاسی پشت پرده باشد.
هدف و دلیل رخ دادن این اشتباهات یا به اصطلاح گاف های رسانه ای هر چه باشد به دلیل زیاد بودن تعداد مخاطبان و گستردگی وسیع این رسانه در آن واحد، بازتاب هایی بسیار بیشتر و عمیقتر از سایر رسانه ها دارد و لذا متخصصان ارتباطات، کار سختتری در این رسانه حساس و مهم، پیش رو دارند. این رسانه بنا به ذات و ماهیت خود هیچ گاه از خطا و اشتباه مبرا نخواهد بود، اما با استفاده از متخصصان خبره ارتباطاتی در تولید محتوا و نظارت بر آن، میتوان از بسیاری از این اشتباهات سهوی جلوگیری کرد.
اشتباهات تکراری با ادعای حرفه ایگری
اشتباهات متعدد مجریان تلویزیونی در شبکه بیبیسی با بیشترین تعداد خبرنگار در دنیا و سرویس های خبری که به 27 زبان ترجمه میشود، قابل توجه است.
از شوخی های پشت صحنه ای که گاهی ندانسته و ناآگاهانه روی آنتن برنامه زنده میآید تا برنامه هایی با اهداف سیاسی از قبل چیده شده نظیر آنچه بارها در بیبیسی فارسی شاهد بودهایم، مانند تکرار کاملا یکسان یک متن ضد جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه های به اصطلاح مردمی و تصادفی این شبکه یا صدای ضبط شده از مصاحبه های مردمی که به عنوان مصاحبه زنده تلفنی یک بار از شبکه صدای آمریکا و بار دیگر از شبکه بیبیسی فارسی پخش میشود یا اشتباهات مکرر و بسیار زیاد در ادای کلمات و پخش گزارش های اشتباه، با وجود ادعای این رسانه بزرگ مبنی بر در اختیار داشتن بهترین و قویترین امکانات خبری، نیروی انسانی و فنی، قابل تامل است. در حالی که رسانه هایی چون بیبیسی فارسی و صدای آمریکا که به لحاظ حرفهای در امر رسانه و استفاده از متخصصان خبره ارتباطات، مدعی هستند، حال و روز تلویزیون های خصوصی که از سوی کمتر از پنج نفر اداره میشوند و با اصول حرفه ای و رسانه ای آشنا نیستند، معلوم است.
گافهای مکرر و متعدد شبکه تلویزیونی فارسی زبان که البته نه در میان ایرانیان داخل و نه در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور مخاطبان چندانی ندارند، دلیلی بر این مدعاست.
منبع: جامجم (هانیه ناظری)
مطالب مرتبط:
گاف تازه بی بی سی و اظهارات باورنکردنی مهاجرانی
گاف جدید بی بی سی فارسی