فواید روزه‌‌داری برای مبتلایان به کبد چرب

بسیاری از افراد به دلیل اندکی ناراحتی گوارشی از روزه گرفتن اجتناب می‌کنند، درحالی‌که با رعایت چند نکته تغذیه‌ای می‌توان این عوارض را به حداقل خود رساند و فریضه روزه را به جا آورد. حتی روزه‌داری در مورد برخی بیماران نقش درمانی دارد. به‌عنوان‌مثال افرادی که کبد چرب دارند نه‌تنها می‌توانند روزه بگیرند، بلکه روزه‌داری به سلامتشان هم کمک خواهد کرد. 

بد نیست بدانید براساس آمار 70 درصد افرادی که چاق هستند کبد چرب دارند. همچنین کبد چرب در افرادی که دارای شکم بزرگ هستند نسبت به کسانی که چاقی سراسری دارند، بیشتر دیده می‌شود و خطرناک‌تر است.
حالا چرا متخصصان تا این حد روی درمان (مبتنی بر کاهش وزن) کبد چرب تأکید دارند؟ در پاسخ باید گفت اگر به کبد چرب اهمیت داده نشود و افراد از شر اضافه‌وزن خلاص نشوند، کم‌کم کبدشان سفت شده و در نهایت از کار می‌افتد؛ بنابراین ماه رمضان برای افرادی که کبد چرب دارند فرصت خوبی است تا علاوه بر بهره‌مندی از آثار معنوی روزه بتوانند از این فرصت استفاده و وزن خود را کم کنند، چون همان‌طور که اشاره شد اصل درمان کبد چرب، کاهش وزن است. پس روزه گرفتن نه‌تنها برای کبد چرب ضرری ندارد، بلکه خیلی هم مفید است. البته بیماران مبتلا به کبد چرب اگر روزه بگیرند و بعد از آن غذای چرب مصرف کنند، وزن آن‌ها کاهش پیدا نخواهد کرد.

اهمیت اصلاح تغذیه

از آنجا که هنگام روزه‌داری، اسیدیته معده بالا می‌رود مصرف غذاهای سنگین می‌تواند احساس پری معده، ترش کردن و دیگر مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد؛ اما در مقابل، مواد غذایی حاوی فیبر مثلاً میوه و سبزیجات می‌تواند از تولید بیش از اندازه اسید در معده جلوگیری کند. پس بیماران مبتلا به کبد چرب نباید به این بهانه روزه نگیرند، بلکه با اصلاح تغذیه باید به فکر رفع مشکل باشند.

خداحافظی با تلخی دهان

بسیاری از روزه‌داران ازجمله بیماران مبتلا به کبد چرب، از تلخی دهان در طول روز گله دارند. یادتان باشد یکی از علل تلخی دهان همان عارضه ریفلاکس است. توصیه ما این است که مواد غذایی چرب را کمتر مصرف کنند. البته درصورتی‌که بیمار قبل از ماه رمضان هم این حالت تلخی را داشته است باید در اولین فرصت ممکن به پزشک متخصص مراجعه کند.

اگر دچار سکسکه می‌شوید

گاهی اوقات افراد در ماه رمضان از سکسکه شکایت دارند. در مورد این افراد ابتدا باید بررسی شود که این سکسکه مزمن است یا فقط در ماه مبارک رمضان پیش می‌آید. اگر مشکل به دلیل ابتلا به بیماری گوارشی خاصی نباشد کافی است فرد در خوردن وعده افطار پرخوری نکند، به‌ویژه بیماران مبتلا به کبد چرب که پرخوری سلامتشان را تهدید می‌کند. برای رفع سکسکه هم چند روش درمانی توصیه می‌شود. یکی این‌که به فرد می‌گوییم به‌صورت ناگهانی نفس خود را نگاه دارد. همچنین می‌توانید یک عدد یخ را روی زبان خود بگذارید تا سکسکه قطع شود. زدن ناگهانی به پشت بیمار هم می‌تواند باعث توقف سکسکه شود، ولی اگر سکسکه طولانی شود باید به پزشک مراجعه کرد.

روزه‌داری برای کبد چرب خفیف مفیدتر است

براساس گزارش‌های مختلف حدود 30 تا 50 درصد از ایرانی به کبد چرب مبتلا هستند. انباشته شدن چربی در سلول‌های کبدی می‌تواند به التهاب این سلول‌ها منجر شود.
کبد نقش مهمی در سوخت‌وساز و شکستن چربی‌ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن چربی در کبد رسوب کرده و موجب بروز کبد چرب می‌شود. یکی از فعالیت‌های مهم کبد، ذخیره‌سازی و سوخت‌وساز چربی‌ها در بدن است. کبد طبیعی دارای حدود 5 گرم چربی در 100 گرم وزن خود است و هرگاه مقدار چربی بیش از 5 درصد وزن آن افزایش یابد به این حالت کبد چرب گفته می‌شود.

روزه‌داری برای افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند، مفید است به‌خصوص بیمارانی که کبد چرب خفیف دارند. در واقع روزه‌داری تنظیم مجدد موتور سوخت‌وساز بدن انسان است و چربی‌هایی که در بافت‌ها ذخیره شده‌اند، آزاد شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و بدن را از چاقی احتمالی محافظت خواهد کرد.
البته بیمارانی که دچار کبد چرب از نوع شدید هستند نمی‌توانند روزه بگیرند، روزه‌داری برای این دسته از بیماران به دلیل ساعات طولانی روزه‌داری خیلی مفید نیست گرسنگی بیش از 12 تا 14 ساعت در روز بیماری آنان را تشدید خواهد کرد.
با روزه‌داری بافت‌هایی که به غلط چربی ذخیره کردند گلیکوژن آزاد کرده و به مصرف سوخت‌وساز بدن می‌رسد و همین فرآیند روزه‌داری برای سوخت‌وساز و عملکرد کبد مفید است. در حقیقت روزه‌داری به‌عنوان یک روش پاکسازی کبد از سموم و مواد زائد محسوب می‌شود.
بیماری کبد چرب علائمی ندارد و پس از انجام آزمایش خون و یا سونوگرافی می‌توان متوجه بیماری شد البته در برخی از موارد کبد چرب با خستگی و ناراحتی در قسمت فوقانی شکم همراه است.

تغذیه روزه‌داران بیماران کبد چرب

* مهم‌ترین موضوعی که بیماران کبد چرب باید به آن توجه کنند مصرف میوه و سبزیجات تازه است که در ماه رمضان باید افزایش یابد و در وعده افطار و سحری به‌وفور این ماده غذایی در رژیم غذایی گنجانده شود.

* این بیماران از پرخوری کردن به هنگام سحر و افطار خودداری کنند و از مصرف کردن مواد قندی و چربی بیش از اندازه مورد نیاز که در اغلب در سفره‌های ایرانیان وجود دارد خودداری کنند. زیاده‌روی کردن در مصرف زولبیا و بامیه برای این بیماران به‌شدت مضر است و می‌تواند بیماری آنان را تشدید کند.

* کاهش میزان کالری دریافتی به‌خصوص مواد نشاسته‌ای مانند برنج و نان و سیب‌زمینی و ماکارونی و همچنین حذف چربی‌های اشباع‌شده از رژیم غذایی (شیر و ماست پرچرب) و به‌جای مصرف کره و روغن حیوانی از روغن مایع با چربی اشباع‌نشده استفاده شود.

* مصرف جگر، مغز، کله‌پاچه ممنوع است و بهتر است در رژیم غذایی شام و سحری از ماهی و میگو و گوشت سفید استفاده شود.

* یک رژیم غذایی مناسب برای بیماری کبد چرب رعایت کردن حد اعتدال در تنوع غذایی است و مصرف مواد غذایی باارزش و با خاصیت است.

تمرینات ورزشی مستمر به همراه رژیم غذایی مناسب و صحیح می‌تواند در بهبود بیماری نقش بسزایی داشته باشد و در طول یک سال موجب کاهش وزن قابل‌توجهی در این افراد خواهد شد.

منابع:

جام جم - دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، ‌ فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد
ایرنا - دکتر سید موید علویان، رییس شبکه هپاتیت کشور

مطالب مرتبط:

توصیه های یک متخصص گوارش در روزه‌داری
بهترین انتخاب‌ها برای وعده‌های ماه رمضان
بخور نخورهای افطار از نگاه طب سنتی
20 پیشنهاد برای افطار و سحر
روزه‌داری با طعم سلامتی!
روزه از دیدگاه طب سنتی
شروع افطار با شیر و خرما
روزه‌داری با چاشنی سلامت
موقع افطار پُرخوری نکنید
بخور نخورهای ماه رمضان