توصیه هایی برای شب های قدر

یکی از برکات ماه رمضان وجود لیلة القدر در شب ‌های آن است.

شب قدر در فرهنگ قرآن و روایات از جایگاه بس عظیمى برخوردار است، تا آنجا که شب قدر در قرآن برابر با هزار ماه دانسته شده و شب نزول قرآن، و شب تعیین تقدیرات یک سال و شب مبارک معرفى شده است.

افضل اعمال در شب قدر

در روایت وارد شده است که هر کس این دو شب (نوزدهم و بیست‌ و یکم) احیاء را به مذاکره علم بگذراند؛ هر یک ساعت ثواب یک احیای تام و تمام را در بر دارد. مذاکره علم همین است، همین «قال‌ الصادق» و «قال ‌الباقر»است. اگر بخواهید از امیرمومنان (علیه السلام) تبعیت بکنید؛ باید به این نکات توجه بفرمایید.

امیرمومنان (علیه السلام) عرضه داشت: یا رسول ‌الله! افضل اعمال در این ماه کدام است؟ حضرت فرمودند: «الورع عن محارم‌ الله» (آیت ‌الله حق ‌شناس)

شب قدر ، شب علم آموزی

در شب هاى قدر چیزى بهتر از فراگیرى علوم الهى، گفتن و شنیدن معارف دین نیست. تشکیل یا شرکت در برنامه ‌هایى مانند جلسه تفسیر یا حدیث یا احکام، که خود سعادت و توفیقى است؛ و اگر چنین برنامه ‌اى نداشت، امر به معروف و نهى از منکر داشته باشد و اگر نتوانست لااقل ذکر بگوید.

یکى از بهترین و مهمترین کتاب هاى فقه امامیه، کتاب «جواهر» است که مولف بزرگوارش در طى سى سال آن را نوشت. در پایان این کتاب مرقوم فرموده که خداى متعال چنین مقرر کرد تا امشب که شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان است، این کتاب به پایان برسد.

شب بیست و سوم که از تمام شب هاى ماه مبارک رمضان و از شب بیست و یکم و نوزدهم نیز افضل است، این فقیه نامور مشغول نوشتن کتاب فقه بوده است. چیزى بالاتر از عالِم شدن و آگاه شدن نیست. علم است که زمینه‌اى براى رسیدن انسان به «عقل» مى ‌شود؛ انسان عاقل هم آسوده است و هرگز در عذاب نخواهد بود. (آیت الله جوادی آملی)

شب قدر ، تنها شب ذکر و دعا نیست

شرط اول اعمال شب قدر تسبیح چرخاندن، ذکر گفتن و فلان دعا را خواندن نیست؛ دل را باید پاک کرد. خدا می خواهد به دل من و شما باب رحمتش را باز کند، اما اگر ببیند این دل پر از حسادت است، پر از کینه است، اگر دید حاضر نیستیم کسی را ببخشیم، پر از عجب و غرور و تکبر هستیم، خودبینی و خود رایی داریم، اینها همه آلودگی هایی است که تا آنها را صیقل ندهیم، پاک نکنیم و نشوییم، فایده ای ندارد. پس اول این است که باید بیاییم قفل دل را باز کنیم. (حجت الاسلام و المسلمین نقویان)

دل خود را فرودگاه ملائک کنیم

اندازه ‌گیری برنامه ‌های ما اعم از سلامتی ، عمر طولانی ، رفاه ، بلا، گرفتاری و هر پیشامدی در شب قدر اتفاق می ‌افتد .

شب قدر بهترین ایام سال است. ملائکه به اذن خدا به روی زمین می ‌آیند تا مقدرات ما را معلوم می‌کنند. ملائکه می ‌آیند و دور دل ما می ‌گردند؛ اما جای خالی نمی ‌بینند که وارد شوند. فرودگاه دل ما برای فرود ملائکه خالی نیست.
بسیاری از بزرگان شب‌ های ماه رمضان را بیدار می ‌ماندند و نمی ‌خوابیدند. هر چند از نظر ما تقریبا واضح است که شب بیست و سوم ماه رمضان شب قدر است، و  اول ماه باید قدری دقت شود که اول ماه دقیقا تشخیص داده شود. (آیت‌الله بهجت)

بیدار ماندن در شب قدر فضیلت دارد ...

حضرت زهرا (سلام الله علیها) تاکید بر بیداری این شب داشتند و به بچه هایشان می گفتند که در روز بخوابند که در شب بیدار باشند و یا به آنها غذا و خوراکی می دادند که بیدار بمانند. همین بیدار ماندن در شب قدر چقدر فضیلت دارد چه برسد به انجام اعمال و عبادات.

پیرمردی نزد امام صادق (علیه السلام) اظهار عجز و ناتوانی در بیدار ماندن در شب قدر کرد و ایشان فرمود که اگر خیلی ناچاری که بخوابی خب سر شب کمی بخواب تا بتوانی نیمه شب بیدار بمانی.

پس افراد خود را مقید کنند که شب قدر بیدار بمانند چون در این شب به اندازه 83 سال و 4 ماه و یا بیشتر عمل می خواهد به پرونده برود و این فرصت را از دست ندهند تا قیامت که می خواهند پرونده را باز کنند مزد بدهند و حیف است که این فرصت از دست برود. (توصیه های استاد خاتمی خوانساری درباره شب قدر)

عبادات شب قدر

در کنار شب زنده داری شب قدر عبادات دیگری نیز توصیه شده است و حوائج دنیوی و اخرویشان برآورده می شود چون سلام هست یعنی باب رحمت باز است و می فرماید بخواهید و ما می دهیم.

در روایاتی که به ما رسیده است بر قرائت سوره قدر و توحید بسیار تاکید شده و بهتر است که در همه نمازهای مستحب و واجب رکعت اول قدر و رکعت دوم توحید خوانده شود که بسیار ثواب دارد و قرائت سوره قدر یک چهارم کل قرآن ثواب دارد یعنی ثواب خواندن 4 بار سوره قدر به اندازه کل قرآن است همانطور که سوره توحید یک سوم کل قرآن است و در اعمال ماه مبارک رمضان بیشترین سوره ای که در نمازها توصیه شده است سوره قدر و توحید است و قدر خواندن این سوره ها را بدانیم. (توصیه های استاد خاتمی خوانساری درباره شب قدر)

چرا شب قدر عبادت می کنیم و احیا می گیریم؟

علت عبادت و احیاء گرفتن شب قدر این است که اولاً ما عمری طولانی نداریم و ثانیاً طاقت و توان عبادت زیاد را نداریم، یک شب- و نه یک روز- را به عنوان سمبل و نشانه عُمر دنیا قرار داده در آن شب خدا را عبادت می کنیم گویا که تمام عمر خداوند را عبادت کرده ایم.

پس عُمر دنیا یک شب است و سمبل آن نیز یک شب می باشد تا بین مثال و ممثل شباهتی برقرار شده و آنگونه که دنیای مادی تاریک و ظلمت است در نماد و سمبل آن نیز این تاریکی وجود داشته باشد و عبادت شب قدر به جای عبادت در همه عالَم باشد.

شب قدر شب عبادت و راز و نیاز با خداوند است، خواندن هزار مرتبه سوره قدر، و نیز یک بار سوره دخان، عنکبوت، روم بسیار ارزشمند بوده و نیز 235 مرتبه خواندن " یا طُهر یا طاهر یا طهور یا طیهور یا طیهار". (حجت الاسلام و المسلمین احمد عابدی درباره شب قدر)

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

سایت حوزه

اسک دین

سخنرانی علما در زمان های مختلف

مطالب مرتبط:

نقش انسان در مقدرات شب قدر

نزول قرآن در شب قدر یادر روز مبعث؟!

اختیار انسان و شب قدر
وقایعی که در شب قدر پدید آمد!

شب قدر و اجابت دعا

جایگاه و اهمیت شب قدر