تلاش‏ برای محو اسلام بى ‏اثر است

قرآن، دنیا را بازار مى ‏داند و مردم را فروشنده و عقاید و اعمال انسان را در طول عمر، كالاى این بازار.

در این بازار، فروش اجبارى است ولى انتخاب مشترى با انسان است. یعنى ما نمى ‏توانیم آنچه را داریم، از قدرت و عمل و عقیده رها بگذاریم، ولى مى ‏توانیم مسیر عقاید و كردار را سود بخش یا زیان آور قرار دهیم.
در قرآن از عدّه‏اى ستایش شده كه جان خود را با خدا معامله مى‏ كنند و در عوض بهشت و رضوان مى ‏گیرند، و از عدّه‏اى انتقاد شده كه به خاطر انحراف و انتخاب سوء یا سودى نمى ‏برند «فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ» (بقره، 16) و یا دچار خسارت مى‏ شوند «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ» و در بعضى از آیات همچون آیه‏ى 177 سوره آل عمران، كسانى كه ایمان خود را با كفر معامله مى ‏كنند، تحقیر مى ‏شوند و در مقابل به مومنان دلدارى داده مى ‏شود كه ارتداد آن ها، به خدا و راه خدا هیچ ضررى نمى ‏زند. (تفسیر نور، ج 2)

وَلاَ یَحْزُنكَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن یَضُرُّواْ اللّهَ شَیْئاً یُرِیدُ اللّهُ أَلاَّ یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (آل عمران ـ 176)
و كسانى كه در كفر مى ‏كوشند، تو را اندوهگین نسازند كه آنان هرگز به خدا هیچ زیانى نمى ‏رسانند. خداوند مى ‏خواهد در آخرت براى آنان بهره‏اى قرار ندهد، و براى ایشان عذابى بزرگ است.

نکته:

گویا شركت كنندگان در جنگ احد، از همدیگر مى ‏پرسیدند: حال كه ما شكست خوردیم و كفّار پیروزمندانه به مكّه برگشتند، چه خواهد شد؟

آیه در پاسخ آنان مى ‏فرماید: ناراحت نباشید، این مهلت الهى است تا پیمان كفرشان پر شود و دیگر حظّى در آخرت نداشته باشند. (تفسیر نور، ج 2)

پیام‏ های آیه:

1ـ آرامش خود را حفظ كنید، كه تلاش ‏هاى كفّار در محو اسلام بى‏ اثر است. «لا یَحْزُنْكَ»، «إِنَّهُمْ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ»
2ـ كفر انسان ‏ها، اندك ضررى به ساحت قدس خدا نمى ‏زند. «لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً»
3ـ حضور در میدان كفر، انسان را از قابلیّت توبه و دریافت رحمت الهى محروم مى‏ كند. «أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
4ـ مهلت دادن به كفّار سنّت الهى است، نه آنكه نشانه ‏ى ناآگاهى و یا ناتوانى خداوند باشد. «یُرِیدُ اللَّهُ أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
5ـ محرومیّت انسان در آخرت، ناشى از عملكرد او در دنیاست. «یُسارِعُونَ فِی الْكُفْرِ»، «أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ»
6ـ هم فضل الهى بزرگ است و هم قهر او. (در دو آیه قبل، نسبت به مجروحانى كه به فرمان رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله به جبهه رفتند، از فضل عظیم الهى بشارت داد و در این آیه نسبت به كفّار سر سخت، عذاب عظیم را یادآور مى‏ شود). «لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ» (تفسیر، نور ج 2)
إِنَّ الَّذِینَ اشْتَرَوُاْ الْكُفْرَ بِالإِیمَانِ لَن یَضُرُّواْ اللّهَ شَیْئًا وَلهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ (آل عمران ـ 177)
در حقیقت، كسانى كه كفر را به [بهاى‏] ایمان خریدند، هرگز به خداوند هیچ زیانى نخواهند رسانید، و براى آنان عذابى دردناك است.

نکته:

در قرآن مسأله‏ى خرید و فروش و سود و زیان سرمایه عمر، بارها تكرار شده است. قرآن، دنیا را بازار مى ‏داند و مردم را فروشنده و عقاید و اعمال انسان را در طول عمر، كالاى این بازار.

در این بازار، فروش اجبارى است ولى انتخاب مشترى با انسان است. یعنى ما نمى‏ توانیم آنچه را داریم، از قدرت و عمل و عقیده رها بگذاریم، ولى مى ‏توانیم مسیر عقاید و كردار را سود بخش یا زیان آور قرار دهیم.
در قرآن از عدّه‏اى ستایش شده كه جان خود را با خدا معامله مى‏ كنند و در عوض بهشت و رضوان مى ‏گیرند، و از عدّه‏اى انتقاد شده كه به خاطر انحراف و انتخاب سوء یا سودى نمى ‏برند «فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ» (بقره، 16) و یا دچار خسارت مى‏ شوند «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ» و در بعضى از آیات همچون آیه‏ى فوق، كسانى كه ایمان خود را با كفر معامله مى‏ كنند، تحقیر مى ‏شوند و در مقابل به مومنان دلدارى داده مى ‏شود كه ارتداد آنها، به خدا و راه خدا هیچ ضررى نمى ‏زند. (تفسیر نور ج 2)

پیام ‏های آیه:

1ـ سرمایه اصلى انسان، ایمان و یا زمینه ‏هاى فطرى ایمان است. «اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِیْمانِ»
2ـ در یك انقلاب عقیدتى و فرهنگى، از ریزش ‏هاى جزئى نگران مباشید. «اشْتَرَوُا الْكُفْرَ»، «لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ»

تفسیر اجمالی: تسلیت به پیامبر(صلی الله علیه و آله)

وَ لا یَحْزُنْكَ الَّذِینَ یُسارِعُونَ فِی الْكُفْرِ

روى سخن در این آیه به پیامبر صلی الله و علیه وآله است و به دنبال حادثه دردناك احد، خداوند او را تسلیت مى ‏گوید كه اى پیامبر! از این كه مى ‏بینى جمعى در راه كفر، بر یكدیگر پیشى مى ‏گیرند و گویا با هم مسابقه گذاشته ‏اند، هیچ گاه غمگین مباش، زیرا: آنها هرگز هیچ گونه زیانى به خداوند نمى‏ رسانند (إِنَّهُمْ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً) بلكه خودشان در این راه زیان مى ‏بینند، اصولاً نفع و ضرر و سود و زیان براى موجوداتى است كه وجودشان از خودشان نیست، اما خداوند ازلى و ابدى كه از هر جهت بى نیاز است و وجودش نامحدود، كفر و ایمان مردم و كوشش ها و تلاش هاى آنها در این راه چه اثرى براى خداوند می تواند داشته باشد؟ آنها هستند كه در پناه ایمان، تكامل مى ‏یابند و به خاطر كفر تنزل و سقوط مى ‏كنند. به علاوه خلافكاری هاى آنها فراموش نخواهد شد و به نتیجه اعمال خود خواهند رسید.

یُرِیدُ اللَّهُ أَلَّا یَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِی الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ:" خدا مى ‏خواهد آنها را در این راه، آزاد بگذارد و چنان به سرعت راه كفر را بپویند كه كمترین بهره‏اى در آخرت نداشته باشند، بلكه عذاب عظیم در انتظار آنها باشد".
در حقیقت آیه می گوید: اگر آنها در راه كفر بر یكدیگر پیشى می گیرند، نه به خاطر این است كه خدا نمی تواند جلو آنها را بگیرد بلكه خدا آزادى عمل به- آنها داده تا هر چه می توانند انجام دهند و نتیجه ‏اش محرومیت كامل آنها از مواهب جهان دیگر است بنابراین، آیه نه تنها دلالت بر جبر ندارد بلكه یكى از دلایل آزادى اراده است.
سپس در آیه بعد، مطلب را به طور وسیع تر، عنوان كرده و مى‏ فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِیْمانِ لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئاً: یعنى نه تنها افرادى كه به سرعت در راه كفر، پیش می روند چنین هستند، بلكه تمام كسانى كه به نوعى راه كفر را پیش گرفته‏اند و ایمان را از دست داده و در مقابل آن، كفر خریدارى نموده‏اند، هرگز به خدا زیان نمی رسانند و زیان آن، دامنگیر خودشان مى‏ شود.
و در پایان آیه مى ‏فرماید: وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ: آنها عذاب دردناك دارند، و این تفاوت در تعبیر كه در اینجا "عَذابٌ أَلِیمٌ" و در آیه قبل "عَذابٌ عَظِیمٌ" ذكر شده بود به خاطر آن است كه آنها در مسیر كفر با سرعت بیشترى پیش مى ‏رفتند. (تفسیر نمونه ج 3)

بحث لغوی:
یسارعون: مسارعه در اینجا به معنى مبالغه است یعنى: سخت شتاب و تلاش مى‏ كنند.
حظا: حظ به معنى نصیب و بهره است. (تفسیر احسن الحدیث ج 2)

مطالب مرتبط:

جویندگان تجارت پر سود؛ بسم الله!

عوامل و اسباب ورود به بهشت!

عمرت را داری چند می فروشی؟

حقیقت توبه در یک داستان قرآنی

عبادت معاوضه ای مردود است