برنامه‌ریزی روزانه یا هفتگی، کدام ؟
برنامه‌ریزی در امور مختلف زندگی از جمله رقابت‌هایی مانند کنکور اهمیت به سزایی دارد. مهم ترین عواملی که باعث اجرا نشدن برنامه داوطلبان می‌شود، این است که آنان واحد زمانی برنامه‌ریزی را ساعت به ساعت یا روز به روز در نظر می‌گیرند.
این گونه برنامه‌ها اشتباهاتی دارند چرا که در زندگی روزانه ما استثناهای زیادی وجود دارد و آن ها باعث می‌شوند که ما نتوانیم هر روز در یک ساعت مشخصی همان کار را انجام دهیم. زمانی‌که برنامه ما در یک روز به دلیل حوادث و یا کارهای پیش بینی نشده، اجرا نشود، برای همیشه روی کاغذ باقی می‌ماند. توصیه‌ی ما، یک برنامه هفتگی است، برنامه یک هفته‌ای مناسب‌ترین و بهترین برنامه است در این برنامه می‌توانیم ضعف‌ها و قوت‌های روزهای بعد را جبران کنیم.
از مزایای برنامه هفتگی این است، هنگامی که ساعات مطالعه دروسی مختلف را در طول هفته جمع آوری می‌کنید. تازه متوجه می‌شوید که آیا درسی را بیش از اندازه لازم مطالعه کرده‌اید یا نه؟ در مقابل زمانی که کار خود را روزانه بررسی می‌کنید متوجه برنامه هفتگی یک جانبه‌گری‌ها و اشکالات کلی کارتان نمی‌شوید.
اما وقتی عملکرد خود را در طول هفته بررسی می‌کنید تا حدود زیادی تعادل و عدم تعادل کارهایتان مشخص می‌شود. زمان مطالعه‌ی شما بسته به ویژگی شخصیتی شما، میزان وقت آزاد شما و تسلط شما به مطالب دارد و شما بهترین فردی هستید که می‌توانید این زمان را مشخص کنید. تنها اصلی که باید به آن توجه کرد افزایش تدریجی زمان مطالعه تا رسیدن به حد مطلوب به شرط حفظ بازدهی می‌باشد.
شما در برنامه‌ریزی می‌توانید هر درسی را به طور متعادل و به اندازه اهمیت همان درسی مطالعه نمایید و با توجه به نقاط قوت و ضعفتان در آن درس و اهمیتی که در کنکور دارد ساعت مطالعه آن درس را تنظیم کنید. با توجه به حجم و تنوع بالای مطالب ترجیحا مطالعه هیچ درسی را به ماه‌های آخر موکول نکنید.
لازم به ذکر است که برنامه‌ای موثر و قابل اجرا می‌باشد که ویژگی‌های زیر را در خود داشته باشد:
۱- قبلا به صورت آزمایشی اجرا گردیده (۳ تا ۴ هفته) تا نقاط ضعف و قوت برنامه شناسایی و اصلاح شده باشد.
۲- وقت‌های پیش بینی شده برای دروس یا سایر فعالیت‌ها غیر واقعی نباشد یعنی اگر درسی ۲ ساعت وقت می‌برد برایش یک ساعت وقت مشخص نکرده باشیم.
۳- برای سایر فعالیت‌های ضروری و روزانه نیز زمان مناسبی پیش بینی شده باشد.
۴- برای هر ۴۵ یا ۶۰ دقیقه مطالعه بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت پیش بینی شده باشد.
۵- بین ۶ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید، زیرا اثربخشی ساعات بیداری را افزایش می‌دهد.
۶- انجام تکالیف و مطالعه دروس همان روز در برنامه‌های روزانه پیش بینی شده باشد چرا که حافظه، آمادگی بیشتری را برای تثبیت یادگیری مطالب همان روز دارد.
۷- دروس مشکل و سنگین را در ساعات پربازده (انرژیک) و دروسی را که متکی به حافظه است به سایر اوقات اختصاص دهید.
۸- ترتیب قرار گرفتن دروس به شکلی باشد که مثلا دو درس حفظی یا مفهومی پشت سر هم نباشد.
۹- در برنامه‌ریزی، ساعاتی را به عنوان ساعات آزاد برای جبران عقب ماندگی و مسایل غیر قابل پیش بینی اختصاص دهید.
۱۰- در پایان هر هفته فرصتی را برای مرور دروس هفته اختصاص دهید.
۱۱- باور خود را به موفقیت برنامه افزایش دهید و در صورت اجرای برنامه حتما خود را تشویق کنید.
۱۲- با توجه به سطح توانایی‌ها، عادات و ویژگی‌های شخصیتی و خانوادگی خود میزان ساعات روزانه خود را تعیین کنید. اگر می‌بینید کشش روزانه ۵ ساعت مطالعه را ندارید هرگز به زور خود را مقید به برنامه‌هایی که توانایی اجرای آنرا ندارید، ننمایید. بهترین برنامه برنامه‌ای است که کیفیت داشته باشد یعنی با علاقه آن را انجام دهید نه از سر اجبار و بی‌میلی. بنابراین اگر ۲ ساعت روزانه با میل مطالعه می‌کنید، بهتر است از اینکه ۱۰ ساعت با بی‌تفاوتی و بی‌علاقگی درس بخوانید.
۱۳- در برنامه‌ریزی متکی به خودتان باشید و خود را با دیگران مقایسه نکنید چون شرایط، اهداف و قابلیت‌های شما با دیگران متفاوت است.
۱۴-دفتر برنامه‌ریزی داشته باشید و آن را روزانه مورد توجه قرار دهید.
۱۵- مجموع ساعات مطالعه خود را در پایان روز و هفته حتما یادداشت کنید.
۱۶- خواندن و یادگیری دروس مدرسه باید در اولویت باشد. بنابر این اگر فرصت کافی برای فراگیری همه فعالیت‌های آموزشی (مثل کلاس زبان و کلاس‌های هنری) ندارید اولویت با دروس مدرسه است.
۱۷- در طول برنامه ضعف‌ها و مشکلات را شناسایی و در صدد رفع آن‌ها بر آیید و گرنه فکر می‌کنید اصل برنامه ریزی اشکال دارد.
۱۸- هرگز کیفیت را فدای کمیت نکنید مهم این است که یک ساعت مفید درس بخوانید نه اینکه صرفا یک ساعت وقت بگذرانید.
۱۹- لازم نیست برنامه شما صد در صد موفق باشد بلکه اگر ۵۰ تا ۶۰ درصد آن را موفق ارزیابی کردید عالی است و به تدریج بهتر می‌شود.
۲۰- سعی کنید اصول مطالعه را یاد بگیرید تا بهتر بتوانید از وقت خود استفاده کنید آن‌گاه احساس رضایت شما از برنامه افزایش می‌یابد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: انتشارات بین المللی گاج
تهیه و تنظیم: مریم فروزان کیا
